Moje miejsce na ziemi – piękno przyrody w najbliższej okolicy - gmina Miedzichowo (woj. wielkopolskie)

Od reformy administracji publicznej w 1999 roku jestem mieszkańcem powiatu nowotomyskiego. Zajmuje on obszar 1012 km kwadratowych, a razem ze mną w sześciu jego gminach mieszka około 72 tysiące osób. Jest on jednym z większych powiatów w zachodniej części województwa wielkopolskiego i wyróżnia się wyjątkowymi walorami turystycznymi i krajobrazowymi. Na szczególną uwagę w powiecie nowotomyskim zasługuje leżąca na północnym zachodzie powiatu gmina Miedzichowo.

Dysponuje ona licznymi walorami, które decydują o tym, że jest zaliczana do terenów doskonale nadających się dla celów turystyczno-rekreacyjnych. Bez wątpienia jest to region, który w pełni zasługuje na nazwę Krainy Jezior i Lasów. Tereny leśne zajmują bowiem znaczną część obszaru gminy – aż 70 % powierzchni! Ogromnym atutem jest stosunkowo niskie uprzemysłowienie gminy, a dzięki temu – czyste powietrze, nieskażone gleby i wody – walory bezcenne w dzisiejszych czasach.

W lasach, które zachwycają wyjątkową urodą drzewostanu nie brakuje też bogatego runa leśnego. Dominują w nim jagody i grzyby – prawdziwy rarytas dla odwiedzających okolice Miedzichowa turystów. Wśród zagranicznych gości, często wypoczywających wśród miedzichowskich lasów, panuje przekonanie o wyjątkowości tamtejszych borowików szlachetnych i kurek.

To przede wszystkim teren, na którym turyści znajdą ciszę i spokój. Ośrodki wypoczynkowe są położone nad jeziorami, z plażami i kąpieliskami oraz polami biwakowymi ukrytymi wśród lasów. Można tu wędkować, zażywać kąpieli i uprawiać sporty wodne. Do najbardziej znanych akwenów gminy Miedzichowo należą: jezioro Chłop – z licznymi ośrodkami wypoczynkowymi, jezioro Wędromierz i jezioro Proboszczowskie. Są one bardzo atrakcyjne, gdyż czystość ich wód jest wysoko oceniana.

Lasy gminy Miedzichowo w większości zarządzane są przez Nadleśnictwo Bolewice, które wyróżnia się w kraju wyjątkową dbałością o środowisko naturalne i bardzo staranną ochroną zasobów leśnych. Na leśniczych, których obowiązkiem jest odpowiednia pielęgnacja drzew, spoczywa powinność utrzymania tej dominującej formy krajobrazu gminy. Dzięki ich pracy tereny te stały się autentycznymi enklawami natury, ostojami dla dzikich zwierząt i ptactwa, zakątkami zieleni, które przyciągają swoim urokiem o każdej porze roku.

Nie dziwi więc fakt, że wśród lasów i jezior gminy powstało wiele gospodarstw agroturystycznych, które oferują wypoczynek w prawdziwie rodzinnej atmosferze. Dodatkowym walorem jest możliwość korzystania ze zdrowej wiejskiej żywności, a także uczestniczenie w polowaniach. Miejscem, które przyciąga turystów i myśliwych jest Wigwam – pomysłowa drewniana budowla przeznaczana na organizację okolicznościowych imprez.

Wśród drzew miedzichowskich lasów dominuje słynna bolewicka sosna, która tworzy drzewostany nasienne. Podlegają one szczególnej ochronie ze względu na wyjątkowe właściwości. Obecnie powierzchnia drzewostanu tej sosny wynosi około 150 hektarów.

Uroki gminy Miedzichowo zostały dostrzeżone. Jej północna część należy do Pszczewskiego Parku Krajobrazowego. Utworzono go 18 lat temu, w 1986 roku, dla zachowania unikalnego piękna krajobrazu ponad 45 tysięcy hektarów. Składają się na niego dwa kompleksy:
1. Fragment rzeki Obry wraz z jeziorami rynnowymi i pagórkami tzw. Ozu Pszczewskiego, obejmujący teren od Trzciela po Rokitno (ponad 10 tysięcy hektarów)
2. Fragment urokliwej doliny rzeki Kamionki od Lewic do Kamiennej.
Park leży na pograniczu okręgu poznańsko – gnieźnieńskiego i województwa lubuskiego. Teren parku odznacza się wysokim stopniem lesistości (ponad 66 %). Wody zajmują około 12 % jego powierzchni.
Występujące na terenie gminy Miedzichowo formy przyrodnicze sprzyjają badaniom naukowym, rozmaitym formom rekreacji i edukacji ekologicznej, co często jest wykorzystywane przez szkoły.

Dominująca forma ukształtowania terenu to krajobraz pojezierny, wzgórz morenowych i falistej równiny sandrowej z licznymi rynnami jeziornymi. Wśród drzewostanu, obok sosny bolewickiej, występują różne gatunki drzew liściastych (dąb, brzoza, buk), zwłaszcza w dolinach wspomnianych rzek – Obry i Kamionki. Na pozostałym terenie spotyka się rozległe bory utworzone z drzew sosnowych. Wiele drzew zyskało status pomnika przyrody.

Atrakcyjność Pszczewskiego Parku Krajobrazowego podnoszą licznie rozsiane jeziora, występujące także wśród pól uprawnych. Można tam znaleźć wiele malowniczych oczek wodnych i źródełek. Ich obecność tworzy specyficzny mikroklimat regionu.

Opisując piękno przyrody gminy Miedzichowo trudno nie wspomnieć o zróżnicowanej faunie, w której można znaleźć wiele gatunków podlegających ochronie. W jeziorach występuje około 30 gatunków ryb. Najbardziej popularne wśród nich i najchętniej łowione przez wędkarzy są: węgorze, sumy, sandacze, liny, szczupaki i leszcze. Ponadto w okolicy akwenów spotyka się bobry, wydry i piżmaki oraz wiele gatunków ptactwa.

Dla lepszej ochrony utworzono w parku krajobrazowym cztery rezerwaty: „Jezioro Wielkie” – rezerwat ornitologiczny, „Jezioro Gołyńskie” – rezerwat flory, „Rybojady” – rezerwat torfowiskowy oraz „Dąbrowa na wyspie” – na jeziorze Lubikowskim.
Mimo że - jak wspomniałem – uważam gminę Miedzichowo za najbardziej malowniczy zakątek mojego powiatu, mam obowiązek wspomnieć, że nie są to jedyne urokliwe zakątki ziemi chmielu i wikliny. Wyjątkowe piękno przyrody powiatu nowotomyskiego jest chronione jeszcze w trzech rezerwatach. Na jeziorze Zgierzynieckim w gminie Lwówek utworzono w 1974 roku rezerwat ptactwa wodnego im. Bolesław Papiego. Obejmuje on swoim zasięgiem zarastające jeziora wraz z otoczeniem – w sumie około 71 ha. W trudno dostępnym trzęsawisku znalazły miejsce bytowania ptaki wodne i błotne, w tym wiele gatunków rzadkich i chronionych. Mieszka tu 160 gatunków ptaków, a 90 z nich ma tu swoje tereny lęgowe. Chlubą tego rezerwatu jest najliczniejsza w Wielkopolsce populacja gęsi gęgawy. Od 1991 roku w rezerwacie zamieszkują bobry. Planuje się powiększenie rezerwatu, traktując obecnie jego otoczenie jako użytek ekologiczny. W najbliższych okolicach dozwolona jest jedynie uprawa z zachowaniem wszelkich norm ekologicznych.

W tej samej gminie, bardziej na południe, położony jest kolejny rezerwat -„Wielki las”. Został utworzony w 1959 roku na obszarze 3 hektarów. Chroni on tereny wewnątrz dużego kompleksu lasów liściastych porastających podmokły teren, z którego swoje źródła bierze rzeka Mogilnica. Ochroną objęto środkowy fragment kompleksu z wyjątkowo rzadkim żyznym łęgiem jesionowo – wiązowym, z domieszką dębów, jaworów, buków i olsz.

Trzeci rezerwat leży w gminie Opalenica. Nosi nazwę „Urbanowo” i utworzony został w 1960 roku na obszarze 8 hektarów. Obejmuje on łęgowy las olszowy w wieku około 100 lat, rosnący na płaskim, okresowo zatapianym fragmencie terenu nad Mogilnicą. Występują tu olsze czarne, coraz rzadsze w Polsce ze względu na prace melioracyjne obniżające poziomy wód. Obok olsz w rezerwacie „Urbanowo” rosną brzozy, dęby, wiązy i jesiony.

Nie tylko dzika przyroda jest chroniona w powiecie nowotomyskim. Ze względu na ich piękno i uznaniu dla dawnych architektów terenów zielonych ochroną objęto 23 parki podworskie. Szczególne miejsce wśród nich zajmuje park w Posadowie z dobrze zachowanym układem regularnym z XVIII wieku. Ciekawe rozwiązania zaplanowania terenów zielonych można znaleźć w Łomnicy, Zbąszyniu czy Wąsowie, a wyjątkowo dobrze utrzymane są parki w Brodach, Michorzewie, Porażynie, Trzcince i Starym Tomyślu. Choć wśród gatunków roślin przeważają tradycyjne drzewa i krzewy parkowe, to na uwagę zasługuje ich ciekawe rozplanowanie czy wiek.
W powiecie nowotomyskim jest zarejestrowanych 149 pomników przyrody (stan z dnia 11 lutego 2004 r.). Najokazalsze z nich to oczywiście dęby. O miano najgrubszego konkurują dwa okazy o obwodzie przekraczającym 7 metrów: w Łomnicy oraz w okolicach Urbanowa Starego. Najgrubsza lipa rośnie przy kościele w Brodach i ma obwód 670 cm. Najokazalsza sosna o obwodzie 470 cm zachowała się w okolicach Strzyżewa. Obok tych rekordowych okazów w powiecie nowotomyskim rośnie wiele wspaniałych, nieco mniejszych drzew, niejednokrotnie w grupach, alejach, parkach. To jedna z wielu form ochrony przyrody na tym terenie.

Powiat nowotomyski jest miejscem o wyjątkowych walorach środowiska naturalnego. Oferuje wiele malowniczych zakątków, ale najważniejsze jest to, że na jego terenie jest wiele miejsc, w których chroni się dziką przyrodę, zachowując piękno naturalnego środowiska.