Glin

Glin, Al, aluminium, pierwiastek chemiczny należący do trzeciej grupy głównej w układzie okresowym, liczba atomowa 13, masa atomowa 26,98.Odkryty w 1825 roku.

Glin jest srebrzystobiałym, kowalnym, ciągliwym metalem, bardzo dobrym przewodnikiem ciepła i elektryczności, o własnościach amfoterycznych, gęstość 2,7 g/cm3, temperatura topnienia 660C. Czysty, krystaliczny glin jest kruchy i łamliwy.

Glin jest piątym, najpowszechniej występującym pierwiastkiem na powierzchni Ziemi. Od niego wywodzi się nazwa pierwszej warstwy globu - SiAl.

W związkach chemicznych występuje na +1 i +3 stopniu utlenienia. W atmosferze powietrza lub podczas działania kwasami utleniającymi na glin, na jego powierzchni powstaje warstewka tlenku, która chroni metal przed dalszą korozją. Glin ulega działaniu kwasu solnego, gorących i rozcieńczonych kwasów: azotowego i octowego, gorącego stężonego kwasu siarkowego. Kwas fosforowy i kwasy organiczne nie atakują glinu. Najważniejsze związki glinu to tlenek glinu, amfoteryczny wodorotlenek glinu. Glin tworzy też wodorek, a wodorek glinowo-litowy LiAlH4 jest powszechnie stosowanym w chemii organicznej silnym środkiem redukującym. Duże znaczenie przemysłowe mają też aluminoksany, a zwłaszcza MAO (metylowy aluminoksan), z którego produkuje się sita molekularne, oraz powszechnie wykorzystuje jako stałe podłoże dla wielu katalizatorów. Glina i kaolin powszechnie wykorzystywane przy produkcji ceramiki to złożone mieszaniny glino-krzemianów. Ze względu na swoje właściwości, takie jak mała gęstość i odporność na korozję, stopy glinu z miedzią i molibdenem zwane duraluminium znalazły wiele zastosowań i są używane do wyrobu szerokiej grupy produktów - od puszek do części statków kosmicznych

W reakcji wodorotlenków glinu z kwasami powstają sole. Najbardziej znanym połączeniem glinu z tlenem jest otrzymywany w wysokich temperaturach, trudnotopliwy i bardzo twardy Al2O3 (korund), krystalizujący wysokich układzie heksagonalnym. Oprócz niego występuje wiele innych, często uwodnionych odmian Al2O3, otrzymywanych z wodorotlenków glinu w niższych temperaturach. Spiekanie Al2O3 z tlenkami metali dwuwartościowych prowadzi do powstania spineli. Z wodorem glinu tworzy (pośrednio) silnie spolimeryzowany wodorek (AlH3). Glin łatwo reaguje z fluorowcami. Techniczne znaczenie mają stopy glinu z innymi metalami, odznaczające się niskim ciężarem właściwym (duraluminium, magnalium, skleron). Są one stosowane w przemyśle lotniczym i samochodowym. Metaliczny glin służy do produkcji przedmiotów codziennego użytku, przewodów elektrycznych, aparatury chemicznej, zwierciadeł teleskopowych, folii stosowanej powszechnie do pakowania. Za pomocą glinu można wydzielać inne metale z ich związków (aluminotermia). Sproszkowany glin jest składnikiem farb i materiałów wybuchowych. Zabarwione kryształy korundu znane są jako kamienie szlachetne (kamienie ozdobne) - rubiny, szafiry - wykorzystywane technicznie w konstrukcji laserów.

Glin do niedawna był uważany za pierwiastek niegroźny dla zdrowia. Powszechnie używany do wytwarzania naczyń, sztućców i sprzętu kuchennego, folii do opakowań żywności oraz innych przedmiotów codziennego użytku. Jednak kontakt produktów żywnościowych z naczyniami z glinu powoduje przechodzenie tego pierwiastka do spożywanych pokarmów. Do wyrobu niektórych artykułów spożywczych producenci używają soli glinu dla poprawienia konsystencji lub koloru. Leki przeciw nadkwasocie żołądka, kosmetyki a zwłaszcza dezodoranty zawierają związki glinu, które skutecznie blokują wydzielanie się potu, lecz jednocześnie przenikają przez skórę do ciała człowieka. Nadmiar glinu w organizmie zaburza wchłanianie i przemiany metaboliczne, zachodzące w kośćcu z udziałem wapnia, magnezu, fosforu i fluoru. Glin powoduje również zaburzenia funkcjonowania i uszkodzenia układu nerwowego. U osób chorych na chorobę Alzheimera stwierdzono duże stężenie glinu w tkance mózgowej.