Złoty i srebrny wiek kultury polskiej.

Wiek XVI to okres wielkiego rozwoju Polski w dziedzinie kultury i sztuki. Nowe prądy umysłowe, które dotarły do nas z Włoch wprowadziły wiele zmian. Podczas panowania dynastii Jagiellonów państwo polsko-litewskie przeżywało rozkwit w gospodarce i polityce zagranicznej. Miasta i wsie rozwijały się w szybki, tempie dzięki rozwojowi handlu i rzemiosła.
XVI stulecie wykształciło wielu wspaniałych naukowców, polityków i pisarzy. Byli to m.in.: Mikołaj Kopernik, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Jan Zamoyski, Piotr Skarga. Wybitne odkrycia Kopernika a także innych uczonych, podniosły autorytet Polski w XVI wieku. Ten astronom i matematyk odkrył heliocentryczną teorię budowy świata. Było to jedno z największych wydarzeń dotyczących wszechświata.
Dzięki rozpowszechnionej metodzie druku tacy pisarze jak Mikołaj Rej i Jan Kochanowski mogli wyrażać swoje poglądy na temat religii i polityki. Napisali wiele utworów, poprzez które przekazywali ludziom wiedzę dotyczącą świata i kraju. Pisali jak ważna jest ojczyzna.
Kultura renesansowa narodziła się w Polsce dzięki uczonym i dyplomatom. Zygmunt Stary bardzo chętnie wprowadzał nowe prądy w kulturze na teren swojego kraju. Świadczy o tym fakt, że przebudował zamek królewski w stylu renesansowym. Wzniesiono wiele zamków, pałaców, ratuszy i kamienic.
Cechą polskiego odrodzenia było wyrażenie charakteru polskiej kultury. Poprzez naszych pisarzy ludzie coraz więcej uwagi poświęcali swojemu krajowi i polskim obyczajom.
Reformacja, która rozpowszechniła się już w Anglii, Niemczech i Szwajcarii, dotarła także do Polski i Litwy. Głównymi jej nurtami były: luteranizm, kalwinizm i arianizm. W Rzeczpospolitej było wielu zwolenników innej wiary, ale większość sprzeciwiała się nowym zasadom. Żyjący wtedy Zygmunt Stary tolerował innowierców, ale nie popierał reformacji w jego państwie. Polska była jednym z niewielu państw, w którym nie było prześladowań „za wiarę”.
Jak każdy władca Zygmunt Stary i jego syn Zygmunt August toczyli wojny i zawierali sojusze. Obydwaj królowie dużo uwagi poświęcali polityce kraju. Była ona dobra, choć nie zawsze sprawiedliwa. Monarcha nie liczył się ze zdaniem wszystkich ludzi. Dużą przewagę miała szlachta. To ona w końcu XVI wieku wspólnie z królem, rządziła państwem. Wydano wiele przywilejów dających szlachcie swobodę i bezkarność. To sprawiło, że powstała w Rzeczypospolitej nowa forma rządów zwana demokracją. Nie wszystkim podobał się ten nowy ustrój, ale niewielu się sprzeciwiało.
Jagiellonowie podpisali wiele traktatów. Jednym z nich było zawarcie unii z sąsiadem Polski – Litwą. Powodów tego czynu było wiele – zdobycie sojusznika i pomoc w ewentualnej wojnie z wrogiem. Unia została zawarta już w XIV wieku, ale dopiero w Lublinie w 1569 roku Królestwo Polskie ostatecznie połączyło się z Wielkim Księstwem Litewskim. Nowe państwo nazywało się Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Związek tych dwóch państw przetrwał wiele lat, ale poprzez strzeżenie litewskich granic Polska zyskała wrogów – Rosję, Szwecję i Turcję, z którymi później przyszło jej walczyć.
Jednym z większych przeciwników Królestwa Polskiego w Xvi wieku był Zakon Krzyżacki. Toczyliśmy z Krzyżakami wiele wojen. Ostatnią bitwę armia polska stoczyła za panowania Zygmunta Starego. Po długich walkach zwyciężyły wojska polskie. W wyniku tej wojny Albrecht Hohenzollern – władca Zakonu Krzyżackiego, oddał 1525 roku hołd królowi polskiemu – Zygmuntowi, jako przypieczętowania traktatu sekularyzacji swojego państwa. Stał się lennikiem Polski.
Wydarzenie to było bardzo ważne dla Polski. Straciła wroga – Zakon Krzyżacki, a zyskała „sojusznika” – świeckie państwo – Prusy Książęce.
Po śmierci Zygmunta Augusta nastał okres bezkrólewia. Nie trwało to długo, bo już w 1572 r. Na sejmie konwokacyjnym postanowiono, że króla będzie wybierać szlachta poprzez wolną elekcje. Prawo to uważano za niesprawiedliwe, ponieważ o wyborze władcy powinni decydować wszyscy mieszkańcy kraju. Wolna elekcja przetrwała w Polsce dwa wielki.


Początki XVII wieku to czas panowania Zygmunta III Wazy. Siedemnaste stulecie jest okresem licznych wojen, które prowadziła Rzeczpospolita. Już w 1600 roku wynikły konflikty ze Szwecją. Głównym powodem była chęć opanowania przez Polskę i Litwę Inflant – krainy nad Zatoką Ryską. Wybuchło kilka wojen, w wyniku, których Szwecja zagarnęła większość Inflant.
Polska nie zakończywszy zatargów ze Szwecją wdała się w konflikt z Rosją. Władcy polscy zbyt ingerowali w sprawy Rosji. Z tego powodu wybuchły wojny. Po zawarciu pokoju z władcami Rosji, Rzeczpospolita utrzymała zdobyta ziemie.
Mieliśmy tez trzeciego wroga, jakim była Turcja. Toczone z Turkami wojny kończyły się klęską armii polskiej lub wycofaniem wroga.
Wszystkie wojny trwały ponad 30 lat. Zostawiły po sobie duże zniszczenia gospodarcze, jak i straty w ludziach. W wyniku wojen z Rosją, Polska osiągnęła największe terytorium w swoich dziejach (ok. 990 tyś. km3).
Szwecja i Turcja nie poddały się, w II połowie XVII wieku najechały na Polskę. Chęć opanowania terenów Polski spowodowała, że Szwedzi wyrządzili wiele szkód ludności. Łupili i rabowali wszystkie domy napotkane na drodze. Mieszczaństwo polskie broniła się, jednak armia wroga była dużo silniejsza.
Wojny z Turcją pod koniec XVII wieku zakończyły się zwycięstwem wojsk polskich. Po pokonaniu wroga Rzeczpospolita podpisała traktat polsko – turecki. Na jego mocy odzyskaliśmy Ukrainę i Podole.
Wojny prowadzone przez Zygmunta II Wazę, a później Jana Kazimierza znacznie osłabiły kraj politycznie i gospodarczo. Polska utraciła wiele ziem m.in. Inflanty, o które tak ciężko walczyła z wojskami szwedzkimi.
Po śmierci Zygmunta tron objął Władysław III Waza. Za jego panowania Polska cieszyła się pokojem i dobrobytem. Okres ten nazwano „srebrnym wiekiem”.
W XVI wieku Polska znacznie rozwinęła się kulturalnie i gospodarczo. Do Królestwa Polskiego przyjeżdżało wielu sławnych artystów i pisarzy. Wojny prowadzone w XVII w. Bardzo osłabiły Polskę. Na terenach polskich mieszkało mało ludzi, a warunki życia pogorszyły się w porównaniu z XVI wiekiem.