Demokracja parlamentarna w Polsce

Sejm ustawodawczy – zebrał się w lutym 1919, Piłsudskiego powołano jako naczelnika państwa. Wybrani posłowie rozpoczęli pracę nad dużą konstytucją.
I problem – stworzyć nowe prawo, jednolite dla całej Polski – do 1939 nie został rozwiązany.
II problem – zróżnicowanie narodowościowe – 69% to Polacy, reszta to mniejszości narodowe, Ukraińcy-14%, Białorusini, Niemcy, Żydzi-3,5%.
III problem – religijny – mocarstwa mogły ingerować w te mniejszości.
IV problem – gospodarczy – zabór austriacki-wielka bieda, zabór rosyjski-tereny zrujnowane przez wojnę, przemysł mizerny, zabór pruski-dość rozwinięty przemysł i rolnictwo.
V problem – brak połączeń kolejowych – a to była podstawa.
VI problem – mentalność ludzka – mieszkańcy zaboru pruskiego-szacunek do prawa, mieszkańcy zaboru rosyjskiego-cwaniacy, kombinatorzy, brak szacunku dla prawa, w zaborze austriackim dbano o sprawy polskie.
VII problem – walka polityczna – część działaczy skupiła się wokół Piłsudskiego, a część wokół Narodowej Demokracji zmienionej na Związek Ludowo-Narodowy (po ich stronie PSL-Piast) – rywalizacja między nimi w okresie tworzenia konstytucji.
Konstytucja Marcowa - konstytucja została przyjęta 17 marca 1921 - mimo tej rywalizacji to była dobra konstytucja – demokratyczna: „my naród polski…”

Konstytucja:
a) demokratycznie wybierany parlament ze względu na wiek (bez żadnych pobudek politycznych); sejm-21 lat, senat-30 lat,
b) wybierano 444 posłów i 111 senatorów,
c) sejm mógł większością obalić postanowienia senatu,
d) władza wykonawcza – prezydent, co 7 lat wybiera go zgromadzenie narodowe – sejm i senat – wybierali prezydenta,
e) prezydent – reprezentował państwo, nominował premiera i ministrów, nadawał ordery, w razie gdyby prezydent nie mógł sprawować swojej funkcji przejmuje ją marszałek sejmu,
f) obywatele – prawo do uczestniczenia w życiu politycznym państwa, prawo do bezpłatnej nauki w szkołach podstawowych,
g) artykuł 114 – wszystkie religie w Polsce są sobie równe, ale katolicka najważniejsza

Wprowadzenie konstytucji w życie trwało blisko rok. Ostatni tego akt to wybory prezydenckie.

Zgromadzenie ludowe miało wybrać prezydenta – w 1922 odbyły się wybory do sejmu i senatu według zasad konstytucji marcowej. Działo się to w atmosferze ostrej walki politycznej. 9.12.1922 wybory prezydenta – było pięciu kandydatów, ale nie było między nimi Piłsudskiego, wiedział, że nie miałby wielu uprawnień więc postanowił na jakiś czas usunąć się z życia politycznego. Kandydaci – Stanisław Wojciechowski – reprezentował centrum, wywodził się z PPS-u, Gabriel Narutowicz – obojętny politycznie, naukowiec, hrabia Zamojski – prawica, niewielkie szanse na wygranie wyborów, nie mógł liczyć na poparcie chłopów, Ignacy Daszyński – lewica (również mniejszości wystawiały swojego kandydata).

Głosowanie – ilu było kandydatów tyle było tur głosowania, odpadł Wojciechowski i kandydat mniejszościowy (oddali głos na Narutowicza). Narutowicz został prezydentem. Jednak Narodowa Demokracja wystąpiła przeciwko Narutowiczowi, tłumacząc to w ten sposób, że nie może zostać prezydentem człowiek, którego głosy przeważyły niepolskiej części ludności – mniejszości. Narutowicz musiał być zaprzysiężony, udał się na uroczysty przejazd z premierem Nowakiem, podczas którego został obrzucony błotem. Dotarł do gmachu gdzie złożył przysięgę. 11 grudnia został prezydentem.

Teraz musiał stworzyć nowy rząd – Nowak zrezygnował z funkcji premiera, a inni bali się z nim współpracować, szukał mniej znanych polityków – problem. Musiał także bronić się przed atakami Narodowej Demokracji – 16.12.1922 został zamordowany w trakcie otwierania wystawy w Zachęcie. Zamachu dokonał Eligiusz Niewiadomski – śledztwo wykazało, że był niezrównoważony psychicznie, został powieszony w 1923 roku. Teraz trzeba wybrać nowego prezydenta – zostaje nim 20.12.1922 Wojciechowski – premierem zamiast Nowaka zostaje Sikorski. Piłsudski w międzyczasie osiedlił się w willi w Sulejówku. Spędzał tam czas w odosobnieniu i czekał na odpowiedni moment, aby znowu wkroczyć na scenę polityczną.