Mussolini Benito (1883-1945)

Mussolini Benito (1883-1945), dyktator włoski. Po burzliwej karierze szkolnego nauczyciela, Mussolini stał się czołowym dziennikarzem socjalistycznym. Podczas I wojny światowej zerwał z Partią Socjalistyczną i zaczął nawoływać do wojny przeciwko Austro-Węgrom. Zmobilizowany, służył w stopniu kaprala i został ranny. Po zwolnieniu z wojska powrócił do dziennikarstwa i zaciekle atakował wersalski traktat pokojowy. Organizował radykalne, prawicowe grupy, które połączyły się w Partię Faszystowską. Powszechnie stosowana przez jego zwolenników przemoc, słabość polityków demokratycznych i pobłażliwość króla, obawiającego się rewolucji komunistycznej, umożliwiły Mussoliniemu w 1922 objęcie władzy po tzw. "marszu na Rzym". Stosowanie gwałtów, łącznie z morderstwami, a przede wszystkim wielka popularność "Wodza" (Il Duce) pozwoliły mu umocnić swą pozycję. Znakomite zdolności oratorskie i umiejętność, w warunkach panowania ostrej cenzury, przedstawiania siebie jako człowieka wręcz wszechstronnego sprawiły, że społeczeństwo długo nie było w stanie dostrzec faktycznego braku politycznych kompetencji Mussoliniego. Na mocy traktatu laterańskiego z 1929 powstało państwo watykańskie. Dążenia Mussoliniego do utworzenia nowego imperium, którego centrum stanowiłyby Włochy, popchnęły go do podboju Etiopii (1936) i zajęcia Albanii (1939). A. Hitler, z początkowego wielbiciela i naśladowcy, stał się sojusznikiem, a potem nielubianym i silniejszym partnerem Mussoliniego w sojuszu Osi. Pomimo przystąpienia do II wojny światowej w najbardziej dogodnym momencie (1940), Mussolini nie zdołał uniknąć szeregu militarnych niepowodzeń. W 1943 został usunięty przez wiernych mu do tej pory przywódców faszystowskich, lecz uwolniony przez niemieckich spadochroniarzy, stanął na czele marionetkowego rządu w małym północnowłoskim mieście Salo. W 1945 został schwytany i rozstrzelany przez włoskich partyzantów.