Pobrzeża i niziny w Polsce

Pobrzeża Południowopolskie: Charakterystyka i Ośrodki Przemysłowe

Pobrzeża Południowopolskie są stosunkowo wąskie, z przewagą osad moreny dennej, głównie glin i żwirów. W dolinach rzek, z wylewów, wykształciły się żyzne gleby mady, z największym obszarem na Żuławach Wiślanych.

Wyróżniamy 2 typy wybrzeży:
- Płaskie (Plaża): Utworzone z materiału skalnego osadzonego przez prądy morskie.
- Klif: Wybrzeże strome, formujące się tam, gdzie morena czołowa lub denna dochodzi do brzegu morskiego.

Powstanie Żuław Wiślanych:
Zatoka stopniowo zaczęła się wypełniać młodszymi osadami naniesionymi przez Wisłę, tworząc deltę. W obszarze rozgałęzionych ramion rzeki gromadziło się więcej materiału, formując naturalne wały. Wody powodziowe osadzały naniesiony materiał, a na najdrobniejszym materiale, tzw. Madach tłustych, kształtowały się żyzne gleby.

Bogactwa Mineralne:
- Surowce skalne.
- Ropa naftowa (na Szelfie).
- Sole potasowe (w Zatoce Puckiej).

Ośrodki Przemysłowe:

Szczecin:
Pełni funkcje ośrodka przemysłowego, transportowego, handlowego i naukowego. Zespół portowy Szczecin-Świnoujście ma największe obroty w Polskich portach, specjalizując się w przeładunku towarów masowych. Stocznia Szczecińska to jedno z największych zakładów przemysłowych w regionie.

Gdynia:
Spełnia funkcje ośrodka transportowego i przemysłowego. Nowoczesny Port Gdański specjalizuje się głównie w przeładunku kontenerowym. Obszerny handel, międzynarodowe centrum targowe i liczne zakłady przetwórstwa rybnego to elementy rozwoju miasta.

Gdańsk:
Należy do kluczowych ośrodków przemysłowych w kraju. Posiada sześć stoczni, Rafinerię Gdańską, Gdańskie Zakłady Nawozów Fosforowych „Fosfory” i „Energia” - Gdańska Kampania Energetyczna. Przeładunki portu gdańskiego dorównują obrotom zespołu portowego Szczecin-Świnoujście. Gdańsk to także ważny ośrodek kultury i nauki z wieloma teatrami, operą i filharmonią Bałtycką.

Elbląg:
Pełni funkcje ośrodka przemysłowego z zakładem „ABB Alston Power”, specjalizującym się w produkcji turbin energetycznych, części okrętowych i przekładni. Browar „Elbrewery Company Ltd” jest drugim pod względem wielkości przychodów.

Słupsk:
Ośrodek przemysłu drzewnego, transportowego, spożywczego i obuwniczego. Znajduje się tam Wyższa Szkoła Pedagogiczna, dwa teatry, gotycki Kościół parafialny i dominikanów, oraz zamek książąt polskich.

Koszalin:
Przemysł maszynowy, elektrotechniczny, transportowy, drzewny i spożywczy. W mieście działa Wyższa Szkoła Inżynierska, Wyższa Szkoła Wojskowa, Ośrodek Kultury, teatr, filharmonia, muzeum i port lotniczy. Bazylika NMP jest ważnym zabytkiem.

Niziny Środkowopolskie:
To obszar o rzeźbie staroglacjalnej z utworami moreny dennej i pradolinami, takimi jak Głogowsko-Barucka, Wrocławsko-Madgeburska, Warszawsko-Berlińska, Wieprza-Krzny i Narwi-Biebrzy.

Nizina Śląska:
Charakteryzuje się równinnym krajobrazem, żyznymi glebami i długim okresem wegetacyjnym, co sprzyja rozwojowi rolnictwa.

Nizina Mazowiecka:
Rozległa i opada w części środkowej, tworząc Kotlinę Warszawską. Zachowały się tu pierwotne Puszcze Kampinoska i Kurpiowska, a aglomeracja warszawska ma charakter monocentryczny, z Warszawą jako głównym miastem.

Nizina Wielkopolska:
O charakterze wybitnie równinnym.

Nizina Podlaska:
Rozległa równina z dużymi obszarami bagiennymi w dorzeczu Biebrzy oraz dwiema puszcza
mi: Białowieską i Knyszyńską.

Polesie Lubelskie:
Obfituje w liczne jeziora pochodzenia krasowego, a w dolinach występują bagna.

Surowce w Nizinach:
- Miedź (Nizina Śląska, Lublin, Głogów).
- Węgiel brunatny (Legnica).
- Gaz ziemny i ropa naftowa (Nizina Wielkopolska).
- Węgiel brunatny (Bełchatów).
- Węgiel kamienny (Polesie Lubelskie).

Rolnictwo i Handel:
Wokół wielkich miast rozwijają się liczne sady, uprawy warzyw i roślin ozdobnych, zaspokajające potrzeby miejskich populacji.

Ośrodki Miejskie:

Warszawa:
Duży ośrodek przemysłu, handlu, nauki i kultury, z rozwiniętą infrastrukturą transportową. Wiele zakładów przemysłowych, teatrów, muzeów i uniwersytetów. Znane zabytki to m.in. Pałac w Łazienkach, pałac w Wilanowie, Zamek Królewski, Katedra św. Jana, Kolumna Zygmunta III Wazy.

Łódź:
Główny ośrodek przemysłu włókienniczego, pończoszany, jedwabny i odzieżowego. Liczne szkoły wyższe, Studium Języka Polskiego, teatry, opera, muzea i filharmonia.

Wrocław:
Duży ośrodek przemysłu, handlu, nauki i kultury, z rozbudowanym systemem transportowym. Znane zakłady to m.in. fabryka wagonów „Adtraz-Pafawag”, „ABB Domel Drives” oraz producenci elektroniki „ABB Domel” i „Domzamel”.

Białystok:
Ośrodek przemysłu włókienniczego, elektronicznego, drzewnego i spożywczego. Wyższe uczelnie, teatry, filharmonia, muzea.