Sądownictwo w Polsce

Rolą sądów jest wymierzanie obywatelom lub firmom kar, jakie się adekwatne do popełnionych przez nich czynów, które były niezgodne z obowiązującym prawem oraz kontrola władz ustawodawczej i wykonawczej. Swoje postępowanie sąd opiera na dowodach, zebranych i dostarczonych przez prokuratora oraz zeznaniach świadków i opinii biegłego. Każdy obciążony zarzutami ma prawo do obrony, którą zapewnia mu adwokat. Po wysłuchaniu wszystkich stron, karę wymierza trzyosobowy (sędzia zawodowy i dwóch ławników) lub pięcioosobowy (dwóch sędziów zawodowych i trzech ławników) zespół sędziowski. Sądy są niezawisłe, co oznacza, że inne organy władzy nie mają wpływu na ich decyzje, ani nie mogą ich zmieniać. W Polsce mamy następujące szczeble władzy sądowniczej:

I - Sąd Najwyższy – to naczelny organ sądowy w kraju. Zajmuję się głównie rozpatrywaniem kasacji, czyli odwołań od wyroków sądów pierwszej i drugiej instancji. Podejmuje sprawy, które zostały rozpatrzone na niekorzyść klienta, jednak nie takie o przysłowiową „marchewkę”, ale znaczące i o określonym tle finansowym. Sąd Najwyższy jest podzielony na cztery izby - Cywilną i Administracyjną, Karną, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz Wojskową. Sędziów do Sądu Najwyższego powołuje prezydent. Aby pełnić tę funkcję, trzeba spełniać następujące warunki: mieć polskie obywatelstwo, dysponować pełnią praw cywilnych i obywatelskich, mieć niczym nie zabrudzoną kartotekę, skończyć wyższe studia prawnicze (niezbędny jest tytuł magistra prawa). Ponadto sędziowie powinni wyróżniać się wysoką wiedzą prawniczą oraz mieć co najmniej 10-letnie doświadczenie zawodowe na stanowisku prokuratora, adwokata albo sędziego.
Siedziba Sądu Najwyższego mieści się na placu Krasińskich w Warszawie.

II - Sąd Okręgowy (Wojewódzki) – W każdym województwie jest tylko jeden taki sąd. Rozpatruje on (w pierwszej instancji) np. sprawy o ochronę i łamanie praw autorskich, sprawy dotyczące praw, jakie wynikają z opatentowania wynalazków, rejestracji logo i znaków towarowych. Zajmuje się sprawami majątkowymi, których wartość jest wyższa niż 15 tysięcy złotych i karne (ale tylko takie, za które grożą minimum karą 3 lata pozbawienia wolności). W drugiej instancji, sąd wojewódzki zajmuje się rozpoznawaniem apelacji od orzeczeń sądów rejonowych.

III - Sąd Rejonowy - najmniejsza jednostka wymiaru sprawiedliwości. Pod sąd rejonowy podlega przeważnie jedna lub kilka gmin. Rozpatruje on (tylko w pierwszej instancji) większość typów spraw sądowych: cywilne, karne, rodzinne i opiekuńcze, gospodarcze oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Nie podejmuje tylko tych spraw, które należą do kompetencji sądu wojewódzkiego. Nie działa w drugiej instancji.

Do władzy sądowniczej należą także Trybunały – Stanu i Konstytucyjny.

Trybunał Konstytucyjny – zakres jego kompetencji to:
· kontrola norm i rozpatrywanie skarg konstytucyjnych
· rozstrzyganie sporów pomiędzy organami państwa
· orzekanie o zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych
· uznawanie niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta
Trybunał Konstytucyjny działa na wniosek prezydenta. Po uchwaleniu ustawy, przedostaje się ona w ręce prezydenta, a ten, gdy ma do niej zastrzeżenia, przekazuje ją do Trybunału, aby orzec czy jest zgodna z Konstytucją.
Trybunał Stanu – działa jak normalny sąd, ale rozpatruje sprawy dotyczące osób pełniących ważne funkcje w państwie. Gdy zostaną zauważone jakieś uchybienia w pracy
- Prezydenta,
- Prezesa Rady Ministrów oraz członków Rady Ministrów,
- Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
- Prezesa Najwyższej Izby Kontroli,
- członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,
- Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych,
- posłów i senatorów,
zgłasza się wniosek do Trybunału Stanu. Prokurator dostarcza dowodów i toczy się normalne postępowanie. Trybunał Stanu może jednak usunąć tychże urzędników z ich stanowisk lub zakazać im pełnienia funkcji publicznych.


Sądownictwo w Polsce ma wiele wad. I nie wynikają one ze złych ustaw, czy braku wykształconych prawników, ale ze złej organizacji. Sądy są przepełnione aktami oskarżeń i nie nadążają. Przez to wiele spraw ulega przeterminowaniu i w rezultacie unieważnieniu, a winni nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za swoje czyny i dopuszczają się recydywy. Przestępcy czują się w kraju bezkarni, do czego przyczyniają się także zbyt niskie kary, nieadekwatne do popełnionych zbrodni. Dlatego też, ciągle prowadzone są dyskusje na temat przywrócenia kary śmierci, aby przystopować rozpowszechnianie się przestępczości. Tym bardziej iż kradzieży, a nawet morderstw dopuszczają się dziś także ludzie młodzi, czasem poniżej 15 roku życia. Moim zdaniem, za najcięższe zbrodnie, kara śmierci powinna obowiązywać. Może to powstrzymałoby ludzi przed popełnianiem niewybaczalnych czynów. Pewne postępowania powinno się przyspieszyć. Jednym zdaniem – bez reformy się chyba nie obejdzie, chociaż nasze społeczeństwo ma już chyba uraz do wszelkich reform, szczególnie jeśli chodzi o służbę zdrowia... Nie ulega jednak wątpliwości, że coś trzeba z tym zrobić, bo cierpią tylko plebejusze, którym wyrządzono wielkie krzywdy, a ich oprawców, nie sięga sprawiedliwość.