Monarchia parlamentarna i absolutna - porównaj na przykładzie Anglii oraz Francji

Aby porównywać te dwa systemy rządów, należy podać ich definicję. Absolutyzm jest formą rządów, gdzie władza jest niepodzielnie skupiona w rękach monarchy (Rosja, Francja XV-XVIIIw., Anglia do XVIIw.). Monarchia parlamentarna natomiast jest formą ustroju, gdzie władza należy do parlamentu, z ograniczeniem znaczenia monarchy. Zasadnicza zatem różnica polega na znaczeniu władcy. Porównanie moje oprę na przykładzie Francji oraz Anglii głównie w XVIIw.

Rządy i administracja.
W absolutystycznej Francji już Henryk IV Burbon doprowadził do biurokratyzacji kraju, na długo ustalając ścisłą hierarchię pozycji. Stosunkowo tolerancyjny, ustąpił miejsca Ludwikowi XII, który poprzez zniszczenie przeciwników pragnął samotnie rządzić krajem. Od 1614r. nie zwoływano zatem Stanów Generalnych, a kardynał Richelieu podporządkował kraj racji stanu (czyli faktycznie interesom króla), nie zaś interesom ludu. Ludwik tępił hugenotów, jako jedyną faktyczną opozycję (zburzenie La Rochelle). Walczył również z zagrażającą mu arystokracją, zakazując budować warownie na terenach przygranicznych, pozbawiając przywilejów. Jednak realnej władzy pozbawił wysoko urodzonych Ludwik IV, ściągając elity do stolicy, sowicie opłacając oraz likwidując po śmierci Mazarina urząd pierwszego ministra. Od tej pory wprowadzono cenzurę, a policja podlegała bezpośrednio władcy, nad którym nie było żadnej kontroli organów państwowych (Państwo to ja).

Anglia rewolucyjna oraz porewolucyjna różniła się w swych założeniach znacznie od Francji. Po rozwiązaniu w 1629 parlamentu przez Karola I Stuarta po wojnie domowej antymonarchiści powołali tzw. Długi Parlament (obradował od 1640, faktycznie do 1653, czyli rozwiązania Parlamentu Kadłubowego przez Cromwella). Republika doby rewolucji była wynaturzeniem, dyktaturą Cromwella, dlatego jej początkowe ideały upadły. Jednak już w 1660 powstał parlament zwany Konwencją, który zarządził restaurację Stuartów. Rok 1679 przyniósł Habeas Corpus Act, który jako wprowadził ścisłą kontrolę sądów nad władzą wykonawczą, co uniemożliwiało terror lat rewolucyjnych. Pojawiły się także dwa stronnictwa – wigów i torysów, co dało podwaliny pod nowoczesny system rządów, utrzymujący się w Anglii do dziś jako Partie Liberalna i Konserwatywna. Po tzw. Chwalebnej Rewolucji Wilhelm III Orański wydał Bill of Rights, która zastrzegała, iż król ma ograniczoną władzę, nie mogąc bez zgody parlamentu wydawać i zawieszać ustaw, nakładać podatków czy organizować armii w trakcie pokoju itp.

· Gospodarka.

Przemiany polityczne powodowały oczywiście przemiany ekonomiczno-gospodarcze, czy społeczne.

We Francji utrwalały się feudalne zależności niemal do 1789r., mimo rozwoju handlu i bogacenia mieszczaństwa. Od chwili umacniania się władzy królewskiej większość dóbr należała do monarchy, który sam rozbudowywał armię, system policyjny oraz administrację wg własnego uznania. Powstał paradoks: warstwy najbogatsze (duchowni, arystokracja), jako płacące niewielkie podatki i nie utrzymujące państwa, właściwie nie miały żadnego wpływu na rządy. Z kolei możną burżuazję dostrzegł Colbert, wprowadzając politykę merkantylizmu i opierając budżet państwa na eksporcie. Nie dawało to jednak solidnych podstaw pieniężnych dla Francji.

W Anglii rewolucyjnej Cromwell wydał Akty Nawigacyjne (obowiązujące 1651-1849), co miało godzić w silną flotę holenderską i dawać fundamenty pod rozwój floty angielskiej. W 1679r. w Habeas Corpus Act zapewniono nietykalność osobistą. Rozpoczyna się lawinowe bogacenie się burżuazji, która staje się podstawą nowej demokracji. Jest to ciągle demokracja oligarchiczna, zależna bowiem od wysokiego cenzusu majątkowego, jednak to właśnie ma być w przyszłości fundamentem Imperium Brytyjskiego.

Wnioski

Uważam, że znacznie ważniejsze dla Europy były przemiany XVII-wiecznej Anglii, niż handlowy rozwój Francji. Monarchia parlamentarna czy raczej faktycznie demokracja burżuazyjna, poprzez rozwój trójpodziałowego, bipartyjnego systemu władzy dała podwaliny pod rozwój wolnego społeczeństwa oraz dała możliwość wyciszenia rozruchów czy niezadowolenia, które dotknęło Francję