„Raczej umrzeć stojąc niż żyć na kolanach” – słowa A. Camusa uczyń mottem rozważań na temat roli buntu w działaniach wybranych tekstów kultury.

WSTĘP

1.Czym jest bunt i co jest jego istotą? Co leży u podstaw każdego aktu buntu?
2.Czy celem buntu jest poprawa jakości życia jednostki, społeczności?
3.Bunt jako znakomity motor rozwijający akcję dzieła.


ROZWINIĘCIE

1.Przykłady wybranych tekstów kultury traktujące o buncie.
2.Bunt w literaturze jest obecny od samego początku. Jest motywem dodający utworowi dynamiki.
- „Biblia”
• Szatan – ulubieniec Boga, który podniósł przeciwko swemu Stwórcy rebelię i za karę został strącony w otchłań. Jako upadły anioł i Władca Ciemności szerzy zło;
• Ewa – pierwsza ludzka buntowniczka, która za namową węża zerwała jabłko z drzewa wiadomości, co przyniosło ze sobą wygnanie pierwszych ludzi z raju;
• Kain – zazdrosny o przychylność jaką Pan okazywał jego bratu Ablowi, wywabił go na pole i tam zabił. Sprzeciw Kaina wobec wyroków boskich przyniósł na świat zbrodnię bratobójstwa. Poniósł też karę – został wygnany na tułaczkę po ziemi;
- Mitologia grecka
• Prometeusz – Rzucił wyzwanie bogom w imię ludzkości. To prawzór wszystkich późniejszych społeczników, buntujących się nie w imię dobra własnego, ale dla krzywdzonej i prześladowanej zbiorowości. Oszukał bogów i wykradł im ogień. Jego bunt przyniósł mu wieki cierpienia.
- William Szekspir „Makbet”
• Makbet – Budzi się w nim pragnienie władzy. Jego bunt przeciwko Dunkanowi nie przyniósł nic, poza chaosem i zbrodnią. Stał się ofiarą wewnętrznej walki. Padł ofiarą własnego buntu.
- Johann Wolfgang Goethe „Cierpienia młodego Wertera”
• Werter – Jego bunt jest przeżywany tylko w jego myśli. Nie próbuje czynem zmieniać rzeczywistość. Jedyny akt agresji, na jaki się zdobył, kieruje przeciwko sobie.
- Georg Byron „Giaur”
• Giaur – Mści się straszliwie na mordercy swojej ukochanej. To buntownik odrzucający w imię wolności jednostki wszelkie zasady moralne. Dla miłości jest w stanie uczynić wszystko.
- Adam Mickiewicz „Dziady cz. III”
• Konrad – buntownik mieniący się geniuszem i rzucający wyzwanie Bogu, żądającego absolutnej władzy nad ludźmi. Posuwa się nawet do gróźb i obelg. Jego bunt okazuje się całkiem jałowy. Konrad nic nie uzyskuje, jego pycha pchnęła go tylko w moc sił nieczystych.
- Stefan Żeromski „Ludzie bezdomni”
• Tomasz Judym – Nie akceptuje rzeczywistości i próbuje ją zmienić. Wierzy w sens i skuteczność indywidualnego wysiłku. Jego bunt niczego nie przyniósł – nędzarze pozostali biedni, on nieszczęśliwy, a Joanna samotna.
- Zygmunt Krasiński „Nie – boska komedia” – Opowiada o zbuntowanej ludzkości, która uzurpowała sobie prawa Boga (do kształtowania świata) i spotkała ją za to katastrofa.
3.Bunt był i jest obecny również w malarstwie.
- Futuryzm – kierunek w malarstwie, który powstał za sprawą buntu; „chcemy uwolnić ten kraj od śmierdzącej gangreny profesorów, archeologów [...] i antykwariuszy". Malarstwo futurystyczne pragnęło dać syntezę wszystkich momentów i zmian, jakie następują w określonym czasie i przestrzeni. Tematem większości obrazów futurystycznych były wszelkie formy ruchu zarówno konkretnego jak i abstrakcyjnego.


ZAKOŃCZENIE

1.Czy motyw buntu jest wciąż obecny w literaturze i innych tekstach kultury, czy może nastał kres postaci buntownika?
2.Jak w dzisiejszych czasach przedstawia się problem buntu? Przeciwko czemu się buntujemy?
3.Czy rozmiar buntu we współczesnym świecie osiągnął już swoje apogeum?
4.Ja w kontekście słów A. Camusa