Recenzja- "Kto ratuje jedno życie.." J.Bielicki

Książka pt. „Kto ratuje jedno życie…” jest swoistą relacją byłego więźnia obozu koncentracyjnego koncentracyjnego w Auschwitz, który opisał swój pobyt i ucieczkę z niewoli.

Jerzy Bielicki, bo o nim mowa, jako młody chłopak trafił do więzienia za rzekome szpiegostwo. Stamtąd latem 1940 roku trafił do „obozu pracy” w Oświęcimiu- Brzezince (Auschwitz). Tam stracił swoją tożsamość tożsamość stał się więźniem numer 243. Numer ten został mu wytatuowany na lewym przedramieniu.

Zwyczaje panujące w obozie, które zilustrował nam autor są trudne do wyobrażenia: „Słabsi, jak cięte kłosy, padali gęsto na ziemię, aby z kolei znaleźć się w zasięgu okutych butów, kopiących gdzie popadnie- gestapowców. Bili po twarzach, po głowach, plecach i rękach. Kopali w brzuch, w nerki, w golenie nóg. Chodzili wolno pomiędzy wyprężonymi na baczność, sterroryzowanymi strachem więźniami, jak głodne sępy szukające ofiar swych sadystycznych instynktów.”

Skierowany do pracy przy rozbiórce budynków, potem do naprawy obuwia, a w końcu trafił szczęśliwym zbiegiem okoliczności do pomocy w spichlerzu. Była to praca, na tamtejsze warunki, bardzo dobra i spokojna. Zaowocowała, ku ogólnemu zdziwieniu, przyjaźnią, a potem miłością Jurka do Żydówki Cyli. Cyla trafiła do obozu 21.01.1943 roku wraz z całą swoją rodziną: mamą, ojcem, dwoma braćmi i dziesięcioletnią siostrzyczką. Wytatuowano jej numer 29558, jej mama z siostrą trafiły do komory gazowej, a bracia i ojciec zaginęli i nigdy nie zostali odnalezieni. Tajne spotkania pary więźniów były możliwe dzięki temu, że Cyla pracowała w cerowalni worków dostawczych do młyna.

Miłość, która przyszła w tak okrutnym czasie i w tak nieprawdopodobnym miejscu, była główną przyczyną podjęcia odważnej i ryzykownej decyzji o ucieczce.

21.07.1944 roku nadszedł upragniony dzień ucieczki, której przyświecało jedno ogromnie ważne przesłanie przekazane przez współwięźniarkę Cyli, Sonię Rotschild: „Może będziesz żyła na wolności tylko tydzień lub dwa. Może Cię złapią, trudno! Ale powiedz światu, co się tu dzieje. Niech ludzie wiedzą. Niech cały świat o tym wie, co oni tutaj robią z ludźmi!” Wypowiadając te słowa przyjaciółka nie wiedziała, że uda się jej przeżyć koszmar Auschwitzu.

Ucieczka Cyli i Jurka powiodła się, lecz ich losy zaraz potem rozeszły się. Chłopak wstąpił do oddziału partyzanckiego Armii Krajowej, a dziewczyna trafiła do rodziny, która zaopiekowała się nią. Po wyzwoleniu Cela odszukała swoich krewnych w USA i wyjechała tam, gdzie do tej pory mieszka.

Jurek ożenił się i zamieszkał w Nowym Jorku, jednocześnie studiując na Wydziale Politechniki AGH w Krakowie.

Losy młodych ludzi splecione przez życie w tak przedziwną historię, spotkały się ponownie w 1983 roku podczas utrwalenia na taśmie filmowej drogi ich ucieczki.


„Jeśli opis tej historii dostanie się w ręce chętnego Czytelnika, pragnę zapewnić go, że wszystkie opisane w niej fakty są absolutnie prawdziwe i całkowicie zgodne z posiadanymi przez Państwowe Muzeum w Oświęcimiu dokumentami”
Jerzy Bielicki

„Z pobytu w KL Auschwitz nie posiadam żadnych dokumentów. Jedynym śladem są moje wspomnienia utrwalone w pamięci oraz wytatuowany numer obozowy 29558”
Cyla Cybulska- Zacharowicz


Auschwitz stał się dla świata symbolem terroru, ludobójstwa i Holokaustu. Utworzony został przez hitlerowców hitlerowców 1940 roku na przedmieściach Oświęcimia, które podobnie jak i inne tereny Polski, było okupowane przez Niemców w czasie II wojny światowej. Nazwa miasta Oświęcim została zamieniona na Auschwitz i stała się również nazwą obozu.

W ciągu następnych lat obóz został rozbudowany i składał się z trzech głównych części: Auschwitz I, Auschwitz II- Birkenau, Auschwitz III- Monowitz oraz z ponad 40 podobozów. Początkowo w obozie więzieni byli i ginęli Polacy. Później osadzono w nim również radzieckich jeńców wojennych, Cyganów oraz więźniów innych narodowości. Od 1942 roku obóz stał się miejscem największego masowego mordu w dziejach ludzkości, dokonanego na europejskich Żydach w ramach hitlerowskiego planu całkowitej zagłady tego narodu. Większość z deportowanych do Auschwitz Żydów- mężczyzn, kobiet i dzieci bezpośrednio po przywiezieniu kierowano na śmierć w komorach gazowych Birkenau.

Pod koniec wojny esesmani, usiłując zatrzeć ślad swych zbrodni, rozpoczęli demontaż i niszczenie komór gazowych i krematoriów oraz innych obiektów, a także palenie dokumentów. Więźniów zdolnych do marszu ewakuowano w głąb Rzeszy. Tych, którzy pozostali w obozie oswobodzili żołnierze Armii Czerwonej w dniu 27 stycznia 1945 roku.

2 lipca 1947 roku ustawą polskiego Sejmu na obszarze dwóch zachowanych części obozu: Auschwitz I i Auschwitz II- Birkenau utworzono Państwowe Muzeum Auschwitz- Birkenau.

W 1979 roku miejsca te wpisano na Listę Obiektów Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Przez cały czas istnienia KL Auschwitz pełnił funkcję obozu koncentracyjnego, stając się z biegiem czasu największym nazistowskim kacetem. Do obozu koncentracyjnego- jako więźniów- niemieckie władze okupacyjne w pierwszym okresie istnienia obozu kierowały przede wszystkim Polaków, ludzi uznanych za szczególnie niebezpiecznych, niebezpiecznych, więc członków elity narodu polskiego, jego politycznych, społecznych i duchownych przywódców, przedstawicieli inteligencji, kultury i nauki, a także uczestników ruchu oporu, oficerów, etc. Z czasem naziści zaczęli wysyłać do obozu również grupy więźniów innych okupowanych krajów. Od 1942 roku włączono w jego stan i rejestrowano także tych Żydów, których- po selekcji- lekarze SS uznali za zdolnych do pracy. Spośród wszystkich osób deportowanych do Auschwitz zarejestrowano i umieszczono w obozie i jego podobozach około 400 tys. Osób (200 tys. Żydów, ponad 140 tys. Polaków, ok. 20 tys. Cyganów z różnych krajów, ponad 10 tys. Sowieckich jeńców wojennych wojennych kilkanaście tysięcy więźniów innych narodowości). Ponad 50% zarejestrowanych więźniów zginęło wskutek głodu, pracy ponad siły, szalejącego terroru, w egzekucjach, egzekucjach także w wyniku wyniszczających warunków bytowania, chorób, epidemii, kar, tortur i zbrodniczych eksperymentów medycznych.

Od 1942 r. KL Auschwitz zaczął pełnić drugą funkcję- stał się ośrodkiem masowej zagłady europejskich Żydów. Naziści przeznaczyli na całkowitą zagładę wszystkich Żydów zamieszkujących Europę, niezależnie od ich wieku, płci, zawodów, obywatelstwa czy zapatrywań politycznych. Ginęli tylko dlatego, że byli Żydami. Po selekcjach, przeprowadzanych wśród Żydów na rampach kolejowych, kierowano do komór gazowych nowo przywiezionych ludzi uznanych przez lekarzy SS za niezdolnych do pracy: osoby chore, starsze, kobiety w ciąży, dzieci. Najczęściej 70-75% każdego transportu kierowano bezpośrednio na śmierć. Osób tych nie prowadzano w ewidencję obozową, tzn. nie oznaczano ich numerami i nie rejestrowano. Z tego też względu możliwe jest jedynie szacunkowe określenie globalnej liczby ofiar.

Historycy oceniają, że w sumie skierowano do niego co najmniej 1,1 mln.

Ogólną liczbę ofiar Auschwitz w latach 1940-1945 szacuje się na 1,1 do 1,5 mln. ludzi. Większość, przede wszystkim masowe transporty Żydów przywożone tu od 1942 roku, zginęła w komorach gazowych.

„Ludzie, ludziom zgotowali ten los…”