Praca jako najwyższa wartość człowieka.

Człowiek- Istota twórcza, nie potrafi być biernym obserwatorem świata. Chcemy być czynni emocjonalnie, umysłowo, fizycznie. Dla osiągnięcia celu- rzetelnie i uczciwie. Pracując wytwarzamy dobra materialne i kulturalne dla przyszłych pokoleń (decydują o wejściu do historii). Rośnie poczucie sensu życia. ,, Non omnis.". Praca z konieczności- Mało wydajna, brak zadowolenia. Problem różnie pojmowany.
Rzym, Grecja- Tylko niewolnicy. Podobnie w średniowieczu- Aby pewne grupy społ. mogły żyć wygodnie. Pracę uważano za hańbę, ludźmi pracy gardzono. Punkt zwrotny pozytywizm. Wskazali na właściwą wartość pracy i korzyści z niej płynące. Nowe cele, zadania. Praca- Cel i dążenie społ. Utylitaryzm.. Hasła- Odbicie w literaturze tego okresu i w późniejszych epokach. Pochwała ,, Nad Niemnem". Legenda o Janie i Cecylii- Pierwszych osadnikach. Utrzymali się przy życiu dzięki wspólnej pracy, powstanie osady. Różny stosunek wobec pracy np. Benedykt i syn Witold. Ben. ciężko pracował na swojej ziemi. Początkowo próbował realizować hasła pracy u podstaw, ograniczył się jednak do własnego majątku. Zrezygnował z potrzebnej wszystkim pracy z Boh.> Przyczyna konfliktu z synem- Witold- Typowy pozyt. (ulepszenie gosp. , sojusz z chłopami, uświadomienie i nauka, nowoczesne metody rolnictwa, maszyny, projekt młyna, chciał ulepszyć wieś, byt. Praca- Treść życia Justyny Orzelskiej i Marty. Krytyka arystokracji- obojętna postawa wobec pracy. Krytyka arystokracji- ,, Lalka" Prusa. Ludzi przekroju Łęckich- pasożyci. Przeciwności- Schuman, Wokulski, Zasławska. Wokulski znalazł wartość pracy, czerpał korzyści, działalność pozytywistyczna- Polepszała byt najbiedniejszych, podnosiła poziom gosp. kraju.
Odbicie haseł pozytywistycznych- ,, Siłaczka" , ,, Doktor Piotr" ,, Ludzie bezdomni".
Judym stawia czoła przeciwnościom. Czyni starania o poprawę warunków sanitarnych. Przeciw- warszawscy lekarze (,, Lekarze ludzi bogatych") Samotna walka ze złem. Siła. Obowiązek. Problem pracy- ,, Chłopi" -XIX w. Lipce. Dni wypełnione pracą- Wytwarza rytm życia na wsi. Pracowitość- Maciej Boryna- Kocha pracę, przywiązany do ziemi. Umiera siejąc zboże. Hanka potrafi stawić czoła wszystkim przeciwnościom- Utrzymuje rodzinę gdy Antek zobojętniały w miłości do Jagny. Chłopi zdawali sobie sprawę, że tylko rzetelna praca może zmienić sytuację. Zapominali o swych troskach. ,, Noce i dnie"- Dzieje małżeństwa Niechciców. Wspólna praca na gospodarstwie- Realizują hasła pozytywistów. Bogumił wierzy w prace i jej służy. Wzorowy gospodarz, mąż i ojciec, wspomaga chłopów. Wytrwale dąży do celu, kult pracy. Praca- kryterium oceny wartości człowieka. Poprawia dobrobyt, wzbogaca intelektualnie. Dobrze pojęta praca wyzwala szlachetne uczucia kształtuje osobowość. Bohaterowie tych utw.- Praca> Ludzie wartościowi, uczciwość, solidarność. Ludzie kochający pracę, najwyższa wartość, rozumieli i odczuwali potrzebę pracy. Zaangażowanie się dla dobra społeczeństwa- Przykład dla współczesnych. Praca- radość życia, moralny obowiązek.