Związki między elementami środowiska naturalnego, a rozmieszczeniem miast na świecie

Poglądy na znaczenie środowiska
Środowisko przyrodnicze decyduje o rozwoju gospodarczym i sposobie życia ludzi. Na przełomie XIX i XX wieku z determinizmu geograficznego rozwinęła się geopolityka - jej twórcy propagowali imperializm, hasła o konieczności zdobywania przestrzeni życiowej i o „narodach panów”, poglądy takie najsilniej rozwinęły się w Niemczech, USA i Wielkiej Brytanii. W ten sposób w wyniku kolonializmu ogromne połacie dzikich terenów została splądrowana, aby gdzieniegdzie założyć osadę. Później przyszedł indeterminizm - nihilizm geograficzny - człowiek niezależny od środowiska - klęski żywiołowe i gospodarcze (zaoranie części Wielkiej Równiny w USA, zaoranie stepów na Ukrainie, nawodnienie pustyni wokół jeziora Aralskiego wodami Syr-dari i Amu-dari. Następnie przyszedł posybilizm - współzależność człowieka od środowiska - człowiek różnymi sposobami może oddziaływać na środowisko przy równoczesnym oddziaływaniu środowiska na człowieka.

Środowisko jako czynnik miastotwórczy
Mimo, iż miasta zajmują stosunkowo niewielkie obszary, to nie pozostają wolne od wpływów środowiska naturalnego. Tereny otaczające miasto, występujące na nich gleby, roślinność naturalna, kopaliny, lokalny klimat itp. - wszystko to stanowi zaplecze miasta i oddziaływuje na jego rozwój. Do podstawowych czynników miastotwórczych należy zaliczyć ukształtowanie powierzchni i stosunki wodne. Od najdawniejszych czasów miasta lokalizowano nad rzekami i brzegami mórz, co nie tylko rozwiązywało problem zaopatrzenia w wodę, ale i ułatwiało połączenia komunikacyjne. Miasta powstawały na skrzyżowaniach szlaków lądowych - a więc często u wylotu dolin górskich i w sąsiedztwie przełęczy. Pełniąc funkcje obronne wczesne miasta były lokalizowane w miejscach trudno dostępnych i łatwych do obrony, np. na skarpach rzecznych (lub w zakolach rzek - Berno), na wyspach rzecznych lub jeziornych (Paryż) i trudno dostępnych szczytach górskich i wzgórzach (Ateny - Akropol, Kraków - Wawel)

W XVIII, a zwłaszcza w XIX wieku pojawił się przemysł. Początkowo miasta przemysłowe powstawały w miejscach eksploatacji surowców, np. miasta Zagłębia Ruhry, później w dogodnych dla przemysłu przetwórczego. Bogactwa naturalne są magnesem przyciągającym ludzi nawet z odległych stron. Czasy amerykańskiej „gorączki złota” dają wiele przykładów powstających z dnia na dzień osad górniczych, które w szybkim tempie przekształcały się w kwitnące miasta (a równie szybko - po wyczerpaniu się złóż złota, zasilały szeregi „miast duchów”).
Występowanie w sąsiedztwie żyznych gleb umożliwia rozwój intensywnego rolnictwa towarowego, a tym samym symuluje rozwój samego miasta - ogromnego rynku zbytu.
Czynnikami miastotwórczymi są również turystyka i wypoczynek. Z tej przyczyny powstaje wiele kąpielisk na świecie, ośrodków turystyki górskiej i uzdrowisk, np. Saint-Tropez, Chamonix, Vichy. Ze względu na specyficzną rolę są o raczej miasta o małej liczbie mieszkańców.
Aktualnie postęp naukowo-techniczny wypiera rolę czynników naturalnych w kształtowaniu się procesów urbanizacyjnych.

Miasto niszczy środowisko
Miasto to całkowicie sztuczny krajobraz stworzony od podstaw przez człowieka. Od momentu pierwszych budów stopniowo niszczeniu ulegały poszczególne składniki środowiska naturalnego. Najwcześniej świat organiczny i ukształtowanie powierzchni przez wycinanie drzew i wyrównywanie terenu pod zabudowę przy równoczesnym niszczeniu warstwy glebowej. Nieco później zmiany wystąpiły w wodach powierzchniowych i podziemnych na skutek zwiększonego zapotrzebowania na wodę oraz konieczności odprowadzania ścieków miejskich. Najpóźniej zmiany pojawiają się w atmosferze i kształtują specyficzny dla tego terenu klimat.