Sytuacja po I Wojnie Światowej

1.Głównym powodem, a wręcz przyczyna obalenia caratu była sytuacja jaka występowała w Rosji w czasie I Wojny Światowej, a konkretnie opis rewolucji lutowej w roku 1917 r. oraz rewolucji październikowej. Celami rewolucji lutowej w Rosji były: obalenie samowładztwa cara, wywalczenie swobód politycznych, przeprowadzenie reformy rolnej i zniesienie ucisku narodowego. Rozpoczęła się w marcu (wg starego stylu w lutym) w 1917 r. w Piotrogrodzie i objęła swym zasięgiem całe imperium rosyjskie. Wybuch rewolucji lutowej w Rosji przyśpieszyły ponoszone przez wojska rosyjskie na frontach I wojny Światowej i związane z nią: kryzys gospodarczy, głód oraz demoralizacja aparatu. Władzy. Burżuazja i ziemiaństwo, zrażone nieudolnością caratu w wprowadzeniu wojny, domagały się utworzenia rządu „zaufania społecznego”, odpowiedzialnego przed Dumą Państwową. Robotnicy, żołnierze i chłopi żądali chleba, pokoju i swobód demokratycznych. Szczególną rolę odegrali robotnicy Piotrogrodu. 12 Marca (wg starego stylu 27 luty) 1917 r. został aresztowany rząd carski. 15 (2) Marca ostatni car z dynastii Romanowów, Mikołaj II, abdykował na rzecz swego brata Michała, który następnego dnia zrzekł się tronu. W dniu abdykacji został utworzony Rząd Tymczasowy, złożony z przedstawicieli liberalnej burżuazji i ziemiaństwa. Obok niego działa Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, która postanowiła udzielić poparcia rządowi pod warunkiem respektowania swobód demokratycznych i realizacji reform społecznych. Wytworzyła się w Rosji swoista forma rządów - dwuwładza; z jednej strony były to rady delegatów, z drugiej strony Rząd Tymczasowy. Rewolucja lutowa zapoczątkowała pierwszy w dziejach Rosji okres demokratyzacji życia politycznego. Rosji groziła katastrofa gospodarcza i głód. W miastach i guberniach dochodziło do strajków robotniczych i wystąpień chłopskich. Po powrocie do Rosji w 1917 r. Lenin wezwał bolszewików w tzw. tezach kwietniowych do prowadzenia walki z Rządem Tymczasowym metodami pokojowymi. Dopiero 14 września (wg starego stylu 1 września) oficjalnie ogłoszono Rosję republiką. Rząd Tymczasowy był coraz ostrzej atakowany także ze strony kół przemysłowo - handlowych i wyższych oficerów armii. Eserowcy i mienszewicy oraz inne ugrupowania nadal udzielały poparcia rządowi, ale wysuwały coraz więcej zastrzeżeń co do jego działalności. Zdecydowanie przeciwną postawę wobec Rządu Tymczasowego zajmowali jedynie bolszewicy. W lipcu Rząd Tymczasowy rozpoczął represje, aresztował wielu działaczy bolszewickich, przywrócił karę śmierci w armii. W sierpniu przeciw Rządowi Tymczasowemu wystąpił zbrojnie gen. Ł. Korniłow. Jego pucz został stłumiony. We wrześniu bolszewicy zdobyli większość w radach delegatów robotniczych, chłopskich i żołnierskich. Lenin musiał się ukrywać (we wrześniu przebywał nielegalnie w Finlandii). 23 (10) Października KC partii bolszewickiej przyjął na wniosek Lenina, który wróci potajemnie z Finlandii do Piotrogrodu, uchwałę o konieczności o rozpoczęcia powstania zbrojnego, obalenia Rządy Tymczasowego i ustanowienia rad. 25 (12) Października Komitet Wykonawczy Piotrogrodzkiej Rady Delegatów utworzył Komitet Wojskowo - Rewolucyjny. Powstanie postanowiono rozpocząć 7 listopada (25 październik) w przededniu otwarcia II Ogólnorosyjskiego Zjazdu Rad. Rząd Tymczasowy wydała nakaz aresztowania członków Komitetu Wojskowo - Rewolucyjnego. W odpowiedzi partia bolszewicka wezwał robotników i żołnierzy do obalenia Rządu Tymczasowego i ustanowienia władzy rad. Robotnicy z oddziałów Czerwonej Gwardii oraz żołnierze i marynarze z rewolucyjnych oddziałów obsadzili mosty na Newie i jej odnogach, zajęli główne punkty strategiczne miasta - centralę telefoniczną, agencję telefoniczną i dworce; otoczono szkoły oficerskie, wezwano też okręty Floty Bałtyckiej do wypłynięcia na wody Newy. Późnym wieczorem 6 listopada (24 października) Lenin przeniósł się do Smolnego, siedziby Piotrogrodzkiej Rady Delegatów. Przystąpiono do zajmowania głównych obiektów i punktów oporu sił rządowych. Szturm na Pałac Zimowy nastąpił w nocy z 7 na 8 listopada (25/26 października) na sygnał oddany z krążownika „Aurora”. Pałac Zimowy został zdobyty, obrońcy (których znaczną część stanowił batalion kobiecy) rozbrojeni, ministrowie Rządu Tymczasowego aresztowani, wyposażenie Pałacu częściowo rozgrabione. Obradujący a Smolnym II Ogólnorosyjski Zjazd Rad 7 listopada (25 października wieczorem formalnie umocnił ustanowienie władzy rad. W odezwie Do obywateli Rosji poinformowano kraj o przebiegu wypadków. Zjazd uchwalił Dekret o pokoju i Dekret o ziemi oraz powołał nowe organy władzy: Ogólnorosyjski Centralny Komitet Wykonawczy Rad, złożony z bolszewików i lewicowych eserowców (przewodniczącym został L. Kamieniew, a po 13 dniach J. Swierdłow), oraz Radę Komisarzy Ludowych, złożoną z samych bolszewików z Leninem na czele. Mienszewicy i prawicowi eserowcy opuścili obrady Zjazdu. W końcu listopada odbyły się wybory do nowej Piotrogrodzkiej Rady Delegatów, której przewodniczącym został G. Zinowjew. Już wcześniej doszło do konfliktu między Leninem a grupą Kamieniewa i Zinowjewa, domagającą się dopuszczenia do udziału we władzy mienszewików i prawicowych eserowców, którzy powołali Komitet Ocalenia Ojczyzny i Rewolucji. Trudniejsze okazało się dla bolszewików zdobycie władzy w Moskwie. Szczególnie zacięte walki toczyły się o Kreml. Dopiero 15 (2) listopada Rada Komisarzy Ludowych ogłosiła Deklarację praw narodów Rosji. Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, w Rosji miału się odbyć wybory do Zgromadzenia Narodowego - Konstytuanty (które miało m.in. zatwierdzić dekrety II Zjazdu Rad). Zdobywszy władzę w głównych ośrodkach, bolszewicy nie byli już zainteresowani ideą Konstytuanty, ale nie mogli otwarcie wystąpić przeciw przeprowadzeniu wyborów. Odbyły się one 25 (12) listopada i przyniosły zdecydowany sukces eserowcom; oprócz nich byli reprezentowani bolszewicy, kadeci, mienszewicy i przedstawiciele mniejszości narodowych. Konstytuanta została jednak rozpędzona przez bolszewików w czasie w czasie swego pierwszego posiedzenia, w nocy z 18 na 19 stycznia 1918. a Rada Komisarzy Ludowych potwierdziła to dekretem o jej rozwiązaniu. Zwołany niebawem III Ogólnorosyjski Zjazd Rad uchwalił m.in. Deklarację praw ludu pracującego i wyzyskiwanego, podjął decyzję o utworzeniu Rosyjskiej Republiki Federacyjnej, dokonał też wyboru nowego Centralnego Komitetu Wykonawczego. Wprowadzenie władzy rad, spotkało się z największymi oporami na Zakaukaziu, w środkowej Azji, Kazachstanie i innych okręgach narodowościowych dawnej Rosji carskiej, w których rozmaite organizacje utworzone jeszcze przed rewolucją październikową powołały odrębne rządy, walczące przeciw władzy radzieckiej. Nad Donem stanął na czele kontrrewolucji kozackiej ataman A. Kaledin, wypowiadając posłuszeństwo rządowi radzieckiemu; na Białorusi utworzono tzw. Białoruską Republikę Ludową i ogłoszono oderwanie Białorusi od Rosji radzieckiej; Rada Centralna Ukrainy utworzyła oddziały wojskowe i ogłosiła odrębną Ukraińską Republiką Ludową; w Kazachstanie organizacja polityczna Ałasz wysunęła hasła autonomii i utworzyła rząd autonomiczny; na Zakaukaziu partie przeciwne władzy radzieckiej, gruzińska, ormiańska, azerbejdżańska, utworzyły tzw. Komisariat Zakaukaski; na Uralu ataman kozacki A. Dutow wzniecił bunt i odciął od Rosji radzieckiej środk. Azję. Do walki z kontrrewolucją powołano Ogólno rosyjską Nadzwyczajną Komisję do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (tzw. Czeka), którą kierował F. Dzierżyński. Czekiści zaczęli stosować terror wobec przeciwników rewolucji. Do marca 1918 r. władza radziecka została ustanowiona w centralnych guberniach Rosji, na Białorusi, Litwie, w Estonii, w znacznej części Syberii i środk. Azji a także na pn. Kaukazie. Nie oznaczało to jednak końca wojny domowej.
2.Wyczerpanie wojenne doprowadziło również do niezadowolenia społecznego w Niemczech.Od wiosny 1917r. zaczęły tworzyć sie wszelakie strajki; głownymi hasłami była chęć zakonczenia wojny.Pod koniec 1918 roku niepowodzenia na froncie, a takze wieści o sukcesach bolszewików dały impuls do wystąpień, które następnie sie przerodziły w rewolucję listopadową.Bunt występował w portach (marynarze).w miastach natomiast doszło do wszelakich manifestacji.Tworzyły sie rady robotników oraz żołnierzy.9 listopada demonstranci opanowali niektóre gmachy publiczne, koszary, więzienia w Berlinie.Pod wpływem tych wydarzeń ogłoszono abdykację cesarza Wilhelma II, który uciekł do Holandii.W odróżnieniu od Rosji - rewolucja w Niemczech nie dała władzy komunistom.Wręcz przeciwnie - istniały legalne partie socjalistyczne oraz tworzono wszelkie związki zawodowe.Stworzono odpowiedni aparat władzy.Rząd - Radę Pełnomocników Ludowych, który ogłosił rozszerzenie swobód obywatelskich.Wprowadzono wolność słowa, wolność zgromadzeń, możliwość prawa wyborczego, 8godzinnego dnia pracy, od tej pory wybory były w pełni demokratyczne.
Próby utworzenia w Niemczech republiki rad, podjęte przez niemieckich marksistów, nie spotkały sie z masowym poparciem społecznym.W styczniu 1919 roku wojsko wraz z grupami paramilitarnymi obaliły komunistyczny komitet rewolucyjny w Berlinie.Jego czołowi działacze zostali zamordowani (Karol Liebknecht oraz Róża Luksemburg).Niepowodzeniem zakończyły sie również wystąpienia komunistów w innych częsciach kraju.
Po nieudanych wystąpieniach komunistów w Niemczech utrzymała sie demokracja.W Zgromadzeniu Narodowym 44% mandatów przypadło socjaldemokratom.W 1919r. podczas obrad w Weimarze uchwalono republikańska konstytucje dla Niemiec.W ten oto sposób powstało nowe państwo niemieckie, które nazwano Republiką Weimarską.
3.Do narodów, które w okresie powojennym zdobyły niepodległość zaliczamy:
- Niemcy
- Chorwacja
- Czechy
- Polska
- Słowacja
- Ukraina
- Węgry oraz narody bałtyckie i zakaukaskie (źródła na podst.ks.Historia po I Wojnie Światowej)
4.Konferencja Paryska obradowała od początku roku 1919 z udziałem delegatów 27 państw ententy oraz jej sojuszników.Natomias największy wpływ na decyzje miała tzw."wielka trójka", a więć francuski premier Georges Clemenceau, brytyjski premier David Lloyd George oraz amerykański prezydent Thomas Woodrow Wilson.Ich zamiary natomiast nie były zbieżne.Francuzi dążyli do maksymalnego osłabienia Niemiec, rozważając nawet podział państwa niemieckiego.Plany te natomiast napotkały sprzeciw Anglików, obawiających sie zachwiania równowagi w Niemczech.Wynikiem półrocznych dyskusji był traktat wersalski, podpisany 28 czerwca 1919r. przez uczestników konferencji oraz Niemcy.Na jego mocy Niemcy zrzekły sie części ziem na rzecz Francji, Belgii, Czechosłowacji i Polski, oddało także wszystkie swe posiadłości kolonialne.Traktat przewidywał równiez demilitaryzację Nadrenii oraz rozbrojenie Niemiec, którym zezwolono jedynie na posiadanie 100tysiecznej zawodowej armii, pozbawionej ciężkiego sprzętu.Dodatkowo Niemcy miały wypłacić reparacje wojenne, gdyż uznano je za agresora.Wynosiły one ok.132 mld marek.Wypłacono je w złocie.Na tzw.małym traktacie wersalskim zobawiązywano państwa Europy Środkowej do przestrzegania praw mniejszości narodowych.