Mikołaj Kopernik

Mikołaj Kopernik był wybitnym i wszechstronnym Polakiem. Zajmował się astronomią, matematyką, medycyną, prawem, ekonomia, tłumaczeniem poezji włoskiej.

Urodził się 19 lutego 1947 roku, w Toruniu nad Wisłą. Tam też rozpoczął swoją edukacje. Po śmierci ojca jego wychowaniem zajął się brat jego matki – kanonik i późniejszy biskup warmiński - Łukasz Watzenrode. Dzięki niemu Mikołaj Kopernik po ukończeniu szkoły parafialnej w Toruniu podjął studia w 1491r., na wydziale sztuk wyzwolonych w Akademii Krakowskiej. W 1495 roku został kanonikiem kapituły warmińskiej z siedzibą we Fromborku, ale już rok później wyjechał na studia do Bolonii. Tam też studiował astronomie i prowadził obserwacje astronomiczne. W 1501 roku wrócił na kilka miesięcy do kraju, po czym ponownie wyjechał do Włoch, tym razem do Padwy, gdzie studiował prawo i medycynę. W roku 1503 na uniwersytecie w Ferrarze zrobił doktorat z prawa kanonicznego. Pod koniec tego roku wrócił do Polski.
W latach 1504-1510 był sekretarzem wuja i jego lekarzem przybocznym. W tym czasie przebywał głównie na dworze biskupim w Lidzbarku Warmińskim. Tam tez powstał zarys teorii heliocentrycznej, która obalała dotychczasowy podgląd, że Ziemia jest centrum Wszechświata. W 1510 roku Kopernik osiedlił się we Fromborku, gdzie zajmował się sprawami administracyjnymi, leczeniem chorych oraz dalszymi pracami nad swoim „nowym Układem Słonecznym”. Tam opisał teorię heliocentryczną w rozprawie "Commentariolus". Podczas wojny polsko-krzyżackiej (1520-1521) bronił olsztyńskiego zamku. Kiedy w roku 1537 umiera biskup Ferber, wśród 4 kandydatów na to stanowisko znalazł się Kopernik. Jednak król, do którego należała decyzja w tej sprawie wybrał na biskupa warmińskiego Jana Dantyszka. Jednak była to propozycja najwyższej rangi, jaką otrzymał Kopernik w swoim życiu otrzymał.

Przebywając nadal we Fromborku Kopernik pracował nad swoim astronomicznym dziełem. Obserwując planety posługuje się głównie trzema instrumentami: kwadrantem słonecznym służącym do obliczenia szerokości geograficznej miejsca obserwacji, sferą armilarną (tzw. astrolabium) - do wyznaczania kątów współrzędnych planety oraz triquetrum (narzędzie paralaktyczne) do obserwacji księżyca. W swoich teoriach Kopernik przez przyjęcie, za systemem Ptolemeusza, kołowych orbit planet, zmuszony był do utrzymania pochodzących z systemu Ptolemeusza epicykli i innych komplikujących układ elementów. Nie pozwoliło też na polepszenie dokładności opisu położeń planet na niebie, stąd główne argumenty Kopernika nosiły bardziej charakter filozoficzny niż fizyczny. Nową teorię podaje w zarysie w tzw. "Komentarzyku", który w odręcznych odpisach krąży po całej Europie. Pracę nad dziełem ,,De revolutionibus" rozpoczął Kopernik około 1515 roku i właściwie do końca życia ciągle wnosił do niej poprawki.

W maju 1539 roku przybył do Fromborka młody uczony niemiecki Jerzy Joachim von Lauchen zwany Retykiem, który znacznie przyczynił się do wydania drukiem wielkie dzieła Mikołaja Kopernika. W roku 1540 Retyk wydał rozprawę pt. ,,Narratio prima\" czyli ,,Opowiadanie pierwsze", w której ukazuje światu odkrycia Kopernika. Po długich namowach przekonuje on astronoma do wydania dzieła ,,O obrotach sfer niebieskich". Rok później Retyk opuszcza Frombork wioząc do Norymbergii wielkie dzieło Kopernika. Ukazuje się ono drukiem w 1543 roku w Norymbergii, w drukarni Jana Petreiusa pod tytułem ,,De revolutionibus orbium coelestium libri VI\", a dedykowane zostaje papieżowi Pawłowi III. Dzieło to składało się z sześciu ksiąg i 203 kart, a pierwszy nakład wynosił około tysiąca egzemplarzy. Jednak pomimo, że dzieło Kopernika było dedykowane papieżowi Pawłowi III, zwolennicy poglądów Kopernika popadali wielokrotnie w konflikty z Kościołem, a samo dzieło w 1616 znalazło się na indeksie ksiąg zakazanych, skąd zostało usunięte dopiero w 1828.

Mikołaj Kopernik był nowoczesnym uczonym i odważnym człowiekiem szukającym prawdy o Wszechświecie. Ogłoszone drukiem dzieło przyniosło światu nową ideę. W 1543 roku Kopernik ciężko zachorował. Na łożu śmierci zobaczył swoje opublikowane dzieło. Zakończył życie 24 maja 1543 roku na skutek wylewu krwi do mózgu. Mikołaj Kopernik został pochowany pod posadzką katedry fromborskiej.