Streszczenie "Rozmów z katem" - Kazimierza Moczarskiego.

Okoliczności powstania utworu.

Osadzenie Kazimierza Moczarskiego w jednej celi ze zbrodniarzem wojennym - Stroopem miało być swego rodzaju torturą psychiczną. Autor „Rozmów z katem” założył jednak, że skoro jest zmuszony przebywać z tym człowiekiem w jednej celi, to wykorzysta ten czas na zgłębienie psychiki swojego wroga i dowiedzenie się jakim sposobem ukształtowano go na bezwzględnego mordercę innych nacji. Moczarski nie musiał rozmawiać na drażliwe tematy ze swoimi współwięźniami, a jednak czynił to. Co więcej – dokładnie zapamiętywał każde ich słowo, by po wyjściu z więzienia móc odtworzyć wszystkie rozmowy i dać nam opis kształtowania się charakteru oprawcy. Były żołnierz AK poddawał jednak wszelkiej wątpliwości słowa Stroopa. Podejrzewał go o koloryzowanie, przedstawianie niektórych faktów w innym świetle, by wypaść korzystniej w oczach Schielkego i Moczarskiego. Dlatego po zakończeniu notowania, autor „Rozmów...” postanowił sprawdzić, czy słowa Stroopa nie mijały się z prawdą. Z ulgą stwierdził, że SS - mann nie kłamał, tak więc powstała książka oparta na faktach, w której autentyczność nie mamy podstaw wątpić.
Po raz pierwszy mały fragment „Rozmów z katem” ukazał się w \"Polityce\" w 1968 roku. Jednak pisanie znanej nam dziś całości Moczarski rozpoczął w 1971. Między 1972 – 1974 rokiem dzieło to, w odcinkach ukazywało się w czasopiśmie literackim „Odra”. Składanie „Rozmów...” jako książki zakończono już po śmierci autora. W 1978 r. ukazało się niemieckie wydanie tej książki poprzedzone przedmową Andrzeja Szczypiorskiego , który samodzielnie przetłumaczył treść książki, uzupełniając ją o informacje dotyczące historii Polski w latach II wojny światowej. Dzieło Moczarskiego ukazało się w wielu wersjach językowych. Pierwszy raz w pełnej, nieocenzurowanej wersji Rozmowy z katem ukazały się dopiero w 1993 roku.

Streszczenie utworu - życiorys Jurgena Stroopa.

Jurgen Stroop urodził się 26 września 1895 roku w małym miasteczku Detmold w księstwie Lippe. Jego ojciec był policjantem i wpajał synowi poszanowanie dla władzy oraz posłuszeństwo. Matka Stroopa twardo rządziła domem. Była to typowo niemiecka kobieta, która ograniczała się do plotek, spraw kościoła i zajmowania się dziećmi. Stroop wychowywał się w ubogiej rodzinie, gdzie od dzieciństwa wpajano mu wierność do tradycji germańskiej. Swoją edukację zakończył na szkole podstawowej. Po wybuchu pierwszej wojny światowej zaciągnął się ochotniczo do piechoty. Na froncie we Francji został ranny i dzięki temu powrócił do rodzinnego Detmold jako bohater. Po rehabilitacji przebywał na tyłach armii, gdzie było znacznie bezpieczniej. Podczas pobytu stacjonarnego w Polsce, Stroop zakochał się w Lonie C., myślał nawet o małżeństwie, ale rodzina i przyjaciele odradzili mu ten związek. Patrząc z perspektywy czasu Stroop był zadowolony że nie ożenił się z Loną, bo wtedy nie mógłby zostać oficerem SS, gdyż jak mówił, jego dzieci byłyby mieszańcami. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej, w której państwo niemieckie poniosło porażkę, Stroop pragnął odwetu. Kiedy w kraju nasiliły się nastroje nacjonalistyczne, Stroop ożenił się z córką pastora, co sprawiło, że awansował w hierarchii społecznej. Po wojnie Stroop prężnie działał w organizacjach byłych żołnierzy. W 1932 roku zapisał się do Związku Urzędników Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP), a potem do SS, natomiast dopiero we wrześniu 1932 r. do NSDAP. Od tej pory Stroop jeździł na wiele kursów i szkoleń. W 1934 roku przeniósł się do Munster, gdzie urodził mu się syn Jurgen, który zmarł po kilku dniach. W Hamburgu urodził się jego drugi syn - Olaf. Stroop został oddelegowany z Hamburga do Liberca i Karlowych Varów w Czechosłowacji, później został przeniesiony do Rosji .Stacjonował na Kaukazie i Ukrainie.15 marca 1945 roku Jurgen Stroop został powołany do Polski aby zlikwidować tam getto warszawskie. Z jego rozkazu uśmiercono ok.71 tysięcy Żydów. Rozprawienie się z powstańcami, zarówno żydowskimi jak i polskimi w czasie trwania zamieszek w getcie warszawskim przysporzyło Stroopowi wiele kłopotu ,dlatego wkrótce sprowadził działa i czołgi. Gdy Niemcy wysadzili Wielką Synagogę zakończyła się wielka akcja Stroopa w getcie warszawskim, a on sam został oddelegowany do Grecji gdzie awansował na szefa policji. Wkrótce Stroop zastał aresztowany przez Amerykanów którzy obwinili go o niewinną śmierć kilku amerykańskich pilotów. Po krótkim czasie oddali oni Stroopa w ręce Polaków, którzy oskarżyli go o bezmiar zbrodni dokonanych na narodach podbitych przez Niemców, prześladowanie Żydów oraz likwidację getta warszawskiego. Na procesie Stroop nie poczuwał się do odpowiedzialności twierdząc że wykonywał jedynie zlecone mu rozkazy. Jurgen Stroop został skazany na karę śmierci przez powieszenie .Wyrok ten został wykonany 6 marca 1952 roku w Centralnym Wiezieniu Warszawa 1(Mokotów).

Problematyka.

Problematykę utworu można rozpatrzyć w kilku aspektach:
a) aspekt historyczny ,gdzie uwidacznia się martyrologia Żydów opisywanych przez oficera SS ,który był ich katem. Mamy tu do czynienia z faktami historycznymi ,gdyż Moczarski po wyjściu z więzienia sprawdził autentyczność wszystkich informacji uzyskanych od Stroopa.
b) aspekt psychologiczny - wpływ systemu totalitarnego na postawę i psychikę człowieka. Faszyzm usuwa wszelką wrażliwość i wszelkie uczucia ludzkie, wpaja posłuszeństwo, nietolerancję i okrucieństwo. Moczarski analizuje rozwój zła, które nie jest wrodzoną cechą człowieka, ale wytworem ideologii faszystowskiej, która wpaja je przez nacjonalistyczne mity i legendy już od lat dzieciństwa.