Fryderyk Chopin

Fryderyk Chopin urodził się 1 marca 1810 roku (według oświadczeń samego artysty i jego rodziny) lub 22 lutego (według metryki chrztu, sporządzonej kilka tygodni po urodzeniu) w Żelazowej Woli koło Sochaczewa, na Mazowszu, w ówczesnym Księstwie Warszawskim w rodzinie francuskiego imigranta. Jego ojciec Mikołaj (Nicolas) Chopin(35) był zatrudniony w posiadłości hrabiów Skarbków jako nauczyciel i wychowawca dzieci, a matka Tekla Justyna z Krzyżanowskich (24), zajmowała się domem. Kilka miesięcy po narodzinach Fryderyka cała rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie Mikołaj Chopin otrzymał posadę wykładowcy języka i literatury francuskiej w Liceum Warszawskim. Prócz tego prowadził pensjonat dla synów ziemiańskich spoza Warszawy. Fryderyk od najmłodszych lat przejawiał niezwykłe uzdolnienia muzyczne, a ponieważ muzyką zajmowała się cała rodzina, pierwsze fortepianowe próby kompozytorskie sześcioletniego chłopca przyjęto jako rzecz naturalną. Regularne lekcje gry na fortepianie zaczął pobierać w wieku lat siedmiu (był już autorem dwóch polonezów - g-moll i B-dur) i okazał się tak obiecującym uczniem, że natychmiast posypały się zaproszenia na występy od znakomitych rodzin warszawskich. Pierwszy duży koncert fortepianowy dał w wieku ośmiu lat. Pierwszych profesjonalnych lekcji gry na fortepianie udzielał mu Wojciech Żywny (ur. 1756 w Czechach). Lekcje te trwały od 1816 do 1822 roku, do momentu, w którym Żywny nie był już w stanie niczego więcej nauczyć bieglejszego od siebie ucznia. Dalej nad rozwojem talentu Fryderyka czuwał być może Wilhelm Wacław Wrfel (ur. 1791 w Czechach), pierwszorzędny pianista i profesor konserwatorium, który miał udzielać mu cennych, choć nieregularnych porad w zakresie gry na fortepianie i organach.

Mały Fryderyk nie cieszył się dobrym zdrowiem. Ojciec- w nadziei, że świeże powietrze wzmocni jego wątły organizm- wysyłał go każdego lata na wieś. To tam Chopin zetkną się z lokalnym folklorem, którego wpływ znajdujemy w jego wczesnej twórczości. W wieku szesnastu lat Chopin wstąpił do nowo otwartej Szkoły Głównej Muzyki w Warszawie. Zetkną się tam z Józefem Elsnerem (ur. 1769 na Śląsku), który wcześnie docenił jego wyjątkowy talent i wysłał go do Wiednia dla poszerzenia horyzontów muzycznych. Po powrocie do Warszawy, we wrześniu 1829r., Chopin zakochał się w młodej adeptce śpiewu, Konstancji Gładkowskiej. Romans ten stanowił dla niego kolejną inspirację- w jego kompozycjach fortepianowych z tego okresu odnajdujemy fascynację śpiewem oraz zachwyt nad czystością i melodyjnością głosu ludzkiego. W okresie tym powstały także pierwszy nokturn i pierwsze etiudy, walce, mazurki, pieśni do słów Stefana Witwickiego. Tymczasem Chopin stał się ulubieńcem salonów warszawskich. Towarzystwo ujmowała jego uprzejmość i kurtuazja, wyważone poczucie humoru, a nade wszystko wyjątkowo przystojna postać i blada fizjonomia, naznaczona już piętnem choroby. Wszystko to razem - wraz z niezwykłymi zdolnościami fortepianowymi artysty - odpowiadało romantycznym wyobrażeniom o tragicznym geniuszu skazanym na beznadziejną walkę z przeznaczeniem.

Wrażliwa, impulsywna osobowość Chopina stanowiła źródło częstych frustracji. Podczas wizyty w Wiedniu, w 1830r., do pasji doprowadziła go powierzchowność gustów muzycznych publiczności. Co gorsza, jej preferencje uległy wyraźnej zmianie od ostatniej wizyty, i występy Chopina nie cieszyły się już takim powodzeniem. W trakcie całego ośmiomiesięcznego pobytu dał tylko dwa duże koncerty, ale nie to martwiło go najbardziej. Jako natura wrażliwa i skryta wolał spotkania bardziej kameralne, występy w prywatnych domach, indywidualne lekcje z uczniami - i nad ich brakiem bolał najdotkliwiej.

Wybuch powstania listopadowego w 1830r. Stanowił gwałtowny przełom w życiu Chopina. Wiadomość o rebelii zastała go w Wiedniu podczas podróży po Europie, a ponieważ powrót do domu okazał się chwilowo niemożliwy, postanowił udać się do Paryża. Po drodze zatrzymał się najpierw w Monachium, gdzie dał koncert (28 VIII), a potem, w Stuttgarcie. Tam doszła go tragiczna wiadomość o klęsce powstania i zdobyciu Warszawy przez Rosjan. Zareagował na nią gorączką i rozstrojem nerwów. Ślady ówczesnych przeżyć znajdujemy w jego zapiskach (tzw. dziennik stuttgarcki): "Wróg w domu [...] o boże, jesteś ty! - Jesteś i nie mścisz się! - Czy jeszcze ci nie dość zbrodni moskiewskich - albo - alboś sam Moskal! [...] a ja tu bezczynny - a ja tu z gołymi rękami - czasem tylko stękam, boleję na fortepianie - rozpaczam.". Dzięki poznaniu bankierskiej rodziny Rotschildów zyskał wstęp do świata wielkiej arystokracji. Jego eleganckie maniery i wrażliwość sprawiły, że i tutaj zyskał wielką popularność, a dzięki recitalom w najznakomitszych domach paryskich powodziło mu się całkiem nieźle.

Pod względem uczuciowym sprawy wyglądały znacznie gorzej. W roku 1835, podczas wizyty w Niemczech u dawnych przyjaciół z Polski, zakochał się w ich szesnastoletniej córce, Marii Wodzińskiej. Podczas wakacji spędzanych wspólnie z Marią i jej matką w Marienbadzie (obecnie Mriansk Lzni w Czechach), potem w Dreźnie oświadczył się o rękę siedemnastoletniej Marii i został przyjęty pod warunkiem, że będzie dbał o swoje zdrowie. Narzeczeństwo było nieoficjalne. Do małżeństwa nie doszło. Rodzice Marii, zaniepokojeni złym stanem zdrowia Fryderyka (w zimie poważnie chorował), a zwłaszcza jego niezdrowym (nieregularnym) trybem życia, uznali go po roku "próby" za nieodpowiedniego partnera dla córki. Chopin bardzo przeżył zerwanie. Listy od Wodzińskich, związane w mały pakiet opatrzył napisem "Moje bida". Do Paryża wrócił więc ze złamanym sercem. Tu nieoczekiwanie otrzymał niedwuznaczną propozycję ze strony jednej z najbardziej popularnych kobiet francuskiej stolicy, powieściopisarki George Sand. Jej prawdziwe nazwisko brzmiało Aurore Dudevant, a sławę zawdzięczała licznym romansom i pogardzie dla opinii tzw. "dobrego towarzystwa". Chopin-przeciwnie - bardzo dbał o swe dobre imię i w pierwszym odruchu zdecydowanie odrzucił propozycję gorszącego romansu. Sand nie dała jednak za wygraną i w 1838 r. Nawiązał się między nimi silny związek uczuciowy. Był to dziwny układ i stanowił temat licznych plotek w paryskim światku. Ze względu na zły stan zdrowia kompozytora, zimą George Sand wraz z synem zabierała go na Majorkę słynącą z łagodnego klimatu. Podczas jednego z wyjazdów Chopin przeszedł ostry atak gruźlicy. Natychmiast został zorganizowany powrót do Francji, gdzie artystą zajęli się najlepsi lekarze. Przez wiele tygodni był tak słaby, że nie mógł wychodzić z domu, mimo to intensywnie pracował; skomponował tam szereg arcydzieł: cykl 24 preludiów, "Poloneza c- moll", "Balladę F-dur", "Scherzo cis-moll". Po długim leczeniu Chopin doszedł do siebie, ale juz nigdy nie odzyskał dawnej sprawności; przy wzroście ok. 180 cm ważył zaledwie 52 kg. George Sand dokładała wszelkich starań, aby jak najdalej odsunąć widmo nieuchronnej śmierci. Latem zabierała go na wieś, jak wcześniej czynił to jego ojciec. W letniej posiadłości Nohant Chopin poświęcał ostatki energii pracy kompozytorskiej. Resztę roku spędzał w Paryżu utrzymując się z lekcji muzyki. Ta idylla nie mogła jednak trwać wiecznie. Dorastające dzieci George Sand odnosiły się do Chopina coraz bardziej niechętnie, co nadwerężało ich związek. W lipcu 1847 r. Chopin otrzymał od George Sand list pożegnalny. Zerwanie pogrążyło go w głębokiej depresji. Mimo to postanowił zaangażować się w jeszcze jeden związek, tym razem z byłą uczennicą, Jane Stirling. Na jej zaproszenie w kwietniu 1848r. Wybrał się do Anglii, ale wyczerpujący program koncertów w Londynie ostatecznie zrujnował jego zdrowie. Bliski śmierci powrócił do Paryża w Chaillot. W lecie przyjechała z Warszawy najstarsza siostra Chopina - Ludwika Jędrzejewiczowa, aby zaopiekować się chorym bratem. 17 Października 1849 roku Fryderyk Chopin zmarł na gruźlicę płuc w swoim ostatnim paryskim mieszkaniu przy placu Vendme. Został pochowany na cmentarzu Pere-Lachaise w Paryżu. Zgodnie z ostatnią wolą wyjęte po śmierci serce Chopina siostra jego przywiozła do Warszawy, gdzie zostało w urnie wmurowane w filar kościoła św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. Ostatnim życzeniem kompozytora było wykonanie na jego pogrzebie Requiem Mozarta. 30 Października wyruszył w ostatnią drogę.

Krótkie życie Chopina naznaczyła choroba, brak powodzenia w miłości i artystyczna frustracja. Rzadki dar komponowania melodii przepełnionych emocjami i zdolność wydobycia z fortepianu niemal magicznej skali nastrojów zapewniają jednak Chopinowi miejsce wśród nieśmiertelnych.

Największe Dzieła:

Allegro de concert A-dur op. 46, 1834-1841

Ballada g-moll op. 23, 1833
Ballada F-dur op. 38, 1839
Ballada As-dur op. 47, 1841
Ballada f-moll op. 52, 1842-1843
Barkarola Fis-dur op. 60, 1845-1846
Berceuse Des-dur op. 57, 1844
Bolero C-dur op. 19, 1833

Cantabile B-dur, 1834

Duo concertant E-dur na fortepian i wiolonczelę, 1831

cossaises (op. 72: nr 3 D-dur, nr 4 G-dur, nr 5 Des-dur), 1826 lub 1830
Etiudy op. 10, 1829-1833:
1. C-dur 2. a-moll 3. E-dur 4. cis-moll 5. Ges-dur 6. es-moll 7. C-dur 8. F-dur 9.f-moll 10. As-dur 11. Es-dur 12. c-mol
Etiudy op. 25, 1835-1837:
1. As-dur 2. f-moll 3. F-dur4. a-moll 5. e-moll 6. gis-moll 7. cis-moll 8. Des- dur 9. Ges-dur 10. h-moll 11. a-moll 12. c-moll
Etudes de la Mthode des mthodes, 1839-1840: 1. f-moll 2. As-dur 3. Des-dur

Fantazja A-dur op. 13 na fortepian i orkiestrę, 1828
Fantazja f-moll op. 49, 1841
Fuga a-moll, 1827 lub 1841

Impromptu As-dur op. 29, 1837
Impromptu Fis-dur op. 36, 1839
Impromptu Ges-dur op. 51, 1842
Impromptu-Fantaisie cis-moll (op. 66), 1834

Koncert e-moll op. 11 na fortepian i orkiestrę, 1830
Koncert f-moll op. 21 na fortepian i orkiestrę, 1829

Largo Es-dur, 1847

Marsz żałobny c-moll (op. 72 nr 2), 1826 lub 1827 lub 1829
Mazur G-dur "Jakież kwiaty, jakie wianki" wpisany do albumu Vaclava Hanki, 1829
Mazurki op. 6, 1830 (nr 3), 1832 (nr 1 i całość):
1. fis-moll 2. cis-moll 3. E-dur 4. es-moll 5. C-dur
Mazurki op. 7, 1824 (nr 4), 1830 (nr 2), 1831 (nr 3), 1832 (całość):
1. B-dur 2. a-moll 3. f-moll 4. As-dur
Mazurki op. 17, 1833:
1. B-dur 2. e-moll 3. As-dur 4. a-moll
Mazurki op 24, 1833:
1. g-moll 2. C-dur 3. As-dur 4. b-moll
Mazurki op. 30, 1837 :
1. c-moll 2. h-moll 3. Des-dur 4. cis-moll
Mazurki op. 33, 1838:
1. gis-moll 2. C-dur 3. D-dur 4. h-moll
Mazurki op. 41, 1838 (nr 1), 1839:
1. e-moll 2. H-dur 3. As-dur 4. cis-moll
Mazurki op. 50, 1842:
1. G-dur 2. As-dur 3. cis-moll
Mazurki op. 56, 1843-1844:
1. H-dur 2. C-dur 3. c-moll
Mazurki op. 59, 1845:
1. a-moll 2. As-dur 3. fis-moll
Mazurki op. 63, 1846:
1. H-dur 2. f-moll 3. cis-moll
Mazurki (op. 67), 1835 (nr 1, 3), 1846 (nr 4), 1848 lub 1849 (nr 2):
1. G-dur 2. g-moll 3. C-dur 4. a-moll
Mazurki (op. 68), 1827 (nr 2), 1830 (nr 1, 3), 1848 lub 1849 (nr 4):
1. C-dur 2. a-moll 3. F-dur 4. f-moll
Mazurek G-dur, 1826
Mazurek B-dur, 1826
Mazurek B-dur, 1832
Mazurek As-dur, 1834
Mazurek a-moll, 1840
Mazurek a-moll (Notre Temps), 1841
Moderato E-dur (Feuille d'Album), 1843

Nokturny op. 9, 1832:
1. b-moll 2. Es-dur 3. H-dur
Nokturny op. 15, 1833:
1. F-dur 2. Fis-dur 3. g-moll
Nokturny op. 27, 1835:
1. cis-moll 2. Des-dur
Nokturny op. 32, 1837:
1. H-dur 2. As-dur
Nokturny op. 37, 1838 (nr 1), 1839 (nr 2):
1. g-moll 2. G-dur
Nokturny op. 48, 1841:
1. c-moll 2. fis-moll
Nokturny op. 55, 1842-1844:
1. f-moll 2. Es-dur
Nokturny op. 62, 1846:
1. H-dur 2. E-dur
Nokturn e-moll (op. 72 nr 1), 1827
Nokturn cis-moll (Lento con gran espressione), 1830
Nokturn c-moll, 1847

Pieśni (op. 74) i nie opusowane, na głos i fortepian:
1827 (nr 6), 1829 (nr 1, 5),1830 (nr 4, Czary), 1831 (nr 3, 7, 10, 15, 16), 1836 (nr 14, 17), 1837 (nr 12),1840 (Dumka), 1841 (nr 8), 1845 (nr 11, 13), 1847 (nr 9):
1. Życzenie, G-dur (S. Witwicki)
2. Wiosna, g-moll (S. Witwicki)
3. Smutna rzeka, fis-moll (S. Witwicki)
4. Hulanka, C-dur (S. Witwicki)
5. Gdzie lubi, A-dur (S. Witwicki)
6. Precz z moich oczu, f-moll (A. Mickiewicz)
7. Poseł, D-dur (S. Witwicki)
8. Śliczny chłopiec, D-dur (B. Zaleski)
9. Melodia, G-dur (Z. Krasiński)
10. Wojak, As-dur (S. Witwicki)
11. Dwojaki koniec, d-moll (B. Zaleski)
12. Moja pieszczotka, Ges-dur (A. Mickiewicz)
13. Nie ma czego trzeba, a-moll (B. Zaleski)
14. Pierścień, Es-dur (S. Witwicki)
15. Narzeczony, c-moll (S. Witwicki)
16. Piosnka litewska, F-dur (L. Osiński)
17. Leci liście z drzewa, es-moll (W. Pol)
Czary, d-moll (S. Witwicki)
Dumka, a-moll (B. Zaleski),
Polonez C-dur op. 3 na fortepian i wiolonczelę, 1829, 1830 (Introdukcja)
Polonez Es-dur op. 22 na fortepian i orkiestrę, 1830-1835
Polonezy op. 26, 1835: 1. cis-moll 2. es-moll
Polonezy op. 40, 1838 (nr 1), 1839 (nr 2): 1. A-dur 2. c-moll
Polonez fis-moll op. 44, 1841
Polonez As-dur op. 53, 1842-1843
Polonez-Fantazja As-dur op. 61, 1846
Polonezy (op. 71), 1827, 1828, 1829: 1. d-moll 2. B-dur 3. f-moll
Polonez B-dur, 1817
Polonez g-moll, 1817
Polonez As-dur, 1821
Polonez gis-moll, 1822 lub 1824
Polonez b-moll, 1826
Polonez Ges-dur, 1829
Preludia op. 28, 1838-1839:
1. C-dur 2. a-moll 3. G-dur 4. e-moll 5. D-dur 6. h-moll 7. A-dur 8. fis-moll 9. E-dur 10. cis-moll 11. H-dur 12. gis-moll 13. Fis-dur 14. es-moll 15. Des-dur 16. b-moll 17. As-dur 18. f-moll 19. Es-dur 20. c-moll 21. B-dur 22. g-moll 23. F-dur 24. d-moll
Preludium As-dur (Presto con leggerezza), 1834
Preludium cis-moll op. 45, 1841

Rondo c-moll op. 1, 1825
Rondo a'la Mazur F-dur op. 5, 1826
Rondo a'la Krakowiak F-dur op. 14 na fortepian i orkiestrę, 1828
Rondo Es-dur op. 16, 1833
Rondo C-dur (op. 73) na dwa fortepiany, 1828

Scherzo h-moll op. 20, 1833
Scherzo b-moll op. 31, 1837
Scherzo cis-moll op. 39, 1839
Scherzo E-dur op. 54, 1842-1843
Sonata c-moll op. 4, 1827-1828
Sonata b-moll op. 35, 1837 (Marsz żałobny), 1839
Sonata h-moll op. 58, 1844
Sonata g-moll op. 65 na fortepian i wiolonczelę, 1845-1846
Souvenir de Paganini A-dur, 1829

Tarantela As-dur op. 43, 1841
Trio g-moll op. 8, na fortepian, skrzypce i wiolonczelę, 1828-1829

Walc Es-dur op. 18, 1833
Walce op. 34, 1835 (nr 1), 1838 (nr 2, 3):
1. As-dur 2. a-moll 3. F-dur
Walc As-dur op. 42, 1840
Walce op. 64, 1847:
1. Des-dur 2. cis-moll 3. As-dur
Walce (op. 69), 1829 (nr 2), 1835 (nr 1):
1. As-dur 2. h-moll
Walce (op. 70), 1829 (nr 3), 1832 (nr 1), 1842 (nr 2):
1. Ges-dur 2. f-moll 3. Des-dur
Walc E-dur, 1829 lub 1830
Walc As-dur, 1830
Walc e-moll, 1830
Walc Es-dur, 1840
Walc a-moll, 1847
Wariacje B-dur op. 2 na temat La ci darem la mano na fortepian i orkiestrę, 1827
Wariacje B-dur op. 12 na temat Je vends des Scapulaires, 1833
Wariacje E-dur na temat Steh' auf, steh' auf o du Schweitzer Bub, 1824
Wariacje D-dur na temat arii Moore'a na fortepian na 4 ręce, 1826
Wariacja E-dur z Hexameronu, 1837