Demokryt z Abdery (ok.460-370 r. p.n.e.)
Demokryt był twórcą atomizmu. Wszystko jest zbudowane z atomów, które są wieczne, niepodzielne i niezmienne. Ludzie również są atomami. Różnorodność rzeczy powstaje z różnych układów atomów. Rzeczy giną, bo choć same atomy są wieczne, ale ich układy ulegają rozpadowi. "Jedne światy rosną, inne znajdują się w stanie rozkwitu, jeszcze inne ulegają zagładzie." Poza atomami i próżnią nie ma w zasadzie nic stałego.
JOHN DALTON [do:ltn] (1766.09.06 - 1844.07.27)
Angielski chemik, fizyk i przyrodnik. Był samoukiem. Już w wieku dwunastu lat nauczał dzieci wiejskie. Pracował jako wykładowca matematyki i filozofii w New College w Manchesterze (1793 - 1803), a później jako nauczyciel prywatny i doradca przemysłowy.
Dalton słynął ze wszechstronnych zainteresowań. Badał przede wszystkim gazy. Stwierdził (1803), ze rozpuszczalność gazu w cieczy zależy od jego ciśnienia parcjalnego. W 1801 r. doszedł do wniosku, że powietrze jest mieszaniną gazów, a nie związkiem chemicznym. Badał zależność parowania cieczy od ciśnienia, temperatury i innych czynników. W 1802 r. odkrył,
że wszystkie gazy tak samo rozszerzają się przy podwyższaniu temperatury, jeżeli są pod stałym ciśnieniem. Stwierdził, że gaz przy sprężaniu rozgrzewa się, natomiast przy rozprężaniu - oziębia. Dalton pisał później: "Jestem niemalze przekonany, że rozpuszczalność zależy od wagi i ilości cząstek różnych gazów". Owe cząsteczki nazywał atomami. Na podst. własnych obserwacji wyliczył względne masy atomów w różnych związkach chemicznych. Były one podstawą twierdzenia, że wszystkie związki chemiczne zbudowane są z elementów różniących się masami.
W 1808 r. Dalton opublikował pierwszą część pracy Nowy System Filozofii Chemicznej. Najważniejszymi załozeniami teorii atomistyczno - cząsteczkowej budowy materii Daltona były:
1. Atomy tego samego pierwiastka są identyczne pod względem masy i rozmiarów.
2. Atomy mają kształt kulisty.
3. Atom jest najmniejszą cząstką pierwiastka, która posiada wszystkie cechy tego pierwiastka.
4. Atomy łączą się, tworząc cząsteczki.
5. Zwiazek chemiczny jest zbiorem takich samych cząsteczek.
Teoria ta mowiła także o niezniszczalnosci oraz niepodzielności atomów. Dziś jednak wiemy, iż atom możemy podzielić na jeszcze mniejsze cząstki elementarne. Mimo to teoria atomistyczno - cząsteczkowa wciąż stanowi podstawę rozumienia reakcji chemicznych.
Warto wspomnieć, iż autor jedną ze swoich pierwszych prac poswięcił nieodróżnianiu kolorów, schorzeniu zwanemu daltonizmem. Sam cierpiał na tę dolegliwość i badania prowadził na sobie. W 1803r. chemik wprowadził obrazkową symbolikę pierwiastków. Jednakże jej dalsze stosowanie przy wzrastającej liście pierwiastków było niemożliwe.
Z czego zbudowany jest świat? Pytanie to zadawali już sobie greccy filozofowie około 2500 lat temu. Odpowiedzi na nie udzielił nam w XIX wieku John Dalton, którego badania nad właściwościami gazów przyczyniły się do stworzenia nowej odkrywczej teorii.
Notatki do wykładu przygotowane przez Daltona. Po lewej stronie znajduje się lista pierwiastków, naszkicowana przez chemika. Po prawej natomiast umieszczone są rysunki ukazujące skład i budowę niektórych kwasów organicznych.
Maria Skłodowska-Curie
Działalność Marii Skłodowskiej-Curie w latach 1918-1934
charakteryzują badania nad promieniotwórczością polonu, radu
i izotopu toru oraz praca organizacyjna i dydaktyczna w Instytucie
Radowym w Paryżu.
1. Badania naukowe Marii i Piotra Curie nad promieniowaniem
rud uranowych doprowadziły w roku 1898 do odkrycia dwóch
pierwiastków promieniotwórczych-polonu i radu.
2. W roku 1903 Skłodowska- Curie uzyskała doktorat nauk fizycznych za swe "Badania nad substancjami promieniotwórczymi" oraz wyróżniona została nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki za odkrycie polonu i radu i za badania zjawiska promieniotwórczości wraz z Piotrem Curie i Henrykiem Becquerelem.
3. Po śmierci męża Maria kontynuowała prace badawcze, które uwieńczone zostały wyodrębnieniem radu w postaci metalicznej. Za prace te w roku 1911 otrzymała ponownie nagrodę Nobla - tym razem w dziedzinie chemii za wyodrębnienie czystych preparatów radu oraz radu w stanie metalicznym.
4. Kobiety amerykańskie podarowały jej jeden gram radu. Zebrały tę sumę w uznaniu dla jej wielkiego geniuszu. Wiedziały, że pracuje zupełnie bezinteresownie.
W roku 1916 Bohr został profesorem na Uniwersytecie w Kopenhadze, a w 1920 - kierownikiem nowo stworzonego Instytutu Fizyki Teoretycznej. W roku 1920 otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za rozwinięcie swojej interpretacji mechaniki kwantowej.
Bohr był orędownikiem najbardziej egzotycznych idei mechaniki kwantowej, czyli zjawiska dualizmu korpuskularno-falowego oraz zasady nieoznaczoności. Razem z Maxem Planckiem prowadzili na ten temat ożywione dyskusje z Albertem Einsteinem, który był zwolennikiem teorii w duchu mechaniki klasycznej.
Niels Henrik Bohr (przy tablicy) ze swoim synem Aage, 1954
fizyk duński; prof. uniw. w Kopenhadze, twórca Kopenhaskiego Instytutu Fizyki Teoretycznej (później nazwanego jego imieniem); 1943-45 w Los Alamos pracował przy budowie bomby atomowej; prezes duń. Król. Akademii Nauk i Literatury, czł. Royal Society i szeregu innych akad. nauk., m.in. (od 1959) PAN; jeden z twórców teorii kwantów, autor teorii budowy atomu wodoru (1913), która przyniosła mu nagrodę Nobla (1922); twórca teorii komplementarności (1928); zbudował podstawy filozoficznej interpretacji mechaniki kwantowej; po zrzuceniu bomby atomowej na Hiroszimę pisał o problemach odpowiedzialności nauki za los ludzkości.