Napoleon Bonaparte w ocenie ucznia polskiej szkoły

Napoleon Bonaparte urodził się 15 sierpnia 1769 roku w Ajjaccio na Korsyce. Ojciec postanowił wychować go na francuską modłę. Gdy ten podrósł ojciec umieścił go na koszt rządu w jednej z wojskowych szkół we Francji. Mający zaledwie szesnaście lat Napoleon został przydzielony do służby w artylerii. Jako kapitan artylerii wsławił się w 1793 roku zdobyciem twierdzy w Tuluzie, co przyniosło mu awans na stopień generała brygady. W latach 1796 – 1797 dowodził wojskami francuskimi walczącymi z Austriakami na terytorium Italii. Sukcesy militarne odniesione w tej wojnie ujawniły niezwykły talent zaledwie dwudziestoośmioletniego generała Napoleona Bonaparte. W ciągu dwunastu miesięcy kampanii włoskiej stoczył on ponad dwadzieścia zwycięskich bitew, które uczyniły go bohaterem.

Militarny geniusz wprowadził szereg reform usprawniających funkcjonowanie państwa. Przyjęcie nominacji sędziów i zaostrzenie walki z rozbojami, fałszerstwami zaowocowało ograniczeniem korupcji i szybkim wzrostem bezpieczeństwa publicznego. Reforma administracji państwowej, w tym ustanowienie prefektów w departamentach a merów w gminach utrzymała się do dziś. Tak samo trwały okazał się Kodeks Cywilny Napoleona z 1804 roku. Ustalał on podstawy ustroju: wolność osobista, równość wobec prawa, niewzruszalność własności prywatnej. Kodeks ten został przyjęty potem w wielu państwach.

Pasmo sukcesów militarnych władcy przerwała dopiero nieudana wyprawa na Moskwę w 1812 roku. Rosja nie poddawał się. Kampania zakończyła się klęską armii Napoleona, zaskoczonej przez srogą zimę, która zdziesiątkowała oddziały francuskie.
Nadzieje Polaków na odbudowę państwa spotkały się z sukcesami Francji i osobą Napoleona.

Jesienią 1796 roku przybył do Paryża Jan Henryk Dąbrowski wraz z grupą towarzyszących mu polskich oficerów. Dąbrowski przedstawił Dyrektoriatowi projekt sformułowania oddziałów u boku francuskiej armii. Po pomyślnej decyzji Dyrektoriatu Dąbrowski udał się do kwatery głównej Napoleona w północnej Italii. Ten zezwolił na rozpoczęcie werbunku do Legionów Polskich posiłkujących Lombardię.

Na wieść o poborze do wojska przybyli do Lombardii Polacy, dezerterzy, jeńcy zwolnieni z obozów francuskich i mieszkańcy ziem należących niegdyś do Rzeczpospolitej – Litwy, Wołynia i Podola.

Obok przygotowania bojowego do musztry w wojsku legioniści uczyli się czytania, pisania i poznawali historię ojczystą.

W końcu jednak legiony przestały być potrzebne Napoleonowi i uległy reorganizacji. Część wojska przeszła na żołd włoski, a jedną trzecią wysłano w maju 1803 roku na San Domingo. Na francuskiej wyspie, na Morzu Karaibskim pięć tysięcy żołnierzy tłumiło powstanie tamtejszej ludności, jednocześnie walcząc z nękającymi ich tropikalnymi chorobami. Do Europy powróciło zaledwie trzysta tysięcy żołnierzy polskich, natomiast kilkuset postanowiło pozostać na San Domingo.

W 1807 roku cesarz Bonaparte spotkał się z Aleksandrem I zawierając pokój w Tylży, na mocy którego car miał przestrzegać blokady kontynentalnej przeciw Anglii oraz przystąpić do sojuszu z Francją.

Polska znacznie ucierpiała prze z tę blokadę, gdyż ta uniemożliwiała eksport zboża i innych produktów powodując zastój gospodarczy państwa.

Na podstawie traktatu podpisanego w Tylży Napoleon Bonaparte utworzył z ziem drugiego i trzeciego zaboru Księstwa Warszawskie. Okręg białostocki został włączony do Rosji a Gdańsk uznano za wolne miasto leżące poza granicami Księstwa. Dla Polaków Księstwo było namiastką niepodległego państwa, lecz dla Napoleona jedynie najdalej na wschód wyciągniętym obszarem jego wpływów i poboru bitnego żołnierza. Polacy łączyli jednak wielką nadzieje z Księstwem, wierzyli, że to małe terytorium stanie się początkiem odbudowy przedrozbiorowej ojczyzny.

Krótki okres istnienia Księstwa Warszawskiego miał dla Polski doniosłe znaczenie. Bowiem rząd Księstwa zapoczątkował wiele reform ustrojowych i oświatowych. Jednak kos częściowego wskrzeszenia państwa były ogromne.

Napoleon dla Polski zrobił wiele, lecz nie były to same dobre rzeczy.
Na pewno Polacy będą mu wdzięczni za utworzenie Księstwa Warszawskiego i pomoc, jaką od niego uzyskali. Byli mu zobligowani, iż za jego sprawą otrzymali własne terytorium, na którym mogli zacząć odbudowywać swoje przedwojenne państwo.

Jednak, aby to osiągnąć musieli zapłacić wysoką cenę, gdyż w walkach prowadzonych przez Napoleona zginęło lub zostało kalekami wiele tysięcy ludzi.

Pomimo tego czasy napoleońskie były dla Polaków okresem wielkiego czynu zbrojnego. Mimo rozczarowań Polacy, a w szczególności polscy legioniści rozpowszechniali legendę napoleońską, i nadal liczyli na pomoc wybitnego żołnierza, dyktatora i wybawiciela.

Zadziwiające sukcesy Napoleona przypisuje się przede wszystkim jego metodom otrzymywania zaopatrzenia, w myśl których wojska korzystały z zaplecza okupowanych ziem, a także niezwykłej prędkości przemieszczania się ora zaskakującym atakom.

Bonaparte odznaczył się również zdolnością dobierania sobie utalentowanych podkomendnych i wzbudzania uwielbienia wśród żołnierzy. Chociaż był człowiekiem bezwzględnym bez wątpienie posiadał urok osobisty, dzięki któremu jego cesarstwo rozpropagowało kulturę francuską w wielu częściach świata.

Napoleon był jednym z najważniejszych dowódców wojskowych w historii, świetnym żołnierzem, genialnym strategiem, mężem stanu i prawodawcą.
Po Napoleonie pozostała legenda, rozpowszechniana przez romantyków i żywa do dziś. Legenda o genialnym żołnierzu i spadkobiercy rewolucji, „walczącym o wolność uciskanych narodów” i „realizację” rewolucyjnych zasad.

Napoleon Bonaparte był jednym z największych postaci historycznych, a pamięć o nim nie zaginie nigdy, choć jest on także protoplastą współczesnego tyrana wojny i agresora.