Soła - zbiór wiadomości

Jak rzeka Sola plynie, wespól z Koszorawa
Tak Zywiec niechaj plynie niesmiertelna slawa
I rzeki Komorowskich niech nie gina wiecznie
Lecz plyna w familije, slynac z nich stayecznie
A. Komoniecki

Sola jest pierwszym górskim doplywem Wisly o wybitnych cechach rzeki górskiej. Bieg jej mozna podzielic na dwa odcinki: górny - beskidzki, od zródel do Wielkiej Puszczy i dolny w obrebie Pogórza Cieszynskiego i Kotliny Oswiecimskiej. Do Wisly wpada za Oswiecimiem.

Posiada bardzo rozlegly obszar zródlowy. Poczatek swój bierze pod Solowym Wierchem (848) i Ochodzita (894) w poludniowej czesci pasma Baraniej Góry w Beskidzie Slaskim, skad wyplywa potok Czerna. Ten po polaczeniu sie w Lalikach z potokiem Roztoka plynacym od Przeleczy Zwardonskiej przyjmuje nazwe Czarna Sola. W Soli dolacza do niej Slanica, wyplywajaca spod Skalanki. Pomiedzy Rycerka Dolna i Rajcza Czarna Sola zasilana jest przez dwa duze prawostronne doplywy: Rycerke zbierajaca wody z „worka raczanskiego” i Wode Ujsolska (Ujsole) utworzona z potoków: Cichy, Glinka, Bystra i Danielka. W Rajczy do rzeki wpada potok Nickulina wyplywajacy spod Boraczego Wierchu i od tego miejsca rzeka przyjmuje nazwe Sola. Przez ludnosc okolic Rajczy Sola jest nazywany odcinek rzeki jeszcze powyzej ujscia Rycerki az do miejsca polaczenia sie Czarnej ze Slanica.
Spadek Soly w górnym biegu wynosi od 4 do 15‰.Ponizej Rajczy do Soly z wiekszych rzek wpadaja jeszcze: Kamesznica, Zabniczanka, Bystra, Lesna, Kalna, Zylica. Calkowita powierzchnia dorzecza Soly wynosi 1385,75 km kw., z czego na bieg górny przypada 1119,80 km kw., a na bieg dolny 265,95 km kw.

Potoki uchodzace do Soly normalnie prowadza malo wody, ale w wypadku gwaltownego deszczu, ilosc plynacej wody wzrasta nawet kilkaset razy, przeksztalcajac niepozorne strumyki w rwace rzeki.

Nawalne deszcze, albo deszcze dlugotrwale o szerokim zasiegu, sa przyczyna wystepowania powodzi. Ostatnia w 1997 r. zniszczyla linie kolejowa, linie energetyczne, zalala wiele domów.

Z Rajczy plynie przez Milówke, Wegierska Górke i Wieprz dociera do rozleglej Kotliny Zywieckiej i lezacego w jej centrum miasta Zywca. Tu do Soly wplywa jej najwiekszy prawobrzezny doplyw - Koszarawa. Potem juz tylko 3 mosty: kolejowy i dwa drogowe i Jezioro Zywieckie. W przelomie Soly powstaly zapory wodne w Miedzybrodziu Bialskim, Tresnej i Czancu. W wyniku spietrzenia wody powstaly Jezioro Zywieckie, Jezioro Miedzybrodzkie i zbiornik retencyjny w Czancu. Sola ma 82 km dlugosci. Jej sredni przeplyw wynosi 18 m szesc. na sekunde.

Sola - rzeka w poludniowej Polsce . Przeplywa kolejno przez: Kotlinê ¯ywieck¹, Beskid Ma³y i Pogórze Œl¹skie i jest pierwszym duzym prawobrzeznym dop³ywem Wis³y.Dlugosc 88,9 km, powierzchnia dorzecza 1,4 tys. km2. Sredni przeplyw 18 m^3 na sekunde, przeplyw minimalny 1 m^3/s przeplyw m,aksymalny zarejestrowany w 1958 roku w Tresnej 1382 m^3/s. Potencjal powodziowy Soly jest bardzo powazny i zajmuje ona drugie miejsce po Dunajcu wsród karpackich doplywów Wisly.

Rzeka zaczyna sie jako polaczenie kilku potoków górskich Beskidu Wysokiego - najbardziej wyrazistym miejscem, od którego mozna mówic o rzece Sole jest polaczenie dwu duzych potoków górskich w miejscowosci Rajcza (obok przystanku kolejowego), od którego to miejsca woda z charakteru typowo górskiego, potokowego, zmienia sie bardziej w rzeczny. Potokami tworzacymi Sole w tym miejscu sa Potok Rycerski (nazwa miejscowa: Rycerka) i Woda Ujsolska (nazwa miejscowa: Ujsola). Na mapach mozna spotkac inne miejsce poczatku Soly, ok. 5 km w góre rzeki, gdzie w miejscowosci Sól do potoku Czerna (Czarna Sola) wpada potok Solanka. Utworzony z nich potok jest jednak kilkakrotnie mniejszy od Rycerki, do której wpada ok. 0,5 km przed polaczeniem Rycerki i Ujsoly.
Sola uchodzi do Wisly w okolicach Oœwiêcimia

Piekna górska rzeka Sola jest jednym z prawobrzeznych doplywów Wisly. Jej obszar zródliskowy znajduje sie w Górach Beskidu Zywieckiego. Ze wzgledu na duza ilosc doplywów, obfitosc wód i znaczny spadek terenu, Sola nalezy do najbardziej gwaltownych i niebezpiecznych rzek w kraju. Szczególnie grozna bywa na wiosne w czasie topnienia sniegów i podczas gwaltownych oraz dlugotrwalych deszczów. Wtedy szybko wzbiera, wystepuje z koryta, robiac ogromne szkody w miejscowosciach, przez które przeplywa, oraz na lakach i polach. Sola posiada jedne z najwiekszych w Europie wahania stanu wód. Mierzone w rejonie Tresnej mieszcza sie w granicach od 1m3/s w okresie suszy do 1382 m3/s w okresie powodzi (1958 rok), przy srednim rocznym przeplywie 18,8 m3/s. Nic wiec dziwnego, ze Sola byla czesto przyczyna najwiekszych powodzi. Katastrofalna powódŸ w 1958 roku spowodowala zalanie centrum Zywca. Sola zalala wtedy ulice Kosciuszki od strony Koszarawy w takim stopniu, ze obok dzisiejszego "Centrum" czlowiek dorosly brnal po pas w wodzie. Sola zniszczyla wtedy glównie mosty laczace Zywiec z dzielnica Zablocie. Z tych oto powodów zaistniala koniecznosc wybudowania zespolu zapór na rzece w celu jej ujarzmienia. Zespól ten nazwano Kaskad¹ So³y . Od 1936 istnial juz zbiornik miedzybrodzki zamkniety od pólnocy zapor¹ w Por¹bce . W latach 1960-1966 wybudowano zbiorniki zamkniete zaporami w Tresnej i Czañcu , a w latach 1971-1979 zrealizowano przedsiewziecie inwestycyjne - elektrownie szczytowo-pompowa ze sztucznym zbiornikiem na szczycie góry Zar. Jest to pierwsza w Polsce pelna kaskada rzeki zbudowana wg zasady najbardziej efektywnego i kompleksowego wykorzystania oraz ochrony zasobów wodnych. Glównym jej zadaniem jest: ochrona przed powodziami zaopatrzenie w wode Slaska i Krakowskiego Okregu Przemyslowego wyrównanie przeplywów górnej Wisly wykorzystanie mocy energetycznej do wytwarzania pradu