Impresjonizm w sztuce - C.Monet

Impresjonizmem nazywamy kierunek w malarstwie i rzeźbie ostatniego trzydziestolecia XIX i początku XX wieku. Istotą tego stylu było subiektywne utrwalenie wrażeń jednostkowych oraz zbliżenie się do natury.

Impresjonizm opierał się na obserwacjach zmian w wyglądzie przedmiotów w zależności od natężenia i rodzaju światła, pory dnia lub roku itd. Impresjoniści tworzyli swe dzieła głównie w plenerze, utrwalali swoje bezpośrednie wrażenia zmysłowe, które oparte były na wnikliwych studiach nad wzajemnym stosunkiem światła i koloru (których konsekwencją było odrzucenie zasady barw lokalnych i zastąpienie źródła światła grą refleksów). Nurt ten cechowały: swobodna technika malarska, nowa konstrukcja obrazu (asymetryczna kompozycja, silne skróty, zbliżenia), szkicowość, prowadząca do stopniowej dematerializacji przedmiotów przez zagubienie modelunku i zatarcie konturów. Tematyka: pejzaż, martwa natura, rzadziej występowały kompozycje figuralne (scena rodzajowa, a także portret, akt).

Jeśli można mówić o miejscu narodzin impresjonizmu, z pewnością była to paryska dzielnica Batignolles. Mieszkało tam wielu młodych, awangardowych artystów którzy buntowali się przeciw eklektycznemu akademizmowi powszechnemu w malarstwie. W latach 60. XIX w. w miejscowej Cafe Guerbois odbywały się ożywione dyskusje o nowoczesnej sztuce, którym zazwyczaj przewodził E. Manet. Stałymi bywalcami tej kawiarni byli popierający kontrowersyjne malarstwo Maneta krytycy i młodsi malarze, tacy jak Fantin-Latour, E. Degas czy F. Bazille (który był przyjacielem rodziny Maneta). Bazille przyprowadzał tam swoich kolegów z pracowni Glayre'a - C. Moneta, A. Renoira i A. Sisleya. Pojawiali się także C. Pissarro i P. Cezanne.
Duży wpływ na powstanie impresjonizmu miało malarstwo angielskich romantyków – m.in. W. Turnera, J. Constable'a, a także kolorowy drzeworyt japoński. Nazwa stylu pochodzi od tytułu obrazu przywódcy i najbardziej konsekwentnego z impresjonistów Claude’a Moneta – „Impresja - wschód słońca”, które po raz pierwszy wystawione zostało w 1874 roku na wystawie w paryskim atelier fotograficznym Nadara. Ekspozycja, zorganizowana przez 30 członków świeżo założonego Societe Anonyme des Artistes Peintres, była odpowiedzią na Salon – inną paryską wystawę, na której uznanie krytyków równało się sukcesowi, a która nigdy nie popierała pracy impresjonistów. Wystawa w Nadarze była pierwszą z ośmiu wystaw impresjonistów.

GŁÓWNI PRZEDSTAWICIELE IMPRESJONIZMU

C. Monet (1840 – 1926), Francuz, najsłynniejsze dzieła: „Impresja – wschód słońca”, cykl „Nenufary”, „Japoński most”, „Katedra w Rouen”.

A. Sisley (1839 – 1899), Anglik, najsłynniejsze dzieła: „Aleja w Argenteuil”, „Powódź w Port Marly”, pejzaże okolic Paryża i brzegów Sekwany.

C. Pissarro (1830 – 1903), Francuz, najsłynniejsze dzieła: „Bulwar Montmartre nocą”, pejzaże i widoki miejski (Rouen i Paryża).

A. Renoir (1841 – 1919), Francuz, najsłynniejsze dzieła: „Śniadanie wioślarzy”, „Kobieta w kąpieli”, „Bal w Moulin de la Gallette”.

E. Degas (1834 – 1917), Francuz, najsłynniejsze dzieła: „Błękitne tancerki”, „Próba baletowa na scenie”, „Absynt”, „Dżokeje”.

B. Morisot (1841 – 1895), Francuzka, najsłynniejsze dzieła: „Kobieta i dziecko w ogrodzie w Bougival”, „W jadalni”.

M. Cassat (1845 – 1926), Amerykanka, najsłynniejsze dzieła: „Matka kąpiąca dziecko”, „Przejażdżka łódką”.

P. Cezanne (1839 – 1906), Francuz, najsłynniejsze dzieła: „Dom powieszonego”, „Topole”, „Góra św. Wiktorii”.

P. Gaugin (1848 – 1903), Francuz, najsłynniejsze dzieła: „Kobiety z Tahiti”, „Manao tupapau”.

V. Van Gogh (1853 – 1890), Holender, najsłynniejsze dzieła: „Autoportret z zabandażowanym uchem”, „Gwieździsta noc”, „Kawiarnia w Arles”, „Siewca”.

E. Manet (1823 – 1883), Francuz (pod wpływem stylu impresjonistycznego był w ostatnich latach swej pracy), najsłynniejsze dzieła: „Śniadanie na trawie”, „Olimpia”, „Barka Moneta, Argenteuil”.

F. Bazille (1841 – 1870), Francuz, najsłynniejsze dzieła: „Spotkanie rodzinne”, „Pracownia artysty”.

H. de Toulouse – Lautrec (1864 - 1901), Francuz (przez pewien czas pozostawał pod wpływem impresjonizmu, szczególnie dzieł E. Degas’a), najsłynniejsze dzieła: „Jeanne Avril”, „Gracze w karty”.

J. McNeill Whistler (1834 – 1903), Amerykanin, najsłynniejsze dzieła: „Artysta w pracowni”, „Księżniczka z kraju porcelany”, „Przy pianinie”.

CLAUDE MONET

Claude Monet żył w latach 1840 – 1926, urodził się w Paryżu. Był francuskim malarzem, jednym z twórców impresjonizmu i najwybitniejszym przedstawicielem tego nurtu. W początkowym okresie swej twórczości pozostawał pod wpływem dzieł E. Boudina i F. Bazille’a. Na ukształtowanie jego malarstwa wywarły wielki wpływ obrazy J. Constable’a i W. Turnera, które poznał w czasie swej podróży do Londynu. Monet kształcił się w paryskim Atelier Gleyre. Tam właśnie poznał A. Sisleya, A. Renoira i F. Bazille’a, a także C. Pissara, przyszłych współtwórców impresjonizmu i zaprzyjaźnił się z nimi. Wspólnie odbywali podróże w plener do Fontainebleau i na wybrzeża kanału La Manche.

Po roku 1870 Monet malował obrazy używając głównie czystych, jasnych barw i stosując szkicową technikę, pozwalającą na oddanie wibracji i refleksów światła oraz uzależnionej od niego zmienności barw w pejzażach (m. in. zdoliny Sekwany, Argenteuil, Vtheuil, Giverny, ale również dworzec Saint-Lazare w Paryżu), stanowiących odtąd wyłączny temat jego malarstwa. Monet analizował współzależność światła i koloru, wprowadził zasadę dywizjonizmu i ograniczenie palety do barw widma słonecznego. Jednocześnie zacierał kontury tworząc na wpół abstrakcyjne formy złożone zdrobnych barwnych plam.

W 1872 r. Monet stworzył dzieło, od którego nazwę wziął nurt impresjonistyczny – „Impresja — wschód słońca”. Po 1890 malował słynne serie obrazów przedstawiające ten sam motyw w różnym oświetleniu, np.: Dworzec St-Lazare (od 1874), Stogi (1894), Katedra w Rouen (1892), widoki Londynu (1899-1904), Wenecja (1908), a także Nenufary (od 1905).