Prawo wyznaniowe - wykład

Określenia duchownego:
a) Duchowny pouczający o przepisach prawa polskiego
b) Duchowny asystujący przy zawieraniu małżeństwa
c) Duchowny sporządzającego zaświadczenia

Podmiotowość prawno – międzynarodowa stolicy apostolskiej
Stolica apostolska – to po prostu papież, czyli głowa kościoła katolickiego.

a) 755r. – czas wędrówek ludów – Rzym zostaje zagrożony przez barbarzyńców. Wtedy papież prosił o pomoc Pepina Małego. Ziemie zdobyte dał papieżowi. Terytorium to nosiło potem nazwę państwa kościelnego.
b) 18701 – przestaje istnieć państwo kościelne w procesie powstawania państwa włoskiego. Język włoski był zwany sztucznym.
c) 1929 – traktaty katerańskie utworzyły państwo watykańskie. Mussolini chcąc oddać część terytorium chciał dać dzielnicę Rzymu, ale ówczesny papież nie przyjął. Natomiast przyjął skrawek ziemi, gdzie ludność nie zamieszkiwała.

Podmioty:
a) JUS LEGACIONIS – prawo legacji – legacja czynna i bierna. Legacja czynna to zdolność do akwedytowania przedstawicieli przy rządach innych państw. Legacja bierna – akwedytowanie u siebie. NUNCJUSZ – ambasador.
b) JUS CONDRAHENDI – prawo do zawierania umów międzynarodowych. Zawiera konkordaty i inne ustawy, które nie należą do konkordatów. Zawiera również umowy wielostronne. Nie jest członkiem m.in. paktu ONZ. W 1960 roku zwróciła się do ONZ o statut stałego obserwatora. Bierze udział w konferencjach o charakterze międzynarodowym. Była mediatorem w sprawach międzynarodowych.

Władza i ustrój
Ustrój jest zbliżony do władzy elekcyjnej. Papież występuje rzadko. Władzę pełni gubernator. Jednak na tym stanowisku stoi walat. Obowiązuje kodeks włoski. Watykan ma swoja flagę i hymn.

Zarzuty dotyczyły suwerenności:
a) na tak małym skrawku nie jest możliwe zorganizowanie władz służbowych publicznych
b) państwo nie jest suwerenne, bo jest zależne od innego podmiotu, czyli od Stolicy Papieskiej

Państwo Watykańskie nie realizuje samodzielnie JUS LEGACJONIS, natomiast zawiera umowy dwustronne z państwem włoskim. Ponadto Watykan zawiera umowy wielostronne. Jest członkiem organizacji UPU, ITU. Bierze udział w konferencjach międzynarodowych.
Uważano że tylko państwa sa podmiotami. (podmiotem prawa jest jednostka). Istnieją inne niż prawa jednostki.

Teoria monistyczna, dualistyczna:
Jedni uważali, że podmiotem jest Stolica Watykańska, a inni że tylko Watykan. Obecnie również nie ma jednomyślności.

Istnieją dwie odrębne podmioty prawa wyznaniowego:
a) S.A.
b) Watykan

Podmiotowość przysługuje tylko podmiotowi.

Nazewnictwo
Nie wolno mylić nazwy S.A. i SP.

Konkordaty przyjaźni były zawierane z państwami katolickimi w epoce juryzdykcjonizmu. Pierwszy konkordat był zawarty z Francją, następnie zawarto 2 z Polska. Ich ideą było udzielenie sobie przez władzę przywilejów. Starano się uzyskać różne przywileje.
Konkordaty tzw. majątkowe, czyli obronne, były zawierane z państwami nie katolickimi. Kościołowi chodziło o zabezpieczenie.
Były związane po Soborze II 1692 – 1695. Na soborze zrezygnowano z przywilejów. Po nim zawarto ok. 40 konkordatów.

Nazwa
Konkordaty nie zawsze noszą tą nazwę. Używa się czasem: pact conwencio, modus vivendi. Powstał dopiero w XV w. jest terminem technicznym. Miał nazywać się convecia.

CONCORDARE – uzgadniać coś, zarządzać. Umowa jednostronna, zawierana miedzy S.A. a państwem watykańskim o treści kościelnej.

W def. – umowa międzynarodowa to umowa pisemna miedzy dwoma lub więcej państw.

Konkordaty wywierają pewne cechy:
a) umowy bilateralne – jednostronne
b) jedną ze stron jest S.A. a drugą PW, czyli dwa podmioty nie równe jakościowo. S.A. nie posiada skutków przymusu.
c) Konkordaty to umowy dotyczące obywateli jednego państwa katolickiego
d) S.A. nie godzi się na arbitraż

Teoria co do natury konkordatów
a) teoria legalna – konkordat jest pr. państwowym, ale czerpiącym moc z nadawania państwa.
b) Teoria przywileju – głoszono, że konkordat to prawo kościelne nie państwowe.

Konkordat jest prawem i kościelnym i państwowym, ponieważ łączy pr. karne i pr. kanoniczne.

Formy zawierania konkordatów
a) konkordat weimarski – średniowiecze – podwójne świadczenie woli – chodzi o to, że obie strony w oddzielnych dokumentach oświadczają, jakie uprawnienia dają drugiej osobie
b) bulla papieska – najpierw negocjacje, potem papież ogłasza treść w bulli a państwo przyjmuje je i ogłasza.
c) Umowy międzynarodowe.

Zawieranie konkordatów
Negocjacje, jakie się prowadzi są tajne. Było jawne to, że pracuje się nad podpisaniem konkordatów. Negocjacje prowadza negocjatorzy.

Język konkordatów
Były pisane po łacinie. Pisze się go po włosku i w kraju, w którym jest spisywany. Przedmiotem są takiej sprawy, które będą interesować kościół.
a) Teoria subiektywistyczna – w razie wątpliwości wiarygodności treści należy zauważyć, jaka była wola.
b) Teoria obiektywistyczna – jeżeli akt normatywny jest wytworem sejmu to nie ma wątpliwości dotrzeć do tego co mówiono.

Przedmiot religii
Szkoła jest zobowiązana do nauczania jeśli jest co najmniej 7 uczniów, którzy chcą uczęszczać na religię. Jeśli sa 3 osoby to religia jest organizowana w grupach poza szkolnych lub międzyszkolnych. Limity sa krytykowane przez Pietrzaka.
Nie można zmuszać nikogo do ujawniania swoich opinii. Nie jest ważne to, jakie ktoś ma opinie, ale to czy ktoś chce chodzić na religię.

Ocena z religii
Ocena jest umieszczona ale nie ma formacji z czego jest ta ocena, czy z religii, czy z etyki, czy z jakiej innej religii innowyznaniowej. Ocena na świadectwie nie jest dowodem do niczego.

Art. 53 7, 54 1

W klasach 1 – 3 sa tylko opisówki. W religii jest skala ocen od 1 – 6.

Program
Program jest opracowywany przez katechetów, co jest potwierdzane przez władzę wyższą. Katecheci mają nadzór pedagogiczny – ograniczony, zgodność z programem i metody – nadzór katechetyczny – biskup – wykształcenie wyższe, przygotowanie pedagogiczne, misję kanoniczną (skierowanie nauczania).
Władza kanoniczna jest dawana przez władze kościelne. Misja kanoniczna może być dana na czas określony lub do końca. Nauczycieli mianowanych określa Karta Nauczyciela. KN nie zajmuje się czy wystąpiła wina z winy czy bez niej.
Biskup może cofnąć misję ze wzgl. na dobro odprawiania religii.
Jeśli nauczyciel jest kontraktowy czyli na umowie to stosuje się Kodeks Pracy.

Umów należy dotrzymywać – nie można zawrócić umowy jednostronnej, chyba że to wcześniej przewidziano.
Zmiany wpływu nie mają wpływu na zerwanie umów. Konkordat może wygasnąć z upływem określonego czasu. Może również wygasnąć przez naruszenie warunków jednej ze stron.

Normy kolizyjne – pierwszeństwo ma konstytucja. Prawo Boże i naturalne ma pierwszeństwo przed konkordatem.

Nauczanie religii w szkołach publicznych w II RP było obowiązkowe, co wynikało z konstytucji. Religia stała się przedmiotem fakultatywnym i zmniejszono liczbę godzin o połowę. 1961 – ustawa o rozwiązaniu systemu oświaty i wychowania, usunięto nauczanie religii do 1980. W ustawie wprowadzono zasadę świeckości szkoły.

Są 2 modele:
a) obligatoryjny – obowiązkowe, mozliwość zwolnienia, ale musi chodzić na inny przedmiot.
b) Fakultatywny – do wyboru i nie musi uczęszczać na żaden inny przedmiot.

Wedle preambuły dla wierzących źródłem wiary jest Bóg. Natomiast dla innych jakieś inne źródło.

Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.:
a) dokonanie zmiany religii
b) przyjmowanie założeń

Zasady
a) zasada wolności praktykowania – różność traktowania zależy od wielkości kościoła
b) zasada świeckości państwa – państwo nie może wypowiadać się po stronie żadnych religii.

A. opodatkowanie kościelnych osób prawnych – dochody przychodzące ze statusowej działalności gospodarczej nie sa opodatkowane. Jest sporo celi nie opodatkowanych – działalność opiekuńcza, kultu, szkolne, sakralna
B. opodatkowanie osób duchownych – duchowni płacą podatki w formie zryczałtowanej, tzn. jeśli duchowny opłaca podatki w tej formie to Urząd Skarbowy nie ma prawa tego dokumentować. Stanowisko, wielkość parafii, wielkość miejscowości – czynniki ryczałtu. Ryczałt powinien być tak ustawiony by podatek był niższy. Podatki są prowadzone kwartalnie. Duchowny może przejść na zwykły podatek. Ale w tym wypadku Urząd Skarbowy sprawdza dokumentację.

System włoski
Nie ma podatków dodatkowych na kościół. Jednak oprócz normalnych podatków każdy ma dać 8/10 podatku na jakiś cel, np. na kościół albo jakieś sale. Z tego sa wynagrodzenia dla duchownych. Każdy dostaje wynagrodzenia za ilość danych punktów. Działalność musi być kontrolowana.