"Testament mój" J. Słowackiego.

Wiersz ten powstał na przełomie 1839 i 1840r. w Paryżu. Był poetyckim wyrazem nastroju Juliusza Słowackiego jaki towarzyszył mu w środowisku emigracyjnym. Wiersz ma formę testamentu, o czym świadczą motywy żegnania się z życiem i wizja duchowego zycia posmiertnego, pojawiają się również apele do przyjaciół i narodu wskazujace im wole umierajacego poety,sa wreszcie prosby do przyjaciol i narodu mające, przez samo sformuowanie stylistyczne,charakter zwrotow bezposrednich.
Slowacki bolesnie odczuwa osamotnienie, brak uznania dla wlasnej tworczosci, pozostawia jednak swoim czytelnikom bezwzgledny nakaz sluzby ojczyznie,sam zas godzi się ze swym losem. Ma nadzieje jednak na to, ze ludzie kiedys docenia jego potege i talent. Pragnie, aby przyjaciele przekazywali innym ze chcial zrobic jak najwiecej dla ojczyzny. Slowacki apeluje do narodu polskiego,aby nie tracil nadziei, a pokolenia nie zalamywaly się. Stawia tu siebie za przykład jako czlowieka, który pomimo obelg i kłamstw pod jego adresem nie poddaje się.

Wiersz Juliusza Słowackiego pt: „Testament mój” ma formę ostatniej woli umierajacego, jest podsumowaniem i refleksja o znaczeniu poezji a także okresla zadania, jakie przed nią i całym narodem postawil.
Podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie,jest to liryka bezposrednia. Jest to także liryka zwrotu do adresata-w tym przypadku do przyjaciol„Niech przyjaciele moi”, do matki „I tej,która mi dala to serce”, a także do calego narodu „Lecz zaklinam-niech zywi nie traca nadziei”.
Podmiot liryczny w wierszu można utozsamiac z samym poeta, który zegnajac się ze swiatem dokonuje podsumowania swojego zycia i tworczosci. W bezposrednim monologu, skierowanym do przyjaciół i do wspolczesnego mu pokolenia romantykow, poeta dzieli się swoimi refleksjami. Jego wypowiedz pelna jest goryczy i rezygnacji.
W wierszu przeplataja się dwa watki tresciowe: osobisty i patriotyczny.
Osobisty to prosba do swoich przyjaciol, aby przekazali jego serce matce, zalujac, ze tylko tyle może jej ofiarowac:

„Niech przyjaciele moi w nocy się zgromadza
I biedne moje serce spala w aloesie,
I tej, która mi dala to serce, oddadza-
Tak się matkom wyplaca swiat-gdy proch odniesie...”

Obiecuje im, iż postara się ich odwiedzic po śmierci, jeśli jego męczeńska dusza będzie błąkać się po ziemi;jeśli jednak Bóg uwolni go od męki, to nie zjawi się u nich:

„Jeżeli będę duchem-to się im pokażę,
Jeśli mię Bóg uwolni od męki-nie przyjdę...”

Poeta zwraca się do przyjaciol i calego narodu-do odbiorcow testamentu,podkreslajac swoja lacznosc z ludzmi:

„Żylem z wami,cierpialem i plakalem z wami,
Nigdy mi,kto szlachetny,nie był obojetny”

Autor jest świadom własnego osamotnienia i niezrozumienia jego tworczych osiagniec. Wie,ze przemija jako czlowiek i w przyszlosci o nim,jako o czlowieku być może nikt nie będzie pamietal,zwlaszcza ze nie ma syna,który zapewnilby mu ciaglosc rodu:



“Nie zostawilem tutaj zadnego dziecica
Ani dla mej lutni,ani dla imienia”

Tym samym nie pozostawil zadnego spadkobiercy swoich tworczych, artystycznych koncepcji, który poszedlby jego sladem.
Odchodzac z tego swiata,pozostawia grono najblizszych mu przyjaciol,z duma podkreslajac spelnienie przez siebie patriotycznego obowiazku wobec ojczyzny:

“Znac,ze srogą spelnilem,twarda Bożą slużbę
I zgodzilem się tu mieć-nieplakana trumnę”

Poeta pozostawia zywym nakaz sluzby ojczyznie. Wedlug niego,nie można tracic wszelkiej nadziei, naklada na nich obowiazek rozbudzenia w narodzie poczucia przynaleznosci narodowej i pragnienia wolnosci, a kiedy zajdzie potrzeba to należy tak nimi pokierowac, aby byli gotowi do najwiekszego poswiecenia dla kochanej ojczyzny.
Odchodząc zostawia przeslanie moralne,które jest przekazaniem aktywnej walki,nakazem slużby ojczyznie oraz objęcia duchowego przywodztwa narodu:

“Lecz zaklinam-niech zywi nie traca nadziei
I przed narodem niosą oswiaty kaganiec;
A kiedy trzeba-na smierc idą po kolei
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!...”

Mimo poczucia niespelnienia ma swiadomosc,iż wiernie slużył narodowi i ludziom,oraz ze losy ojczyzny nie były mu obojetne:

“Nigdy mi kto szlachetny nie był obojetny”
“Żem dla ojczyzny sterał moje lata mlode”

Podmiot liryczny jest swiadomy odpowiedzialnisci za los ojczyzny,postawa kapitana sterujacego okretem;

“Być sternikiem duchami napełnionej łodzi”

Pojawia się motyw okretu;

“A póki okret walczyl-siedzialem na maszcie
A gdy okret tonął-z okrętem poszedłem pod wode...”

W utworze można zauwazyc,ze propagowane jest kultywowanie tardycji a także idei patriotycznych:

“Lecz swietnosciami moich dawnych przodkow swietny”

Podmiot liryczny cechuje patriotyzm, niezgoda na niewole, podkreśla konieczność zaangażowania całego narodu do powstania:

„A kiedy trzeba-na śmierć idą po kolei”

Juliusz Słowacki w swym utworze wspomina również o niesmiertelnosci jego duszy, która zawsze będzie wśród żywych. Takie przesłanie realizuje także Horacy, który w swym dziele „Exegi monumentum” podejmuje temat niesmiertelnosci poezji i poety.
„Stawiam sobie pomnik twardszy niż ze spizu” brzmi pierwszy wers utworu. Pomnik,bedacy przenosnia jego tworczosci,którego nie jest w stanie nic zniszczyc,daje poecie slawe i niesmiertelnosc. „Non omnis moriar”, czyli nie wszystek umre,ponieważ na zawsze będę w pamieci milionow ludzi,którzy cenili i kochali moja tworczisc.
Jest on przekonany o wysokiej wartosci swojej poezji,która będzie oddzialywac na przyszle pokolenia,jednak nie pragnie slawy ani uznania. Wie, ze przeobrazi materialistow, „zjadaczy chleba”, w ludzi idei,ludzi ducha-„aniolow”. Utrata narodowej wolnosci stala się przyczyna osobistej tragedii podm.lir.
Wiersz jest utworem rytmicznym o regularnej budowie. Liczy dziesiec czterowersowych zwrotek-jest to wiec wiersz stroficzny.Pojawiaja się rymy parzyste,dokladne,zenskie,przeplatane o ukladzie: abab, np: wami-duchami, obojetny-smetny. Pojawiaja się liczne rozbudowane przenosnie,które maja znaczenie alegoryczne i symboliczne,np.: okret jest alegoria ojczyzny; plaszcz-tradycji,kaganiec oswiaty-szerzenia wiedzy, zjadacze chleba-przecietni ludzie, anioly-ludzie idealni.
„Testament mój” to nie tylko podsumowanie zycia poety, ale jest też wezwaniem do odrzucenia postawy rozpaczy i podjecia ofiarnej walki w celu odzyskania przez Polske niepodleglosci. Ponadto rozbudza nadzieje i poczucie przynaleznosci narodowej,uswiadamiajac,ze sila narodu tkwi w grupie ludzi, a nie w jednostce.