Pluton

Pluton jest najmniejszą, dziewiątą i ostatnią wg oddalenia od Słońca planetą Układu Słonecznego.

Pluton został odkryty w 1930 r. (w Lowell Observatory) przez amerykańskiego astronoma-amatora C. W. Tombaugh (1906-1997) w wyniku długoletnich poszukiwań na podstawie przewidywań (niedokładnie spełnionych) amerykańskich astronomów P. Lowella (1855-1916) i W.H. Pickeringa (1858-1938).

Orbita Plutona jest silnie ekscentryczna , wskutek czego czasami na 20 lat znajduje się on bliżej Słońca niż Neptun (ostatnio w latach 1979-99). W 1989 r. znalazł się w peryhelium, czyli w punkcie, gdzie jego orbita najbardziej zbliża się do Słońca (ostatni raz osiągnął ten punkt w 1741 r.). Pluton oddalony jest od Słońca przeciętnie o 39,529 jednostek astronomicznych (blisko 5914 mln km), Okres jego obiegu wokół Słońca (248 lat ziemskich) jest dokładnie 1,5 razy dłuższy od okresu obiegu Neptuna. Okres jego obrotu wokół własnej osi trwa 6,387 ziemskiej doby (kierunek obrotu odwrotny niż większości planet). Orbita Plutona tworzy z ekliptyką kąt znacznie większy niż orbity pozostałych planet. Dzięki temu jej przecięcie z orbitą Neptuna jest tylko pozorne i do zderzenia tych planet nigdy nie dojdzie.

W Układzie Słonecznym Pluton ma najsilniej skontrastowaną powierzchnię po lapetusie. Ponieważ dane o fizycznych właściwościach Plutona są skąpe, budowy planety nie znamy, ale jego gęstość wskazuje, iż podobnie jak Tryton (satelita Neptuna) składa się on w 70% z materiału skalnego i w 30% z lodu wodnego. Powierzchnia planety prawdopodobnie pokryta jest zestalonym azotem i metanem. Przyśpieszenie na powierzchni Plutona wynosi 0,65 m/s2, średnia temperatura waha się od -238C do - 228C, a ciśnienie atmosferyczne wynosi 0,003 hPa. Pluton posiada rzadką atmosferę, składającą się z metanu i domieszki azotu, która tworzy się, gdy planeta zbliży się do Słońca, lecz ponownie zamarza, gdy planeta się oddala.

Pluton jest jedyną planetą, której nie zbadały sondy kosmiczne. Pluton widoczny jest tylko przez stosunkowo duże teleskopy. Przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a (HST) można na nim dostrzec jedynie największe otwory powierzchniowe.

W 1978 r. amerykański astronom J. Christy odkrył Charona, jedynego satelitę Plutona, odległego od planety na blisko 20 tys. km. Wielkość średnicy księżyca Plutona porównywalna jest ze średnicą największych planetoid. Para Pluton - Charon bardziej przypomina planetę podwójną niż układ planeta - księżyc. Obiekty te jako jedyna para w Układzie Słonecznym zwracają się do siebie stale tą samą stroną. Dzieje się tak, ponieważ okres obrotu każdego z nich wokół własnej osi jest równy okresowi obiegu Charona wokół Plutona. Tak jak ziemski Księżyc Charon mógł powstać wskutek zderzenia Plutona z innym obiektem. Prawdopodobnie Charon pokryty jest lodem wodnym, wątpliwe jest, czy posiada atmosferę.

Niedawno przeprowadzone badania dowiodły, że domniemane, niewyjaśnione zaburzenia ruchów Urana i Neptuna, którym przypisywano istnienie dziesiątej, znacznie większej od Plutona planety, były wynikiem błędnych obserwacji, tak więc odkrycie Plutona było całkowicie przypadkowe. Planeta X P. Lowella nigdy nie istniała w rzeczywistości. Na szczęście zaprzątała umysły astronomów wystarczająco długo, by mogli odkryć rzeczywistego Plutona - ostatnią, najbardziej zewnętrzną planetę w rodzinie Słońca, a zarazem prawdopodobnie pierwszy obiekt Pasa Kuipera.