Gleby w Polsce

Chociaż na co dzień rzadko to zauważamy, podstawą naszego bytu jest gleba. Dzięki niej życie na Ziemi przybiera różnorodne formy. W naparstku gleby jest więcej bakterii niż wynosi liczba ludzi zamieszkujących kulę ziemską. Gleba decyduje o istnieniu trzech światów: roślin, zwierząt i ludzi.

Gleby układają się pasmowo, podobnie jak główne krainy geograficzne. Około 75% powierzchni kraju stanowią gleby bielicowe i brunatne, wykształcone na piaskach i glinach. Rozwój bielic związany jest z występowaniem borów. Gleby brunatne zawierają więcej próchnicy, gdyż rozwinęły się pod lasami liściastymi. Na wyżynach Lubelskiej i Sandomierskiej znajdują się czarnoziemy, wykształcone z lessów, z udziałem dawnej roślinności stepowej. Czarne ziemie występują wyspowo: na Kujawach, pod Warszawą i Wrocławiem oraz w okolicach Pyrzyc na południe od Szczecina. Z wapiennymi wyżynami Polski południowej związane są rędziny. Natomiast w dolinach, z naniesionych przez rzekę namułów, utworzyły się mady. Występują one na Żuławach, w dolinie Odry, Noteci, Warty, Prosny, Wieprza i Sanu.
Pod wpływem działalności człowieka powstały nowe typy gleb, tzw. gleby antropogeniczne. Przykładem są gleby ogrodowe i szklarniowe. Cechują się one głębokim, silnie wzbogaconym w materię organiczną, poziomem próchnicy.

Na terenie Polski występują również gleby bardzo odmienne od typowych dla naszej strefy klimatyczno-roślinnej, np. o barwie ceglastoczerwonej, wytworzone z łupków pyłowo-ilastych. Spotkać je można np. w Tatrach.

W Polsce występują również gleby słone m.in. przy brzegu Bałtyku, w dolinie Noteci i Nidy, w Rybnickim Okręgu Węglowym, przy brzegach rzek, odprowadzających słone wody dołowe z kopalni.