Recenzja "Psychologii Internetu" autorstwa Patricii Wallace.

Internet ma wpływ niemal na wszystkie dziedziny naszego życia. Posługujemy się nim na co dzień, lepiej lub gorzej znamy zasady jego działania, jednak niewielu użytkowników zastanawia się, jaki ma on wpływ na nas, nasze zachowanie i często kontakty z innymi ludźmi. Popularność tego fenomenu zmusza do spojrzenia na niego z innej (niż techniczna) perspektywy. Dlatego też Internetem i jego wpływem na ludzi posługujących się nim, zaczęli interesować się nie-informatycy. Doskonałym przykładem takiej sytuacji jest Patricia Wallace, autorka książki pt. "Psychologia Internetu". Jej spojrzenie, jako przedstawiciela nauk społecznych, wzbogaca nasze pojęcie na temat sieci, a także może ułatwić nam zachowanie dystansu do wielu spraw i wydarzeń z nią związanych.

Autorka wprowadza nas w kolejne stopnie wtajemniczenia zaczynając od zjawiska kreowania wizerunku przez użytkowników Internetu i zagadnień związanych z sieciową tożsamością, tzn. z przyjmowaniem przez nich różnych ról i eksperymentowanie z nimi. Następnie skupia naszą uwagę na dynamice grup społecznych tworzących się w sieci, zauważając, iż gros zjawisk psychologicznych związanych z istnieniem grup zaznacza się zupełnie inaczej niż w rzeczywistym świecie. Autorka poświęca także sporo miejsca na omówienie agresji występującej w Internecie - w tym rozdziale można dowiedzieć się, dlaczego w naszej poczcie elektronicznej pojawiają się brutalne (w swej treści) e-maile'a, skąd biorą się zgryźliwe docinki w "wojnach na obelgi" i różne inne niekoniecznie odpowiadające nam zachowania. W książce można także znaleźć odpowiedź, na pytanie, czy Internet sprzyja czy uniemożliwia nawiązywanie przyjaźni lub miłości. Patricia Wallace podejmuje także temat pornografii w sieci - opisuje między innymi badania, mające na celu ukazanie wpływu materiałów pornograficznych na ludzi. W kolejnym rozdziale autorka zwraca naszą uwagę na fakt, iż Internet jest swoistym "złodziejem czasu", a prowadzone przez naukowców badania dowodzą, iż częste użytkowanie sieci prowadzi do osłabienia stosunków rodzinnych. Następnie podjęty jest temat altruizmu w Internecie - mowa tu między innymi o służących pomocą grupach wsparcia. Autorka nie pomija także problematyki płci w sieci - zwraca uwagę, na różnicę w wyrażaniu myśli przez kobiety i mężczyzn, jak również na stereotypy związane z tym tematem.

Uważam, że Patricia Wallace w niezwykle interesujący dla czytelnika sposób wprowadza porównania między dotychczasowymi sformułowaniami psychologii a ich zastosowaniem w środowisku Internetu. Uwzględnienie uargumentowania spostrzeżeń autorki wynikami badań budzi w czytającym zaufanie. Szczególnie przekonywujące są wprowadzane przez nią przykłady ułatwiające zrozumienie tych skomplikowanych psychologicznych reguł. I to zwłaszcza one sprawiają, iż "Psychologia Internetu" staje się książką zrozumiałą i mogącą zafascynować każdego.
Jednakże w moim odczuciu autorka porównując zachowanie ludzi w rzeczywistym świecie z użytkownikami sieci, zastanawia się, na ile Internet odzwierciedla prawdziwe życie, a na ile jest odrębnym światem, wymagającym innego zachowania, ustalania oddzielnych norm ("netykiety") czy języka. Porównania, o których wspomniałam wcześniej, skłaniają ją do stwierdzenia, iż wirtualny świat różni się od tego rzeczywistego - w wielu wypadkach zachodzące w nim zjawiska są niewytłumaczalne za pomocą dotychczas zgromadzonej wiedzy psychologicznej.

Uważam, że doskonałym posunięciem autorki było wprowadzenie już w pierwszym rozdziale rozróżnienia między kilkoma środowiskami Internetu, gdyż rządzą się one odmiennymi prawami. Co więcej autorka nie tylko dokonała taksonomii, ale także wyjaśniła, czym różnią się od siebie poszczególne środowiska i czym się charakteryzują. Wyodrębniła takie obszary, jak World Wide Web - czyli globalną sieć, pocztę elektroniczną, asynchroniczne fora dyskusyjne, synchroniczne pogaduszki, MUD'y oraz stosunkowo świeżą i dopiero rozwijającą się kategorię, która oparta jest na interaktywnym przesyłaniu dźwięków i obrazów.
Moim zdaniem książka ta stanowi swoiste kompendium wiedzy dla osób, które profesjonalnie zajmują się Internetem, a zainteresowane są poszerzaniem wiedzy na temat stosunków międzyludzkich w sieci.
Sądzę, że w "Psychologii Internetu" można zapoznać się z wieloma badaniami ujawniającymi wpływ, jaki sieć może na nas wywierać. Autorka uwzględnia je, gdyż zauważa, jak poważnie ludzie podchodzą do "cyberprzestrzeni". W Internecie użytkownik może kształtować środowisko, własną tożsamość i zachowania , a nawet wpływać na naszych internetowych partnerów. Fascynuje go ten świat, w którym może wyzbyć się swoich kompleksów i koegzystować z innym ludźmi na równych prawach. Relacje łączące go z innymi użytkownikami są dla niego tak samo istotne, jak stosunki z przyjaciółmi w realnym świecie, choć istnieje możliwość, że nigdy nie spotka się ze swoimi internetowymi towarzyszami. Moim zdaniem autorka uwzględnia owe wyniki badań, aby zmusić użytkowników do głębszej refleksji, która w rezultacie mogłaby doprowadzić do zdystansowania się ich od sieci.
W moim odczuciu czytelników książki może zainteresować fakt, iż autorka umieściła na jej kratach jeden z testów umożliwiający przekonanie się, czy jesteśmy uzależnieni od Internetu (Internet Addiction Disorder). Zauważa ona jednak, że jeśli ludzie uświadomią sobie przyczyny, dla których Internet może stać się "złodziejem czasu", będą w stanie panować nad tym problemem.
Przeglądając recenzje tej lektury, spotkałam się z zarzutem, iż Patricia Wallace zadaje wiele pytań, na które nie daje odpowiedzi. Uważam, że autorka sama doskonale odpiera owe zarzuty na końcowych stronicach książki, słowami: " Mamy wiele pytań dotyczących psychologii Internetu i tylko kilka solidnych odpowiedzi, lecz dysponujemy wieloma badaniami na temat ludzkiego zachowania, które mogą służyć nam za drogowskaz". Zgadzam się z autorką, gdyż mimo że Internet, jako technologia, wciąż się zmienia, ewoluuje, to zachowanie ludzi pozostaje niezmienne i przewidywalne, a wyniki badań z czasem pozwolą nam odpowiedzieć na nurtujące nas pytania.
W mojej opinii książka ta skupiona jest na charakterystyce Internetu amerykańskiego (co nie dziwi, biorąc pod uwagę pochodzenie autorki), a przecież funkcjonują już elektroniczne strefy polskie, czy niemieckie rządzące się innymi prawami niż te, opisane przez Patricie Wallace - przykładowo z własnych obserwacji mogę wnosić, iż Polacy są niezmiernie rzadkimi graczami MUD'ów, o których autorka wiele pisze, więc ich analizy są dla nas mało przydatne.
Uważam, ze należy jeszcze wspomnieć o fakcie, iż książka jest opatrzona indeksem i niezwykle bogatą bibliografią (przypisy), co umożliwia zainteresowanym zgłębianie problemu psychologii Internetu.

Jestem zadowolona, że pojawiła się książka w przystępny sposób ukazująca Internet z punktu widzenia nauk społecznych. Ponadto jest ona wolna od stereotypu sieci, jako "gniazda zła" - często zamieszczanego w prasie. Dzięki temu daje rzeczywisty obraz tego, czym Internet jest dla człowieka. Bo właściwie czym jest? Wnioskując z tego, czego dowiedziałam się z owej książki, jest on narzędziem przydatnym zarówno w pracy, jaki i w zabawie, czy nawiązywaniu kontaktów towarzyskich. Ułatwia życie we wszystkich jego aspektach. Internet jest wprawdzie czymś stosunkowo nowym, nie dla wszystkich w pełni zrozumiałym, a wyraźnie wpływającym na relacje między ludźmi, którzy z są jego użytkownikami. Jednak opiera się on na podobnych normach czy uczuciach, z którymi spotykamy się w rzeczywistym świecie. Moim zdaniem Internet jest po prostu "światem", w którym obok innych "światów", takich jak na przykład Dom czy Uczelnia, przyszło nam żyć.
Uważam również, iż lektura ta jest fascynująca, warta przeczytania i z pewnością bardzo potrzebna, ponieważ intensywność i szybkość poruszania się w sieci nie sprzyja refleksjom na temat tego, co się z nami dzieje w tym nie w pełni zrozumiałym świecie, a ta książka pomaga nam to sobie uświadomić.