Budowa atmosfery

Atmosfera to gazowa powłoka ziemska, która jest mieszaniną gazów, ciał stałych i ciekłych.

SKŁADNIKI ATMOSFERY

Stałe:
- Azot – 78%
- Tlen – 21%
- Gazy szlachetne – 1% (Argon, Neon, Hel, Metan, Krypton, Wodór)

Zmienne:
- Para wodna
- Dwutlenek węgla
- Dwutlenek siarki
- Dwutlenek azotu
- Ozon
- Składniki mineralne i organiczne (pyły, sadze, bakterie)

Skład chemiczny atmosfery zmienia się nad poszczególnymi obszarami Ziemi. Może to być związane z działalnością człowieka, natężeniem erupcji wulkanów itp.

BUDOWA ATMOSFERY

Budowa atmosfery jest warstwowa. Kryterium podziału: ciśnienie, gęstość i temperatura gazów zmieniające się wraz z wysokością.

TROPOSFERA – znajduje się najbliżej powierzchni Ziemi, sięga do ok. 7 km nad biegunami i ok. 17 km nad równikiem. Zachodzą w niej silne pionowe i poziome ruchy mas powietrza. Ruchy pionowe zwane konwekcyjnymi są silne w pasie okołorównikowym, w obszarze wyżów zwrotnikowych i okołobiegunowych. Temperatura spada wraz z wysokością 0,6ºC/100m średnio od +15ºC do –50ºC. W tej warstwie zawarta jest prawie cała para wodna planety. Zachodzą w niej zjawiska pogodowe. Następuje spadek ciśnienia wraz z wysokością przeciętnie 11,5hPa/100m.

TROPOPAUZA – warstwa przejściowa między troposferą a stratosferą.

STRATOSFERA – sięga do ok. 45-50 km. Zachodzą w niej silne poziome ruchy powietrza tzw. prądy strumieniowe, które okrążają całą Ziemię. Wraz z wysokością zmienia się temperatura tej warstwy. W jej dolnej części utrzymuje się temp. ok. –50ºC, natomiast w górnej części szybki wzrost temp. aż do 0ºC. Wzrost temp. Związany jest z pochłanianiem promieniowania nadfioletowego przez ozon. Ozonosfera występuje powyżej 25 km. Jest warstwą ochronną bardzo ważną dla życia na Ziemi. Pochłania ona szkodliwe promieniowanie nadfioletowe przechodzące w zabójcze promieniowanie typu rentgenowskiego.

STRATOPAUZA – warstwa przejściowa między stratosferą a mezosferą.

MEZOSFERA – sięga do wysokości ok. 80 km. Następuje w niej ponowny spadek temp. wraz z wysokością do ok. –90ºC.

MEZOPAUZA – warstwa przejściowa między mezosferą a termosferą.

TERMOSFERA – górna granica tej warstwy jest trudna do określenia, waha się między 300 a 800 km na powierzchnią Ziemi. Następuje w niej gwałtowny wzrost temp. do +1500ºC związane jest to z pochłanianiem promieniowania słonecznego przez cząsteczkowy azot i tlen. Powietrze w tej warstwie jest silnie zjonizowane. Warstwą tę nazywa się jonosferą. Występują w niej zjawiska zorzy polarnej (świecenie zjonizowanych atomu tlenu i azotu, można słuchać radia na długich falach).

EGZOSFERA – jej przybliżona granica znajduje się na wysokości ok. 2000 km (wyżej ta warstwa przechodzi w przestrzeń kosmiczną). W tej warstwie następuje spadek temp. do ok. –270ºC. Wraz ze wzrostem wysokości zmienia się temperatura i ciśnienie. Im wyżej tym powietrze staje się rzadsze i lżejsze, ciśnienie maleje.