Witold Lutosławski

Lutosławski Witold (1913-1994), polski kompozytor. Ukończył studia pianistyczne u J. Lefelda i kompozytorskie u W. Maliszewskiego w konserwatorium warszawskim. 1931-1933 studiował także matematykę na Uniwersytecie Warszawskim. 1959-1965 członek zarządu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, a w latach 1965-1969 jego wiceprezes. Oficer francuskiej Legii Honorowej.
Był członkiem kilku akademii sztuki, członkiem honorowym Związku Kompozytorów Polskich, doktorem honoris causa uniwersytetów w Warszawie, Toruniu, Chicago, Glasgow, Cambridge, Durham, Cleveland Institute of Music, Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykładał w Tanglewood, w Summer School of Music w Darlington, w uczelniach muzycznych w Essen, Kopenhadze, Sztokholmie i in. 1993 w 80. rocznicę urodzin nagrodzony został Polar Music Prize, zwana muzycznym Noblem, oraz nagrodą japońskiego miasta Kyoto. Uznany za jednego z największych twórców muzycznych XX w.

Wczesna twórczość Lutosławskiego pozostawała pod wpływami neoklasycyzmu i folkloryzmu (m.in. Wariacje symfoniczne, 1938, Wariacje na temat Paganiniego na 2 fortepiany, 1941, I Symfonia, 1947, Koncert na orkiestrę, 1954). Na przełomie lat 50. i 60. nawiązał do technik awangardowych, m.in. sonoryzmu i aleatoryzmu, stosowanego wszakże w ograniczonym zakresie jako tzw. aleatoryzm kontrolowany (Gry weneckie na orkiestrę, 1961, Trzy poematy Henri Michaux na 20-głosowy chór i orkiestrę kameralną, 1963, Kwartet smyczkowy, 1964).
W latach 70. wypracował jedyną w swoim rodzaju syntezę współczesnego języka muzycznego, opartą na skomplikowanych procedurach w obrębie materiału 12-tonowego, przepojoną wszakże pierwiastkami fantazji, wyrafinowania, poetyczności, a zarazem silną dramaturgią przebiegu muzycznego, ujętego zawsze w logiczną, zaplanowaną formę. W latach 80. nawiązał do prostszych faktur i harmonii, neoklasycznych rytmów i melodii.

Tworzył formy wokalno-instrumentalne (m.in. Paroles tisses na tenor i orkiestrę do tekstu J.F. Chabruna, 1965, Les espaces du sommeil na sopran i orkiestrę, 1991, do tekstów R. Desnosa), opowiadał się wszakże za autonomią muzyki, przypisując jej zdolność ewokowania świata idealnego. Z ważniejszych dzieł instrumentalnych: 4 symfonie, Łańcuch I, Łańcuch II i Łańcuch III, Partita na skrzypce i orkiestrę (1988), Koncert na wiolonczelę i orkiestrę (1970), Koncert fortepianowy «for Krystian Zimerman» (1988). Nagrody państwowe I stopnia (1955, 1964, 1978). W 1994 odznaczony Orderem Orła Białego.