Na przykładach opisz wpływ komunikacji na rozwój ekonomiczny i społeczny państwa.

W komunikacji środków transportu rozróżniamy trzy podstawowe środki transportu: transport kolejowy, transport samochodowy i transport lotniczy. Są to najbardziej znaczące środki transportowe w rozwoju ekonomicznym i gospodarczym kraju. Poniżej zostały one dokładnie opisane.

Transport kolejowy odgrywa szczególnie ważną rolę w przewozie ładunków masowych na duże odległości. Jednak traci na znaczeniu przy przewozie pasażerów i ładunków drobnicowych w krajach wysoko rozwiniętych, gdyż skutecznie konkuruje z nim transport samochodowy.
Gęstą sieć kolejową posiadają: Szwajcaria, Belgia, Holandia, Niemcy - 22km linii/100km2 powierzchni. Najmniejsza gęstość linii kolejowych, ale za to najdłuższe trasy posiadają kraje wielkie, lecz słabo zaludnione: Austria, Kanada, Rosja, - 1 km/100km2, USA, Argentyna, Brazylia, RPA, Chiny, Szwecja - 2km/100km2. W krajach tych dominuje przewóz ładunków koleją. Obecnie wysoko rozwinięte kraje Europy Zachodniej przystąpiły do modernizacji głównych szlaków transportu kolejowego i budowy nowych linii szybkiej kolei elektrycznej, wykorzystując doświadczenia Francji i Japonii. W 1981r. uruchomiono linię szybkiej kolei TGV, rozwijającej prędkość 270km/godz. i łączącej dwie największe aglomeracje: Paryż i Lyon. W przeliczeniu na jednego pasażera TGV zużywa 2 razy mniej energii niż samochód i 4 razy mniej niż samolot, a przewozi tyle samo pasażerów co samolot. W 1991r. uruchomiono w Niemczech 2 linie szybkiej kolei - City Ekspres (ICE) o prędkości 250km/godz. na trasie Hanover - Wurzburg i Mannheim - Stuttgard, a w 1993r. oddano we Francji do użytku drugą linię TGV - Nord z Paryża do Lille i Calais o prędkości 300km/godz. Budowa szybkich kolei w wymienionych krajach wpłynęła na pracę międzynarodowego
Związku Kolei (UIC) i Wspólnotę Kolei Europejskich, związane z budową ogólnoeuropejskiej sieci szybkich kolei. Organizacje te w 1995r. na II Kongresie Eurail Speed w Lille przedstawiły projekt mapy przyszłej sieci kolei obejmującej kraje Europy Zachodniej, Środkowej i Wschodniej. Założono, że w pierwszych latach nowego stulecia będzie czynnych około 6600km nowych linii, tworzących zintegrowaną sieć kolei dużych prędkości. Unia Europejska liczy zarazem na to, że Rosja i Białoruś zrezygnują z linii szerokotorowych i przejdą na linie normalnotorowe. Według założeń wymienionych organizacji, linie szybkich kolei w Polsce mają połączyć Warszawę z krajami nadbałtyckimi, St. Petersburgiem, Mińskiem, Kijowem i Moskwą. Obecnie rozpoczęto modernizację magistrali Kunowice -Warszawa - Brześć, na której pociągi będą mogły osiągać prędkość 160km/godz. Japończycy zamierzają po 2000r. wprowadzić do eksploatacji Magler-System, polegający na niezwykle oryginalnym rozwiązaniu: ruch pociągów będzie się odbywać na poduszce magnetycznej. Zbudowano już doświadczalny odcinek (o długości 70km) takiej kolei. Osiągnie ona prędkość 550km/godz. Również Niemcy planują wprowadzenie w 2004r. pociągów o podobnej konstrukcji i prędkości na liczącej 284km trasie: Berlin - Hamburg. Będą one kursowały co 10min. i osiągały prędkość około 400km/godz. przebywając całą trasę w 60min.

Transport samochodowy. Drogi w zależności od pełnionej funkcji dzielą się na lokalne, krajowe i międzynarodowe. Najważniejszą rolę spełniają autostrady, które dominują na szlakach tranzytowych i pomiędzy aglomeracjami miejsko-przemysłowymi. W miejscach przecinania się tworzą one wielopoziomowe skrzyżowania, mając nawet po 6 par ruchu dla jednego kierunku. Koszty budowy autostrad są bardzo wysokie i w związku z tym stać na nie tylko niektóre kraje. Pod względem liczby autostrad w Europie przodują Niemcy, Belgia, Holandia, Francja i Wielka Brytania. W Europie autostrady Pół-Poł. łączą Morze Północne z Morzem Śródziemnym. Natomiast autostrady a kierunku równoleżnikowym łączą: Hanower - Zagłębie Ruhry - Brukselę - Paryż, następnie Triest - Wenecję - Mediolan - Turyn, następnie Wiedeń - Monachium - Stuttgard - Karlsruhe. Planowana jest budowa kolejnych autostrad o kierunku Pół-Poł. i Wsch.-Zach., które będą przebiegały m.in. przez obszar Polski. Najdłuższą sieć dróg kołowych o utwardzonej powierzchni posiadają USA, Japonia, Francja, Niemcy i Kanada. W tonażu ładunków (t-km) przewożonych samochodami pierwsze miejsce zajmuje USA z 1285mld tonokilometrów, a kolejne: Japonia, Niemcy, Rosja, Wielka Brytania i Francja. W Polsce przewozy ładunków samochodami wynoszą tylko 40,7 mld t-km.

Transport lotniczy - jest najnowocześniejszym i najszybciej rozwijającym się rodzajem transportu, ale wymaga dużych nakładów kapitałowych i wysoko wykwalifikowanej kadry. Na jego rozwój i stale postępującą modernizację stać tylko bogate kraje. W latach 1980-1995 lotnictwo cywilne zwiększyło swój tabor o około 80%, a towarów o 70%. Podobne tendencje odnotowano w Niemczech, Japonii, Francji i Holandii. Transportem lotniczym przewożeni są ludzie i towary z dużą w porównaniu z innymi środkami prędkością, i to w sposób, jak wykazują statystyki, najbezpieczniejszy, powodując przy tym niewielki zanieczyszczenie środowiska. Transport lotniczy jest szczególnie przydatny w szybkim dostarczaniu, nawet na odległe rynki, świeżych owoców, warzyw, kwiatów i ekspresowej poczty. Liczba samolotów na świecie w 1980r. wynosiła 33tys., a w 1994r. już 44 tys. Największą liczbą samolotów dysponuje USA (16770), Kanada (4490), Wielka Brytania (2642). Polska posiada ich zaledwie 46. w powietrznej flocie zwiększył się udział samolotów dużych, ciężkich, o napędzie odrzutowym, turbośmigłowym, szeroko-kadłubowym, zabierających kilkuset pasażerów i kilka tysięcy ton ładunku (Boeingi). Bezpieczeństwo lotów, które jest głównym warunkiem dalszego rozwoju lotnictwa cywilnego, wymaga stałej rozbudowy systemów nawigacyjnych, urządzeń kontroli lotów, radiolokacji i lotnisk. W przewozach lotniczych największe znaczenie mają transatlantyckie połączenia pomiędzy Europą Zach. i Ameryką Pół. USA i Kanadą, z Ameryką Śr.,Poł., Japonią i Australią. Największe porty lotnicze są położone na głównych szlakach powietrznych, w pobliżu aglomeracji i stolic, np. w rejonie Chicago - lotnisko O'Hara, Nowego Jorku - J.F.Kennedy Airport, Tokio - Narita, w Londynie Heathrow, pod Paryżem - Orly i inne. Do największych towarzystw lotniczych, utrzymujących regularne linie, należą: PAN-American, Aerofłot, Lufthansa, Air France, KLM, Sabena, British Airways, SAS, JaL, Air India. Wszystkie one są zrzeszone w organizacji międzynarodowej IATA, która powstała w 1945r. ma konferencji w Hawanie. Ma ona siedziby: w Montrealu i Genewie. W 1996r. zrzeszała 254 linie, które łącznie przewoziły w ciągu roku około 1mld pasażerów. Celem tej organizacji jest rozwijanie bezpiecznego, regularnego transportu lotniczego, zgodnie z zasadami ekonomii, a także ustalenie jednolitych opłat, rozliczeń finansowych, wymiany danych technicznych itp.

Grzegorz Firmowski
Semestr IV T