Uzależnienia

Hasła „ osoba uzależniona”, „alkoholik” wywołują zazwyczaj w naszych głowach obraz człowieka, który koniecznie musi zażyć narkotyk albo wypić alkohol. Ale po co on to robi? Ze względu na smak lub zapach tej substancji? Nie. Najprostsza odpowiedź: żeby się dobrze poczuć lub żeby przestać czuć cokolwiek. To zarazem oznacza,że bez alkoholu lub narkotyku jest mu źle. Kiedy kogoś boli głowa, zazwyczaj zażywa tabletkę, po której ból ustępuje. Ale większość środków przeciwbólowych usuwa tylko objawy, a nie przyczyny. Dla niektórych osób alkohol lub narkotyk mogą stać się taką właśnie tabletką, która pozwala na chwile zapomnieć o tym, co przykre.

Alkohol

Używanie napojów alkoholowych nie należy z pewnością do zjawisk nowych. Wzmianki o nich pojawiły się w źródłach pisanych już w starożytności. W Egipcie i Mezopotamii w IV w. i III stuleciu przed naszą erą znany był sposób wytwarzania wina gronowego. Odurzające właściwości sfermentowanych soków owocowych uważane były, przez ludy zamieszkujące tereny nadające się do uprawy winorośli, za dar zesłany przez bogów.
W początkowym okresie wino spożywane było w celach rytualnych podczas różnych uroczystości i obrzędów — przede wszystkim przez kapłanów oraz osoby wysoko urodzone. Z czasem jednak napój ten zaczęło się upowszechniać, głównie dzięki właściwościom uśmierzania bólu czy dodawania odwagi.
Pijaństwo, określa obyczaj, nawyk używania alkoholu w dawkach powodujących mniej lub bardziej trwałe zakłócenia psychofizyczne w organizmie. Nie objawia się ono jednak przymusem picia. Alkoholizm natomiast jest chorobą, stanem przewlekłej narkomanii, w której osoba nią dotknięta:
- traci kontrolę nad piciem (nie ma możliwości przerwania raz rozpoczętego picia w dowolnym, z góry obranym momencie),
- nie jest w stanie utrzymać się przez dłuższy czas w abstynencji, a w przypadku braku alkoholu zachodzi konieczność poszukiwania go ,niekiedy za wszelką cenę. Według obecnie stosowanej terminologii mówimy wówczas o tak zwanym zespole uzależnienia alkoholowego. Z punktu widzenia medycyny istnieje zasadnicza różnica między pijakiem a alkoholikiem. W wielkim skrócie można powiedzieć, że pijak to człowiek systematycznie nadużywający alkoholu, jednak jest on w stanie kontrolować czas picia oraz ilość wypijanego alkoholu. Nie występuje u niego przymus picia, a po przerwaniu używania alkoholu nie ma objawów chorobowych określanych mianem zespołu absynencyjnego. Alkoholikiem natomiast jest osoba uzależniona do tego stopnia, że czuje niepohamowany — psychiczny i fizyczny — przymus picia, traci kontrolę nad czasem i ilością wypijanego alkoholu. U alkoholika trwają tak zwane „ciągi picia", to jest przedłużające się niekiedy do tygodni i miesięcy alkoholizowanie się dzień po dniu.

Alkohol jest substancją chemiczną: ETANOL=C2H5OH. Znajduje się w piwie, winie wódce, drinkach. Zawsze ten sam i działa tak samo. Po wypiciu napoju alkoholowego drobiny etanolu szybko dostają się do krwi i docierają do tych części mózgu i układu nerwowego, które sterują uczuciami, myślami i zachowaniem. Etanol jest „usypiaczem” i działa toksycznie. To znaczy, że osłabia pracę mózgu i zatruwa biologiczne środowisko organizmu. Alkohol źle wpływa na:
• Jamę ustną (wysusza błonę śluzową w jamie ustnej i przełyku, jego częste spożywanie może zmienić głos)
• Żołądek (wysusza i podrażnia błonę śluzową żołądka, może spowodować powstanie wrzodów żołądka i dwunastnicy)
• Krew (wraz z krwią roznoszony jest do wszystkich komórek organizmu,zmniejsza jego odporność na infekcje i choroby zakaźne)
• Mózg (wraz z krwią dociera do mózgu, niszczy tam szare komórki, które nie regenerują się, przez co np. słabnie pamięć)
• Wątrobę (pod jego wpływem wątroba po dłuższym czasie obumiera i przestaje funkcjonować)
• Nerki (osłabia funkcjonowanie nerek oraz powoduje choroby układu moczowego)
• Serce (przyspiesza akcję serca , może spowodować jego zawał)

Gdy ma się kilkanaście lat,można bez problemu kupić piwo, wino lub wódkę, chociaż prawo polskie zabrania sprzedaży alkoholu nieletnim. W USA alkohol wolno kupić dopiero po ukończeniu 21 lat.Młodzi ludzie na setki różnych sposobów są zachęcani lub namawiani przez reklamy lub kolegów.Kiedy ktoś wypije po raz pierwszy i zobaczy, że nic złego się nie dzieje i zda sobie sprawę z tego ,że było „fajnie” to chce wypić jeszcze raz by znów zapomnieć o problemach. Tak właśnie zatacza błędne koło.


Nikotyna


Mechanizm działania nikotyny w mózgu przypomina mechanizm działania kokainy, heroiny i amfetaminy. W rankingu stopnia uzależnienia od narkotyków stwierdzono, że nikotyna,zawarta m.in. w papierosach, uzależnia silniej niż heroina, kokaina, alkohol, kofeina czy marihuana.
I. Od momentu wchłonięcia dymu tytoniowego przez palacza, nikotyna zawarta w dymie dociera do mózgu w ciągu zaledwie kilku sekund.
II. Nikotyna pobudza działanie dopaminy, uznawanej za substancję odpowiedzialną za doznawanie przyjemności związanej z paleniem.
III. Nikotyna oddziałuje również na noradrenalinę, substancję wpływającą na ożywienie i pobudzenie aktywności organizmu.
IV. W momencie przerwania palenia, poziom dopaminy i noradrenalinę spada. Palacz nie odczuwa już przyjemności, lecz doznaje przykrych objawów abstynencji.
V. Palacz sięga po następnego papierosa, aby złagodzić objawy abstynencji i ponownie odczuwać przyjemność. Z czasem mózg osoby palącej przyzwyczaja się do działania nikotyny i w ten sposób palacz tytoniu uzależnia się od niej.
Zależność od nikotyny to uzależnienie trudne do niwelowania. Jest reakcją neurobiologiczną, oficjalnie zaliczaną do chorób. Nikotyna w sposób sztuczny pobudza uwalnianie związków w mózgu, zaburzając równowagę chemiczną. Organizm musi się do tego przystosować. A kiedy już to uczyni, odwrócenie sytuacji nie jest łatwe. Badania wskazują,że większość palących usiłowała przerwać uzależnienie, ale objawy abstynencji od nikotyny ich przerosły.
Palenie tytoniu przyczynia się do powstawania wielu chorób:
-raka płuc ( osoby palące chorują 25 razy częściej),
-raka krtani,
-raka oskrzeli,
-chorób układu naczyniowo - krążeniowego (np. choroba wieńcowa serca, przerost i rozszerzenie serca ),
-jamy ustnej( owrzodzenia, szybsza próchnica zębów, krwawienie dziąseł),
-jelit i żołądka( owrzodzenia i zrakowacenia)
Ponadto palenie powoduje osłabienie układu nerwowego i narządów zmysłu(czucia, węchu, smaku i słuchu).

Oto niektóre z 4000 związków chemicznych,w tym 40 rakotwórczych, zawartych w dymie tytoniowym:
Aceton(rozpuszczalnik farb i lakierów),Naftyloamina(składnik farb drukarskich),Metanol(trucizna, składnik benzyn silnikowych),Naftalen(środek owadobójczy),Nikotyna(silna trucizna, uzależniająca jak narkotyk),Kadm(silnie trujący metal),Tlenek węgla(składnik spalin tzw. Czad),Cyjanowodór(kwas pruski, stosowany w komorach gazowych podczas II
wojny światowej),Polon-210(pierwiastek promieniotwórczy)

Narkotyki

Narkotyki to substancje ,które działając na ośrodkowy układ nerwowy, mogą zmieniać nastrój, uczucia i sposób odbierania rzeczywistości. Istnieje wiele takich środków pochodzenia naturalnego( opium, liście koki, konopie indyjskie, grzyby halucynogenne) i otrzymywanych w laboratoriach chemicznych( amfetamina, ectasa, LSD). Poszczególne narkotyki różnią się składem chemicznym, sposobami przyjmowania a także działaniem i skutkami, jakie powoduje ich używanie i nadużywanie dla psychiki i organizmu człowieka. Wszystkie narkotyki mają zdolność wywoływania uzależnień oraz mniej lub bardziej uszkadzający wpływ na najważniejsze narządy ( mózg, serce, wątroba , płuca) .Ciągłe używanie narkotyku sprawia, że zmniejsza się wrażliwość na jego działanie. Aby doznania były równie silne Jak na początku, trzeba zwiększyć dawki- wytwarza się tolerancja na dany środek.

Uzależnienie fizyczne to przystosowanie organizmu do obecności określonego środka. Jego brak powoduje występowanie objawów abstynencyjnych (głodu) dolegliwości fizycznych i psychologicznych,
specyficznych dla danego narkotyku ,np. odstawienie heroiny wywołuje wymioty, biegunkę, bóle mięśni a także lęk, niepokój, dezorientację.

Uzależnienie psychiczne to stan, w którym otrzymanie określonej substancji jest warunkiem dobrego samopoczucia, a jej brak powoduje wyraźny dyskomfort psychiczny.
Ciągłe używanie narkotyku sprawia, że zmniejsza się wrażliwość na jego działanie. Aby doznania były równie silne jak na początku, trzeba zwiększyć dawki.

Rodzaje narkotyków
Ze względu na skutki działania można wyróżnić następujące grupy narkotyków:
-opiaty,
-środki psychostymulujące,
-pochodne konopii indyjskich,
-halucynogeny,
-leki nasenne i uspokajające.