Witaminy

Są niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów życiowych. Są związkami chemicznymi, których organizm nie potrafi sam wytworzyć. Dostarczane są człowiekowi z pokarmem w postaci gotowej lub jako prowitaminy (związki, z których w organizmie powstają witaminy. Organizm nie potrafi syntetyzować prowitamin i musi je otrzymywać w pokarmach. Najważniejsze prowitaminy, to niektóre karoteny oraz pochodne cholesterolu ).
Ze względu na rozpuszczalność rozróżnia się:
v rozpuszczalne w wodzie
B1 (Tianina, retinol)
B2 (Ryboflawina)
B5 (Kwas pantotenowy)
B6 (Pirodyksal)
B12 (Kobalamina)
B15 (Kwas pangamowy)
Kwas foliowy ( Folacyna, witamina Bc)
C (Kwas askorbinowy)
H (Biotyna)
Hesperydyna, witamina P
Niacyna, witamina PP (kwas nikotynowy)
Cholina
v rozpuszczane w tłuszczach
A (Akserofol, retinol)
D (Kalcyferol)
E (Tokoferol)
K (Filochion)
F ( - )

Brak, niedobór lub nadmiar różnych witamin może być przyczyną różnych chorób:

v awitaminozy (niedobór witamin)
Niedobór witamin prowadzi do powstania dwu rodzajów zmian patologicznych:
PIERWOTNE
są wywołane niedoborem poszczególnych witamin i zależą od zaburzeń, w których witaminy pełnią fizjologiczną ważna rolę.
WTÓRNE dotyczą całego ustroju
-wyniszczenie, zanik narządów
-zatrzymanie wzrostu
-zmniejszenie odporności na zakażenia
-upośledzone gojenie ran i zrastanie złamań.

v hipowitaminozy zespół objawów występujących w następstwie niedoboru określonej witaminy.
Ze względu na mechanizm powstawania rozróżniamy:
HIPOWITAMINOZY PIERWOTNE
powstają na skutek braku lub niedoboru witamin w pokarmach, są następstwem niewłaściwego odżywiania.
HIPOWITAMINOZY WTÓRNE
mogą być następstwem zaburzeń w przyswajaniu witamin z pokarmem doustnego podawania chemioterapeutyków, które hamują rozwój drobnoustrojów przewodu pokarmowego, biorących udział w wytwarzaniu niektórych witamin oraz zwiększonego zapotrzebowania ustroju na witaminy .

v hiperwitaminozy
zespół objawów spowodowanych nadmiarem witamin w ustroju, najczęściej w następstwie przedawkowania. Hiperwitaminozy występują na ogół przy nadmiernym podawaniu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zwłaszcza A i D, oraz przy znacznym przedawkowaniu niektórych witamin rozpuszczalnych w wodzie