Moniuszko Stanisław (1819-1872), polski kompozytor, studia muzyczne u K.A. Freyera w Warszawie, D. Stefanowicza w Mińsku i C.F. Rungenhagena w Singakademie w Berlinie. 1840 zamieszkał w Wilnie, pełniąc obowiązki organisty w kościele św. Jana, a później dyrygenta orkiestry teatru wileńskiego. Tu w 1848 przedstawił na estradzie pierwszą, 2-aktową wersję opery Halka.
W 1849 i 1856 odbył podróże artystyczne do Petersburga, zaprezentował wybitniejsze swoje utwory (m.in. kantatę Milda, uwerturę koncertową Bajka), poznał najznakomitszych muzyków rosyjskich: M.I. Glinkę, A.S. Dargomyżskiego, C.A. Cui, A.N. Sierowa.
W 1846, 1847 i 1851 przebywał w Warszawie. 1858 wystawił w Warszawie pełną wersję Halki, odnosząc wielki sukces. W tymże roku wyjechał w podróż do Niemiec i Francji. Jesienią 1858 osiadł na stałe w Warszawie, obejmując stanowisko dyrektora (dyrygenta) Opery. Wykładał ponadto w Instytucie Muzycznym kierowanym przez A. Kątskiego. W 1865 przedstawił z wielkim sukcesem operę Straszny dwór. Jej patriotyczny charakter i demonstracyjna reakcja publiczności spowodowały zdjęcie opery z afisza przez cenzurę.
Był twórcą polskiej opery narodowej, dokonał syntezy elementów opery włoskiej, francuskiej i niemieckiej z rodzimymi melodiami, rytmami polskich tańców, cytatami, stylizacjami folkloru. W ponad 300 pieśniach nawiązał do polskiej pieśni preromantycznej, twórczości F. Schuberta oraz muzyki ludowej. Rozwinął szczególnie formę ballady wokalnej, nadając jej rozbudowany, bogaty w środki muzyczne charakter (np. Świtezianka, Czaty, Trzech Budrysów).
Z ważniejszych dzieł: opery - Halka (1848-1858), Hrabina (1860), Verbum nobile (1861), Straszny dwór (1865), Paria (1869)). 12 zeszytów Śpiewników domowych. Kantaty Milda (1848), Nijoła (1865), Widma (1865), Sonety krymskie (1868), uwertura fantastyczna Bajka (1848), 6 mszy, 4 Litanie ostrobramskie, Requiem. Dokonano filmowych adaptacji oper: Halka (1913, 1930, 1937) i Straszny dwór (1936). Po wojnie tematycznie związany z Halką był film Warszawska premiera (1950).
Przeczytaj podobne teksty
Czas czytania: 1 minuta
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.