Świerzbowce

Świerzbowce, pajęczaki z rodzajów Psoroptes, Chorioptes, Sarcoptes, Cytodites, Notodres i inne zaliczane do rzędu roztoczy, pasożytujące głównie w skórze kręgowców, zwłaszcza ptaków i ssaków.
Długość 0,1-0,8 mm. Żywią się naskórkiem bądź wnikają w głąb skóry drążąc korytarze i odżywiając się płynami ustrojowymi. Większość świerzbowców występuje kosmopolitycznie, niektóre gatunki związane są z określonymi zwierzętami, często jednak przenoszą się na innych żywicieli lub na człowieka. Świerzbowce pasożytujące w skórze lub naskórku wywołują schorzenia zwane ogólnie świerzbem, objawiające się silnym swędzeniem, stanami zapalnymi skóry, wypadaniem sierści, nadżerkami, strupami itp.
Najbardziej rozpowszechniony świerzbowiec to m.in. świerzbowiec ludzki (Sarcoptes var homimis), osiągający ok. 0,4 mm długości ciała, pasożytujący w naskórku ludzkim, gdzie drąży białawe kanaliki, powodujący początkowo silne swędzenie, a następnie powstawanie wtórnych zakażeń i powikłanych schorzeń skórnych. Świerzb uznany został w latach 90. w Polsce za chorobę społeczną, występującą szczególnie często w północno-zachodniej Polsce. Gatunek Sarcoptes scabiei występuje w licznych odmianach, np.: Sarcoptes scabiei varcanis - świerzbowiec drążący psi. Inne gatunki to m.in.: świerzbowiec pęcinowy (Chorioptes bovis) atakujący przeżuwacze, konie, króliki, świerzbowiec naskórny koński (Psoroptes equi), atakujący koniowate, świerzbowiec drążący koci (Notodres cati) pasożytujący na kotach, koniach, psach i ludziach.
Są gatunki świerzbowca pasożytujące wewnątrz ciała żywiciela, m.in. świerzbowiec płucny (Cytodites nudus), występujący u ptaków kurowatych w płucach, oskrzelach i w workach powietrznych. Wywoływać on może stany zapalne dróg oddechowych ptaków, a nawet przypadki śmiertelne.