Stara matura - powtórzenie

ANTYK

1. Postacie mitologiczne i biblijne jako symbole wartości uniwersalnych

 Mitologia i Biblia – dwa główne ŹRÓDŁA (korzenie) cywilizacji i kultury śródziemnomorskiej, w której kręgu znalazła się (obok zachodniej Europy) także Polska po 966 r.

 Rezultatem oddziaływania tej tradycji jest stała obecność motywów mitologicznych i biblijnych w naszej kulturze, literaturze oraz sztuce – od średniowiecza do czasów obecnych. Znane są słowa C.K. Norwida, który powiedział: „(…) Przyszłość ocala, co jej potrzebne (…)”

 Zarówno w mitologii, jak w Biblii – utrwalone zostały najstarsze, najdawniejsze wzory postaw i zachowań ludzkich – ukazane w PERSPEKTYWIE UNIWERSALNEJ, tzn. ponadczasowej (ARCHETYPY)

 Przykłady z mitologii:

- HEKTOR (bohater spod Troi) – symbol męstwa i waleczności rycerskiej (Sienkiewicz nazywa „małego rycerza” p. Wołodyjowskiego HEKTOREM KAMIENIECKIM)

- PENELOPA – symbol małżeńskiej wierności

- ODYSEUSZ (ULISSES) – uosobienie „wiecznego wędrowca”, którym jest każdy z nas.., a także symbol przebiegłości i sprytu

- IKAR – personifikuje postawę fantasty i marzyciela, jego tęsknotę do lotu „ponad poziomy..”

- PROMETEUSZ – w powszechnej świadomości funkcjonuje jako szlachetny dobroczyńca ludzkości, który z miłości do ludzi wznieca bunt przeciw bogom (postawa prometejska, prometeim to motywy podejmowane przez literaturę różnych epok)

- TYRTEUSZ – symbol bojownika o wolność ojczyzny (w literaturze „TYRTEIZM”, poezja TYRTEJSKA, tzn. wzywająca do czynu w obronie wolności, np. polska poezja romantyczna, poezja okresu II wojny światowej)

 Przykłady z Biblii:

- HIOB – uniwersalny znak niezawinionego cierpienia i godności człowieka w zmaganiach z okrutnym losem

- SALOMON (do XIX wieku uznawany za autora „Księgi Koheleta”) – symbol życiowej MĄDROŚCI

• miłosierny SAMARYTANIN biblijne przypowieści (PARABOLE)
• SYN MARNOTRAWNY ukazują zachowania i cechy
• DOBRY PASTERZ ludzkie z perspektywy UNIWERSALNEJ