Psy

WSTĘP
Co pies ma w sobie tak specjalnego, że spośród czterech tysięcy dwustu trzydziestu sześciu innych gatunków ssaków człowiek wybrał sobie na przyjaciela właśnie jego? Odpowiedź z pewnością zabrzmi szokująco, ale „najlepszy przyjaciel człowieka” to przebrany w psi kostium wilk. Większości z nas nazwa pies domowy kojarzy się głównie z kanapowcem. Jednak to spora pomyłka, bo pies domowy to np. pies ratownik, pies dla inwalidów. Można by napisać o tym wielotomową encyklopedię. Postaram się to jednak omówić pokrótce, w prosty i rzetelny sposób. Witam zatem w świecie psów i psiarzy!

Pies — historia
Obecnie na świecie mamy bardzo wiele psów. Śmiało mogę powiedzieć, że to najpopularniejsze zwierzę świata. Psy są rasowe — zaakceptowane przez Związki Kynologiczne (Międzynarodowe Federacje Kynologiczne) na całym świecie lub też mieszańce, wielorasowe, nierasowe, kundelki. Uważam, że obydwie „grupy” są wspaniałe i tak samo mądre. Jednak niewiele z nas wie, że pies domowy ma tak daleko sięgającą historię. Pies to najstarszy, mięsożerny ssak udomowiony przez człowieka. Od zawsze był wielkim i oddanym przyjacielem ludzi. Ich wspólne dzieje jedyne w swoim rodzaju — sięgają ponad dziesięciu tysiącleci. Pierwotne plemiona koczowników i watahy wilków, mieszkając obok siebie, polowały na tę samą zwierzynę, praktycznie w ten sam sposób. Zawiązała się między nimi ogromna, niewidzialna nić porozumienia. Jednak udomowienie wilków trwało dziesiątki wieków. Człowiek prowadził już osiadły tryb życia i pozyskał w ten sposób towarzysza łowów — rączego, obdarzonego ogromnym słuchem i węchem. Psy obecne prawdopodobnie wywodzą się od wilka. Wydaje się to niewiarygodne, jeśli wziąć pod uwagę wszystkie rasy o najróżniejszych kształtach i rozmiarach.

Psie zawody
W zależności od rasy psy wykonują różne zawody. Nie znaczy to wcale, że większość zajęć wykonują owczarki niemieckie, najpopularniejsza chyba rasa psa. Dzisiejsze psy to przede wszystkim psy do towarzystwa. Wymagamy też, aby pilnowały domów.

Pies stróżujący
Każdy pies ma w sobie instynkt, aby pilnować, czegoś, co jego. Żeby pies był prawdziwym stróżem, należy go odpowiednio wyszkolić. Psy stróżujące to np.: psy w służbie dozoru, psy walczące z narkotykami i nielegalnie przewożoną żywnością, psy w służbach saperskich oraz w wojsku i policji. Psy-stróże pilnują firm, szkół, domostw, rezydencji, zakładów pracy, banków, na lotniskach do wywąchiwania narkotyków, bądź pożywienia. Psy tropiciele typuje się przede wszystkim do pilnowania, tropienia. Najczęściej wykorzystywane rasy to: owczarki niemieckie (78%) i belgijskie (18%). Spotyka się również: labradory, retrievery, dobermany, dogi niemieckie, boksery, rzadziej beagle, psy św. Huberta, spaniele bretońskie. Szkolenie psa stróża wygląda tak: Najpierw selekcja kandydatów (spośród wszystkich psów wybiera się tylko te o świetnej formie psychicznej — nie agresywne, jak i fizycznej- — szybkie, z dobrą kondycją. Po selekcji zostaje około 40% wszystkich psów, a każdy zostaje w zawodzie, do którego się nadaje). Potem sześć tygodni pracy, następnie poznawanie trenera i około dziesięciotygodniowa praca z nim pod okiem doświadczonego tresera.

Psy stróże dzielą się na:
- psy wojskowe i policyjne — czyli tropiące groźnych bandytów;
- psy w służbach saperskich — tropiące bomby;
- psy w służbie dozoru- — pilnujące firm, pracujące ze strażnikami;
- psy walczące z nielegalną żywnością (nielegalnie przewożoną w Nowej Zelandii) — te psy na lotniskach po prostu używają swego niewiarygodnego węchu.

Psy ratownicze
Psy ratujące nas z opresji. Jeśli w górach zasypie nas lawina, kto nas uratuje? Oczywiście, pies lawinowy bernardyn z beczułką na szyi, on już zawsze będzie tak kojarzony. Jednak teraz powierza się to zadanie innym psom: owczarkom niemieckim, labradorom i innym psom o silnej budowie i rozwiniętym zmyśle węchu — są one znacznie sprawniejsze niż pies św. Bernarda. To psy lawinowe. Psy ratujące z katastrof wchodzą do akcji w czasie trzęsienia ziemi, zawalenia budynku. — zawsze, kiedy trzeba odnaleźć ludzi żyjących, zasypanych gruzami. Tu też służą owczarki niemieckie i boksery oraz mieszańce i kundle. Psy-ratownicy wodni. Kiedy ktoś topi się, nowofunland (bo właśnie one są tu wykorzystywane) wpływa do wody, aby go uratować.

Psy — pracownicy socjalni
Psy dla inwalidów biegną grzecznie obok wózka, podnoszą upuszczone przedmioty, otwierają i zamykają drzwi. Najczęściej służą tu labradory. Psy niewidomych na specjalnej uprzęży prowadzą niewidomego. Najczęstsi pomocnicy to również labradory. Psy dla głuchych — zastępują uszy, tu nie dobiera się psów według rasy, ale charakteru. Psy terapeuci pracują w „dogoterapii” w wielu szpitalach i klinikach, odwiedzają wraz z właścicielami-ochotnikami chorych. Psy w więzieniach — kobiety w skazane dostają psy i szkolą je w ramach resocjalizacji dla głuchoniemych.

Psy pasterskie
Powoli się rezygnuje z wypasania owiec na pastwiskach, bo teraz do zagrody przewozi się je ciężarówkami. Kiedyś były to psy zaganiające, np. border collie, albo owczarki szkockie — czyli Lassie, berneńskie psy pasterskie.

Psy — sportowcy
- psy wyścigowe — charty
- wyścigi zaprzęgów- — psy polarne (samoyed, alaskan malamut, husky)

Psy używane do walki
Tego typu „rozrywka” jest zabroniona, jednak nadal urządza się walki w wielu krajach (USA, Belgia). Po takiej walce psy nie padają z powodu pogryzień, tylko z wyczerpania. Nierzadko walka trwa trzy godziny. Tu najczęściej używa się amstaffów (amerykańskich staffordshire bullterierów)

ZMYSŁY
Nie zgłębiono jeszcze tajemnic wszystkich zmysłów, jakimi dysponuje pies. Legenda głosi, że psy z Messyny wiedziały o nadchodzącym trzęsieniu ziemi znacznie wcześniej niż ludzie.

Słuch
Ucho psa jest wrażliwe na szerszy zakres możliwości niż ucho ludzkie. Pies potrafi świetnie zlokalizować położenie źródła dźwięku nie tylko dzięki słuchowi. Ułatwiają mu to ruchome uszy, które może kierować w stronę, z której dochodzi dźwięk.

Węch
Węch pozwala ocenić psu, w jakiej odległości znajduje się zdobycz. Nawet w ciemnościach atakuje bezbłędnie. Psi węch jest znacznie bardziej rozwinięty od węchu ludzkiego (tysiąckrotnie). Pozwala mu to na tropienie. Dlatego często wykorzystywano psi węch na polowaniach. Woń tropu zwierzęcia lub człowieka składa się z dwudziestu różnych substancji lotnych. Stanowią one kierunkowskaz dla tropiącego psa. Ważnym składnikiem woni tropu jest zapach podłoża, który człowiek czuje dopiero przy przekopywaniu ziemi.

Wzrok
Psy są daltonistami i widzą świat niewyraźnie, w szarych barwach. Psy nie rozróżniają kolorów i są krótkowidzami. Psy mają dużo większe pole widzenia niż ludzie, nawet u małych ras zasięg wzroku wynosi 180 stopni. Psy lepiej niż my widzą w „szarówce”.

UKŁAD RUCHU
Jak u wszystkich kręgowców główną oś u psa tworzy kręgosłup. U psa składa się on z: 13 kręgów piersiowych, 7 lędźwiowych i ok. 20 ogonowych.

Czaszka to złożona konstrukcja kostna wokół dwóch wielkich jam — mózgowioczaszki i trzewioczaszki.

Kończyna przednia nie ma połączenia stawowego z tułowiem. Pies nie ma obojczyka. Kończyna składa się z: wyrostka łokciowego i kości łokciowej, kości promieniowej, kości nadgarstka, kości dodatkowej, kości śródręcza, kości palców (paliczek).

Kończyna tylna zaczyna się od kości biodrowej, dalej kość łonowa, kulszowa, krętarz, kość udowa, piszczelowa, strzałkowa, stępu, śródstopia i palców.

Pies ma chody, takie jak koń. Krok (u konia stęp) to najwolniejszy z chodów. Kłus (u konia też kłus) jest trochę szybszy i charakterystyczny dla psów myśliwskich. Galop (u konia galop) jest najszybszy.

MIĘŚNIE TO NAPĘD ORGANIZMU!
U psa są liczne i zróżnicowane pod względem pełnionej funkcji.

Skok — sportowe możliwości psa zależą od jego morfologii.

Narządy zmysłów psa pozwalają mu odbierać sygnały i różnorodne informacje płynące ze świata zewnętrznego. Zdolności te są różne w zależności od wieku i rasy.

RÓŻNORODNOŚĆ RAS
Według Międzynarodowej Federacji Kynologicznej psy podzielone są na różne grupy. Nie moglibyśmy wpisać bernardyna, zwykle cięższego od dorosłego mężczyzny z yorkshire terierem, lżejszym od słoika dżemu. A przecież ogara polskiego nie zaliczylibyśmy do psów ozdobnych, a golden retriever nie mógłby być terierem. Psy dzieli się według historii rasy, zachowań, umiejętności i charakteru, jakimi pies dysponuje.

Podział według FCI (Federacji Kynologicznych)
Grupa I
Psy pasterskie i owczarskie
Przykłady tej grupy to m.in. owczarek niemiecki, owczarek podhalański, owczarek południoworosyjski;

Grupa II
Pinczery, sznaucery, molosy i szwajcarskie psy pasterskie
Do tej grupy należą m.in. dog de bordeux, bernardyn, doberman, nowofunland...

Grupa III
Teriery
Tu wpisane są m.in. bullterier, foksterier, yorkshire terier

Grupa IV
Jamniki
Jak wiadomo tylko jamnik, lecz o różnym umaszczeniu, rodzaju sierści i wzroście)

Grupa V
Szpice i psy pierwotne
Basenji, alaskan malamute, siberian husky

Grupa VI
Psy gończe
Wszelkiego rodzaju psy goniące za zwierzyną: ogary polskie, beagle, basset;

Grupa VII
Wyżły kontynentalne
Seter gordon, pointer, wyżeł weimarski;

Grupa VIII
Psy aportujące
Golden retriever, labrador, cocker spaniel

Grupa IX
Psy ras ozdobnych i do towarzystwa
Dalmatyńczyk, cotton de tulear;

Grupa X
Charty
Whippet, chart afgański

UWAGA!! SPIS ZOSTAŁ ZAPISANY NA PODSTAWIE SPISU Z 1992 ROKU- OBECNIE PRAWDOPODOBNIE ULEGŁ ZMIANIE!