Wilhelm Zdobywca

Osobowość Wilhelma Zdobywcy frapowała od dawna historyków europejskich a zwłaszcza francuskich i angielskich. Paul Zumthor znany polskim czytelnikom jako autor książki „Życie codzienne w Holandii w czasach Rembranta”, podjął udaną próbę pogłębionego ukazania nie tylko sylwetki księcia – króla, ale także czasów w których on działał. Tę monografię, napisaną z talentem literackim czyta się jak pasjonują powieść. Autor kreśli w niej obraz ówczesnej Europy, ze szczególnym uwzględnieniem Francji i Anglii, zachodzących tam przemian politycznych, społecznych i kulturowych. Wskazuje, jaką rolę odegrał w tym okresie wielki wojownik i wielki polityk, jakim był Wilhelm Zdobywca, który przyczynił się nie tylko do scalenia ówczesnego państwa francuskiego, ale także przyłączył do kultury europejskiej również i Anglię.

Chciałbym przedstawić życie człowieka roku tysięcznego. Jego warunki bytowe, pracę, typy umysłowości i jego codzienne zajęcia. Chcę także ukazać świat feudalny – ustrój społeczny, struktury ekonomiczne i klasy społeczne oraz osie nowych układów i ekspansje europejskie.

Na początku XI w. człowiek powoli zaludnia obszary Europy. Zamieszkuje w luźno rozsianych grupach na brzegach rzek. Każda wieś ma swoje odrębne oblicze, własne obyczaje i żyje własnym życiem. Ludzie nie potrafili mierzyć czasu i określać swojego wieku, czasem w kościołach były zegary słoneczne. Dopiero rozwój stosunków handlowych, gospodarczych i wynalezienie zegarów mechanicznych stanie się zapowiedzią nowej epoki. Warunki ekonomiczne, metody pracy i ciężar walki o życie sprawia, że głęboka więź przykuwa człowieka do ziemi, która zapewnia mu codzienny byt. Obyczaj jest jednym jednogłośnie uznawanym fundamentem prawa. Wobec braku norm pisanych pamięć ludzka jest jedyną więzią tego prawa, zbiorowe świadectwo jedynym kryterium. Ludzie byli bardzo przywiązani do ziemi, miejsca swego zamieszkania. Żyli w uczuciu lęku nie wierząc w to, że „szczęście jest możliwe”. Kościół głosi ideał człowieka ubogiego, cierpiącego, znoszącego nędzę i głód. W świecie feudalnym więź społeczna opiera się na pokrewieństwie. Ród stanowi wspólnotę ludzi, którzy są bardzo do siebie przywiązani. Małżeństwa podporządkowane są interesom rodu, słabsi oddają się w opiekę ludzi zamożniejszych.

Gospodarka opiera się na produkcji rolnej. Chłopi uprawiają rośliny zbożowe: pszenicę, żyto, jęczmień, a także groch, bób i soczewicę. Łąki dostarczają paszy na zimę, a bydło pasie się na nieużytkach. Społeczeństwo jest zróżnicowane pod względem materialnym – najbogatsi to nieliczni seniorowie, natomiast największa i najbiedniejsza grupa to chłopi. Bardzo liczną grupę stanowi kler, który wyraźnie odcina się od ogółu ludności. Kościół jest głównym czynnikiem decydującym o jedności świata europejskiego, jest również jego elementem łagodzącym.

Ówczesna Europa, to z jednej strony Anglia i drobne celtycki królestwa Irlandii, Walii, Szkocji, zaś z drugiej strony królestwa powstałe w IX w. z podziału Cesarstwa, a więc Niemcy, Francja i Burgundia. Około tysięcznego roku Europa zaczyna dzwigać się z zastoju spowodowanego ekspansją islamu i ludów azjatyckich. Epoka inwazji kończy się definitywnie, najazdy Turków rozbijają się o Europę. Ta niezwykła odporność, która utrzymuje się od dziesięciu wieków – będzie jedną z głównych przyczyn rozkwitu cywilizacji europejskiej. Chrześcijaństwo europejskie na swojej granicy południowej i na południowym wschodzie sąsiaduje z dwoma innymi, odrębnymi światami, a dokładnie to z Bizancjum i Islamem. Bizancjum sięga od Dunaju po Eufrat. Bizantyjczycy z góry patrzą na prymitywnych ludzi zachodu, jednak klęska ich jest bliska. Śmierć władcy- Konstantyna w 1055 r. rzuciło państwo w wir anarchii poltycznej i walk wewnętrznych. Azja Mniejsza znajduje się w rękach Turków, Normanowie zagarniają warownie bizantyjskie w południowych Włoszech.

Społeczeństwo roku tysięcznego ówczesnej Europy jest zróżnicowane, prym wiedzie wykształcone duchowieństwo i uprzywilejowane klery społeczne. Autor ukazał społeczeństwo w sposób obiektywny i rzeczywisty. Przedstawił także losy różnych narodów, powstających nowych panństaw. Można powiedzieć, że niektóre elementy ówczesnego życia można odnależć w czasach współczesnych.