Aminy

ORGANICZNE POCHODNE AMONIAKU

Aminy to związki organiczne zawierające w swojej budowie grupę aminową będącą pochodną amoniaku.

Podział aminów

Ze względu na rodzaj podstawników obecnych przy atomie azotu aminy dzielą się na:
- Aminy alifatyczne
- Aminy aromatyczne
- Aminy alifatyczno - aromatyczne

Aminy dzieli się na pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowe, jednak ten podział nie przebiega tak jak w przypadku alkoholi, lecz wynika z liczby grup organicznych bezpośrednio przyłączonych do atomu azotu.

Przykłady

Nazewnictwo

- Nazwy amin alifatycznych tworzy się przez dodanie przyrostka -amina do nazwy grupy lub grup alkilowych związanych z atomem azotu.
Przykłady:
metyloamina - CH3-NH2
dimetyloamina - (CH3)2NH
trimetyloamina - (CH3)3N

- Aminy aromatyczne nazywa się na ogół jako pochodne najprostszej aminy aromatycznej - aniliny
Przykłady:
fenyloamina, anilina - C6H5-NH2

Właściwości fizyczne

I-szo i II-go rzędowe aminy z grupami alkilowymi mają charakterystyczny rybi zapach. Wszystkie trzy aminy z grupami metylowymi są dobrze rozpuszczalnymi w wodzie gazami, podobnie jak amoniak. Aminy z wyższymi grupami alifatycznymi są ciekłe lub stałe i ze wzrostem długości łańcuchów węglowych coraz gorzej rozpuszczają się w wodzie.
Aminy aromatyczne są wysokowrzącymi cieczami lub ciałami stałymi o ostrym, charakterystycznym, ale nie rybim zapachu.

Właściwości chemiczne

Aminy mają podobnie jak amoniak właściwości zasadowe - ich roztwory wodne zawierają jony OH-
Są to więc związki o silnych własnościach zasadowych, reagujące chętnie z kwasami nieorganicznymi i organicznymi oraz dające odczyn zasadowy w roztworach wodnych gdyż w wodzie podlegają one reakcji wg. schematu:
R-NH2 + H2O -> RNH3OH <--> RNH3(+) + OH(-)

Zasadowość amin zależy od podstawników przy atomie azotu. Aminy alifatyczne są bardziej zasadowe od amoniaku i ich zasadowość wzrasta wraz z rzędowością, zaś w przypadku amin aromatycznych jest dokładnie na odwrót - mają one mniej zasadowe własności od amoniaku i spadają one ze wzrostem rzędowości, słaby charakter zasadowy amin aromatycznych jest spowodowany oddziaływaniem wolnej pary elektronowej grupy aminowej z sekstetem elektronowym pierścienia aromatycznego.

Z punktu widzenia biochemii najważniejszą reakcją amin jest reakcja z kwasami karboksylowymi prowadząca do powstania wiązań peptydowych.

Z kolei z punktu widzenia chemii organometalicznej najważniejsze są możliwości reakcji amin z chlorkami, bromkami i jodkami metali, prowadzące do powstawania trwałych kompleksów tych metali:
R-NH2 + FeCl2 --> R-NH-Fe-NH-R

Otrzymywanie

a) amin aromatycznych - przez redukcję związków nitrowych
b) amin alifatycznych - przez podstawienie atomu fluorowca amoniakiem i wydzielenie aminy zasadą.

Zastosowanie

Aminy mają wiele ważnych zastosowań praktycznych.

Aminy alifatyczne stosowane są jako pół produkty w syntezie organicznej, zwłaszcza do otrzymywania leków środków ochrony roślin i tworzyw sztucznych .

Aminy aromatyczne mają podobne zastosowanie ponadto służą do produkcji barwników.

Amidy kwasowe są to pochodne kwasów karboksylowych i amoniaku lub amin. Mocznik- bezbarwne kryształy bez zapachu rozpuszczalne w wodzie i alkoholu. Jest to pierwszy związek organiczny otrzymywany syntetycznie. Występuje w pocie i moczu ludzi i zwierząt, jako produkt przemiany białek. Otrzymujemy go w przemyśle przez ogrzewane mieszaniny amoniaku i dwutlenku węgla, powstaje początkowo karbaminian amonu, który następnie rozpada się na mocznik z wydzieleniem wody. Stosowany jako nawóz sztuczny jako surowiec do wyrobu żywic mocznikowych.

Najbardziej znane aminy
- anilina
- amfetamina
- dietyloamina
- EDTA
- etyloamina
- metyloamina
- TMEDA
- trietyloamina

Spis Treści

Aminy
Podział aminów
Nazewnictwo
Właściwości fizyczne
Właściwości chemiczne
Otrzymywanie
Zastosowanie
Najbardziej znane aminy