Rodzaje umów o pracę

Umowa jest to zgodne oświadczenie woli dwóch stron, zmierzające do wywołania skutków prawnych.

Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie i określać co najmniej rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, termin rozpoczęcia zatrudnienia i wysokość wynagrodzenia.
Może zawierać także inne elementy, np. oznaczenie czasu na jaki została zawarta, określenie zakresu obowiązków lub odesłanie do regulaminu pracy; zobowiązanie do zachowania tajemnicy zawodowej. W warunkach wolnego rynku znaczenia nabiera ochrona tajemnicy zawodowej przed np. konkurencyjnymi firmami. Firmy chronią w ten sposób swoje know - how i tzw. good will na różne sposoby. Jednym z nich jest zobowiązanie swoich pracowników w umowie o pracę lub w odrębnej umowie do zachowania tajemnicy zawodowej. Klauzula taka powinna dokładnie określać zakres tajemnicy objętej ochroną oraz wyliczać możliwie szeroko wszelkie sytuacje, które strony uważać będą za naruszenie tajemnicy zawodowej. Z problematyką tajemnicy zawodowej wiąże się także kwestia zakazu konkurencji.

W umowie o pracy pracodawca może zobowiązać pracownika do przestrzegania zasad etyki zawodowej, określić przypadki ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.

Wyróżniamy następujące rodzaje umów:
1. Umowa o pracę na czas nieokreślony - nie zawiera w swej treści daty ani terminu rozwiązania umowy, dopóki nie nastąpi wypowiedzenie albo wygaśnięcie z innych przyczyn.

Podstawowe cechy tej umowy:
1. Zakłada istnienie więzi prawnej między pracodawcą a pracownikiem,
2. Najpełniej chroni interesy pracownika (rygorystyczne zasady wypowiadania
umowy) i najbardziej obciąża pracodawcę,
3. W umowie tej musi być określony rodzaj pracy dla której jest ona zawarta (w przeciwnym razie nie można będzie jej uznać za umowę o pracę),
4. Nawiązując umowę na czas nie określony, nie musi być określony rodzaj
umowy.

2. Umowa na czas określony -charakterystyczną cechą tej umowy jest podanie przez strony w treści umowy konkretnej daty jej rozwiązania. Może być zawarta na dowolny okres, np. na dwa dni, jak również i na dwa lata, gdyż ustawodawca nie zawiera żadnych ograniczeń.

Podstawowymi cechami tej umowy są:
1. Istnienie więzi prawnej między pracodawcą a pracownikiem (tylko podczas okresu na jaki umowa została zawarta),
2. Nie może być wypowiedziana przez żadną ze stron (gwarantuje to stabilizację stosunku pracy),
3. Każda następna umowa zawierana na czas określony, jeśli przerwa między rozwiązaniem poprzedniej, a nawiązaniem następnej umowy nie przekracza 1 miesiąca, równoznaczna jest z zawarciem umowy o pracę na czas nie określony,
4. Przy zawieraniu tego typu umowy, zawsze musi być podany termin zakończenia stosunku pracy (jest to istotny warunek takiej umowy, ponieważ przez nie określenie terminu końcowego, dojdzie do zawarcia umowy bezterminowej,
5. Rodzajem umowy zawartej na czas określony jest umowa sezonowa, której charakterystyczną cechą jest czas jej trwania. Może on wynosić jedynie sezon i właściwie zawsze mniej niż 10 miesięcy.

3. Umowa na czas wykonywania określonej pracy - z treści umowy wynika, że pracodawca przyjmuje pracownika na czas trwania konkretnej pracy. Umowa nie precyzuje daty jej zakończenia. Przykładem takich umów są prace sezonowe - w cukrowniach lub w kotłowniach na okres sezonu grzewczego.

Podstawowe cechy umowy:
1. Celem umowy jest przede wszystkim wykonanie określonej pracy (co jest bardzo zbliżone do umowy o dzieło),
2. Istotne jest oznaczenie czasu trwania umowy, z którym wiąże się nierozerwalne podporządkowanie się pracownika,
3. Dotyczy głównie czasu trwania zadań, np. remont domu, które musi wykonać pracodawca prowadzący działalność gospodarczą,
4. Nie podlega ona rozwiązaniu przez wypowiedzenie (gwarantuje to stabilizację zatrudnienia pracownika)

4. Umowa na czas próbny - może być podpisana przed zawarciem każdej z umów. Czas trwania okresu próbnego został przez kodeks pracy określony precyzyjnie: dwa tygodnie dla większości pracowników oraz trzy miesiące dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach samodzielnych, kierowniczych i związanych z odpowiedzialnością materialną. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, wówczas na pracodawcy ciąży obowiązek potwierdzenia pracownikowi na piśmie rodzaju umowy i jej warunków, w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy.

Podstawowe cechy umowy:
1. Sprawdzenie predyspozycji pracownika do wykonywania pracy na określonym stanowisku,
2. Sprawdzenie pracodawcy, z punktu widzenia możliwości zaspokojenia oczekiwań pracownika, związanych z zatrudnieniem (oczekiwania materialne i pozamaterialne),
3. Okres próbny nie może przekraczać terminu 3 miesięcy,
4. Umowa ta, nie gwarantuje stabilizacji zatrudnienia,