Refleksje nt. samobójstwa Wertera – to tchórzostwo, słabość, bunt, czy akt odwagi?

Motywem samobójstwa Wertera – typowego bohatera i wzorca okresu Romantyzmu, przedstawionego w utworze Johana Wolfganga Goethego, była niespełniona miłość. Co to znaczy „nie spełniona”? Za nim odpowiemy na to pytanie, zastanówmy się najpierw czym właściwie jest miłość?
Definicji miłości nie da się jednoznacznie określić. Dla każdego człowieka będzie ona czymś innym, gdyż każdy człowiek inaczej pojmuje otaczający nas świat – jest indywidualnością charakteru, zachowań oraz uczuć. Najlepszy opis miłości, który najtrwalej zakorzenił się w mojej pamięci, stając się jednocześnie dewizą warunkującą moje zdanie na ten temat, to cytat z „Hymnu do Miłości” z Pierwszego Listu do Koryntian (Nowy Testament):

„(...)
Miłość cierpliwa jest, dobra jest;
miłość nie zna zawiści,
nie przechwala się, pychą się nie unosi,
dobrych nie narusza obyczajów,
nie szuka własnej korzyści,
gniewem się nie unosi,
uraz nie pamięta.
Nie raduje się z nieprawości,
Lecz cieszy się z triumfu prawdy.
Wszystko znosi w milczeniu, wszystkiemu wierzy,
Zawsze jest ufna, wszystko przetrwa.
Miłość nigdy się nie kończy.
(...)”

Miłość jest wielkim uczuciem; rzeczą najbardziej niepojętą; zagadką ludzkości; sensem życia. Czasem niestety jest również niezdrową chorobą psychiczną, chwilowym zauroczeniem, zafascynowaniem. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta: miłość potrzebuje czasu aby „umocnić” się w człowieku, przejawiając się w towarzystwie „powodu” westchnień osoby kochającej. Czy miłość Wetera była chorobą psychiczną? Jak już wcześniej wspomniałem, każdy człowiek ma prawo inaczej odbierać to uczucie. Werter zdaje się być dla nas wyjątkiem, a wszystko przez wrażliwą naturę swojego zachowania wobec otaczającego go świata. We wszystkim i we wszystkich dostrzegał piękno. Wiele rzeczy brał na poważnie. Jego miłość stała się chorobą psychiczną dopiero wtedy, gdy napotkał na przeszkodę w postaci Alberta – narzeczonego „jego” Lotty. Nie potrafił się pogodzić z faktem, że los obiektu jego westchnień jest przesądzony i oddany w ręce kogoś innego. Miłość Wetera staje się przez to tylko kolejnym, fatalnym w skutkach, nie spełnionym zauroczeniem. I w ten sposób wracamy do pytania postawionego na początku tego eseju – „Co to znaczy: nie spełniona miłość?”.
Odwołując się do przytoczonego cytatu biblijnego: niespełniona miłość nie wypełnia jednego z jego założeń. W przypadku Wertera były to: o zawiści, obyczajach, milczeniu oraz najbardziej – o przetrwaniu (zakończył swój żywot samobójstwem).
Z innego punktu widzenia niespełniona miłość przejawia się gdy nie dochodzi do ostatecznego zbliżenia się dwóch osób; gdy nie mogą one cieszyć się razem ze swojego życia; gdy na przeszkodzie stają im przyczyny niezależne od nich.

W takim razie czym było samobójstwo Wertera? Tchórzostwem? Słabością? Buntem? Czy może aktem odwagi?

Moim zdaniem było niczym. Jego śmierć była bezsensowna i głupia. Nie należy się także doszukiwać u niego jakiejkolwiek winy. Refleksje typu: „gdyby opuścił towarzystwo Lotty” - również są nie na miejscu. Jego śmierć wynikała z jego natury i wrażliwości. Co więc mógł zrobić Werter? Oczywiście jedynym wyjściem było samobójstwo. I nie były to tchórzostwo, słabość, bunt czy odwaga. Było to po prostu zakończenie cierpień młodego Wertera.
Co robić by uchronić się przed podobnymi skutkami miłosnych zauroczeń? To zależy tylko i wyłącznie od nas samych - jak już wspomniałem: każdy człowiek jest indywidualnością. I dopóki nie znajdziemy konkretnej odpowiedzi na pytanie „czym jest Miłość?”, dopóty każdy będzie się z nim dręczyć. Jednym z wielu sposobów na znalezienie odpowiedzi jest być może śmierć - aczkolwiek jest on bardzo niepewny. Pewnym jest natomiast cały przekaz „Hymnu do Miłości”, wraz ze swoim podsumowaniem. I właśnie czytając i rozumiejąc ten tekst możemy domyślać się czym jest miłość i współczuć młodemu Werterowi jego „romantycznego” charakteru...

„(...)
Teraz trwają: wiara, nadzieja, miłość;
tych troje.
A z tych największa jest miłość.”