Geografia społeczno-ekonomiczna

Geografia społeczno - ekonomiczna to stosunkowo młoda nauka na tle innych dziedzin geografii. Zajmuje się ona rozmieszczeniem zjawisk i objaśnianiem związków zachodzących pomiędzy człowiekiem a przyrodą.

Nauka ta bierze swój początek w czasie wielkich odkryć geograficznych. Dominował wówczas opis nowoodkrytych miejsc i wszelkich procesów zachodzących u tubylczych społeczności w kontaktach z przybyszami (np.: wymiana przedmiotów). Można ten okres uznać za narodziny geografii społeczno - ekonomicznej, zwanej wtedy geografią handlową. Później ten szybki rozwój został zahamowany.

Na przełomie XVII - XVIII wieku nastąpił wzrost zainteresowania geografią. Impulsem były zmiany metod przeprowadzania badań. Nowością było użycie statystyki i badań terenowych do wyjaśniania procesów geograficznych. To wszystko dało początek właściwej geografii społeczno - ekonomicznej.

Przełomowy dla omawianej nauki okazał się wiek XIX. Wtedy to wyszła ona ze stadium opisu, który choć zawierał podstawowe informacje gospodarcze takie jak na przykład: rolnictwo, szlaki handlowe, surowce mineralne, to nie podejmował prób wyjaśnienia i uporządkowania zjawisk oraz praw nimi rządzących. Spowodowane to było rozwojem dawnych metod badawczych a także tworzeniem się nowych instytutów badawczych w Niemczech (Karol Ritter) i we Francji (Cante). Geografia społeczno - ekonomiczna stała się wtedy "nauką przestrzenną".

Dalszy rozwój w tym wieku okazał się tak szybki jak rozwój przemysłu. Rewolucja technologiczna dała początek kierunkowi ekologicznemu (pojęcia nihilizmu, determinizmu i posybilizmu). Postęp w tej dziedzinie nauk geograficznych aż do początku XX wieku pozostawał niezmienny. XX wiek okazał się czasem wojen. Wiązało się z tym powstawanie i zanikanie granic pomiędzy państwami, wszelkie ruchy migracyjne i wiele innych jak na przykład wyjaśnianie podstawa gospodarki państwowej.

Po II wojnie światowej geografia w krajach socjalistycznych była wykorzystywana do ściśle określonych celów, którymi było przede wszystkim udowadnianie słuszności decyzji podejmowanych przez komitet centralny. Gospodarka była sterowana odgórnie i centralnie, a więc wszystkie dane musiały być takie jak chciała tego władza, a nie tak jakie były one w rzeczywistości. To były właśnie główne przyczyny zahamowania się rozwoju geografii w krajach komunistycznych. W państwach zachodnich - postęp w geografii był wciąż tak szybki jak to było na początku XX wieku. Jednak przy użyciu nowoczesnych metod wszelkie dane okazywały się coraz to pewniejsze, a dzięki użyciu sprzętu, który na przykaład mógł wydostać się poza atmosferę Ziemi udowodniono i odkryto wiele nowych zależności pomiędzy człowiekiem a otaczającym go światem.

Gdy nadszedł koniec partii komunistycznej geografia w krajach socjalistycznych stanęła przed nowymi wyzwaniami związanymi głównie ze zmianą systemu, a co za tym idzie kierunkom rozwoju państw i ich gospodarki. Z państw opartych na przemyśle ciężkim w państwa dążące do rozwoju wysokiej techniki, sektora wyspecjalizowanych usług, w których nikt odgórnie nie steruje gospodarką w sposób bezpośredni.

Obecnie geografia społeczno - ekonomiczna zajmuje się takimi dziedzinami jak: rozmieszczenie gospodarki, geografię zaludnienia, osadnictwa, zasobów naturalnych, przemysłu, rolnictwa, transportu, łączności, usług, handlu zagranicznego a wyniki jej badań sądzą o rozwoju danego państwa i jego przynależności do struktur międzynarodowych