Historie dziewcząt chorych na którąś z tych chorób wypełniają ostatnio strony młodzieżowych gazet. To bardzo poważne choroby, prosta droga do łoża śmierci.
Anoreksja i Bulimia mają jednak podłoże psychiczne i zaczynają się głęboko w umyśle dziewczyny.
Przyczyny
Obie choroby są ze sobą spokrewnione i stanowią przeciwne bieguny zaburzeń łaknienia, które uwarunkowane są tymi samymi przyczynami. Chorzy niejednokrotnie balansują pomiędzy tymi skrajnościami- jadłowstręt psychiczny (anoreksja) może się przerodzić w wilczy głód (bulimia) i odwrotnie.
Dziewczyna lub kobieta (chłopcy i mężczyźni chorują bardzo rzadko) czuje się kobietą zupełnie nieciekawą, nieatrakcyjną, niekochaną, samotną i brzydką.
Zdaniem psychiatrów anoreksja i bulimia często występują w rodzinach, w których dzieci mają z rodzicami słaby kontakt, a także w rodzinach, których rodzice są nad opiekuńczy i za bardzo ingerują w życie młodego człowieka.
Anoreksja
Ryzyko zachorowania
Statystyka dowodzi, że dwie na sto nastolatek między 15, a 18 rokiem życia choruje na anoreksję. Ryzyko zachorowania początkowo dla każdej dziewczyny jest takie samo. Jednak w ciągłym „reflektorze” stoją: tancerki, baletnice i modelki. Na nich każda, nawet najmniejsza i nawet w najmniej widocznym miejscu fałdka tłuszczu traktowana jest jak największe przestępstwo.
Dolegliwości
Anorektycy poniższych objawów- najczęstszych w anoreksji-nie traktują jak dolegliwości.
- przymusowe i maniakalne poświęcanie całej swojej uwagi jedzeniu- bezustannie obliczają kalorie, godzinami robią zakupy (porównując wielkości opakowań, zawartość cukrów i tłuszczów w produkcie)
- przynajmniej raz dziennie sprawdzanie swojej wagi i reagowanie z euforią na każdy dodatkowy dekagram
- odmowa utrzymania wagi równej do wagi minimalnej dla określonego wieku i wzrostu
- lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością mimo dużej niedowagi
- niekiedy „wspomagaczem” choroby jest nadmierna aktywność fizyczna (bieganie po schodach godzinami, uczestniczenie w maratonach itd.) i/lub pobieranie środków przeczyszczających
- czasem, w pewnych fazach choroby anoreksja przeistacza się w wilczy głód: chory, zupełnie nad sobą nie panując pochłania ogromne ilości pożywienia; chorzy napady wilczego głodu postrzegają jako klęskę
- anorektyczka przestaje miesiączkować
- w późnym stadium anorektyk chudnie bardzo szybko (znam przypadek Moniki, która na dwa tygodnie przed śmiercią chudła kilogram dziennie)
Przebieg
Nie przyjmowanie pożywienia i wyczerpująca gimnastyka prowadzą prosto do ogólnego wyniszczenia organizmu. Proces rozpoczyna się utratą miesiączki (dziewczęta) i utratą erekcji (chłopcy). Zgrabność przeradza się w szczupłość, szczupłość w wychudzenie, a wychudzenie jest o krok od wygłodzenia. Jeśli szybko nie zacznie się działać oczy i policzki zapadną się, następnie skóra będzie przypominać worek, zaczną wypadać włosy, a także zęby. Jeżeli pacjent zacznie się leczyć dzięki lekarzom i rodzinie wróci do normalnego życia. Ale często bywa, że chory odmawia jakiejkolwiek interwencji i ciągnie swoje paranoje aż do śmierci.
Psychika
Rozmawiałam z psychiatrą, który leczy dziewczyny chore na wilczy głód i jadłowstręt psychiczny. Powiedział, że lekarzy najbardziej zaskakuje, iż anorektyczki potrafią nie zjeść nic przez np. dwa dni z kolei, a przy tym uprawiać swoją męczącą serię ćwiczeń. To nie tylko choroba ciała, anoreksja głównie oddziaływuje na psychikę. Chory bardzo się wstydzi, gdy musi się przyznać do nałogu, albo kiedy ktoś z jego bliskich sam się zorientuje. Najskuteczniejsze leczenie następuje, gdy pacjentka nie ma możliwości kontaktu z rodziną, przyjaciółmi, czyli wszystkim, co przypomina jej czasy choroby. Najlepiej odebrać jej też przedmioty związane z „tamtym życiem”. Niestety, są prawa, które tego zabraniają. W Polsce powstają, na szczęście, kliniki dla anorektyczek, gdzie specjalnie do tego wyuczony sztab lekarzy pracuje z dziewczętami. Niestety, jest ich mało, gdyż nikt nie ma na nie pieniędzy.
Twierdzi pani Hanna
Psychika chorych jest całkowicie zawładnięta sprawami związanymi z jedzeniem. Myśli bezustannie krążą wokół problemu, jak ograniczyć ilość przyjmowanego pokarmu. Chorzy niemoralnie postrzegają swoją wagę i swoje kształty- świadczy to o ich niskiej samoocenie, nie biorą pod uwagę faktu, iż ważą o wiele za mało, schudnięcia do postaci szkieletu nie postrzegają jak choroby. Oglądałam wiele programów o anorektykach, ale jedno szczególnie mnie uderzyło: Pani Patrycja miała 30 lat, męża i dwójkę dzieci. Nigdy nie jadła z nimi obiadów. W ciągu dnia zjadała tylko bułeczkę i jabłko. Dostawała szału, gdy dłonią nie była w stanie objąć swego uda w najszerszym miejscu. Codziennie sprzątała cały dom, a po porządkach dopiero po upływie paru godzin dzieci mogły wejść do swoich pokoi. Gdy zabawka leżała na nie tej półce co trzeba, Patrycja wyładowywała się na dzieciach, które nie wiedziały o chorobie matki.
Nie miałam pojęcia, że choroba aż tak może zawładnąć ludzkimi zachowaniami.
Powikłania
- chorzy zrywają kontakty towarzyskie, nie nawiązują związków partnerskich, nie mają stosunków seksualnych
- śmierć to najbardziej przerażający skutek anoreksji 20% chorych chorobę kończy śmiercią
- 30% anorektyków pozostaje zagrożonych chorobą i latami przebywa okresowo w szpitalach (ze względu na konieczność sztucznego odżywiania) lub prowadzi w miarę normalne życie
- u 25% chorych zaburzenia łaknienia utrzymują się do końca życia; mogą one ustabilizować się na poziomie, na którym pobyt w szpitalach będzie niepotrzebny
- około 25% chorych „wyrasta” z „nałogu”, który po prostu mija po osiągnięciu dojrzałości płciowej.
Leczenie
Pacjenta umieszcza się w szpitalu lub specjalnej placówce (patrz punkt psychika ). W przypadku anoreksji leczenie jest długotrwałe i nie zawsze pomaga.
Bulimia
Choroba stosunkowo młodsza od anoreksji, jest jeszcze trochę tajemnicą dla lekarzy.
Dolegliwości
- chora w ciągu około dwóch godzin (napad głodu) jest w stanie pochłonąć 30 000kcal
- chwile spędzane na jedzeniu chora postrzega jako jedyne miłe chwile w jej życiu
- spożyte pokarmy są natychmiast wymiotowane, co powoduje silne uczucie wstydu (życie obraca się wokół schematu jem- wymiotuję- mam wyrzuty sumienia-jem)
- chorzy mają na ogół normalną wagę i są świadomi swojej choroby
Przebieg
Większość chorych to kobiety. Ich schemat życia to dni „dobre” (nie muszą ulegać napadom obżarstwa) i „złe” (kiedy nie potrafią ich powstrzymać). Przed zapadnięciem na tę chorobę niemal wszystkie jej ofiary głodziły się, lub przeprowadzały dietę. To prowadziło je do napadów objadania się. Z upływem czasu napady stawały się coraz częstsze, przeobrażając się w bulimię. Początek bulimii może być również związany ze stresującymi wydarzeniami życiowymi, nie mającymi związku ze stosunkiem chorej do swojego ciała. Bulimiczki charakteryzuje niska samoocena i niezbyt przychylna opinia o sobie, więc mogą one wykazywać objawy depresyjne.
Psychika
Nad psychiką chorej całkowicie włada chęć zjedzenia wszystkiego co jest pod ręką i się do tego nadaje. Kiedy jest głodna, rzuca wszystko co robiła w danej chwili, aby móc się najeść w samotności. Nie umie nad tym zapanować.
Często Bulimia zaczyna się od tego, że dziewczyna za wysoko podniosła sobie poprzeczkę.
Powikłania
- częste wymioty powodują uszkodzenie gardła, żołądka
- sama choroba nie zagraża życiu
- ogromne wydatki finansowe mogą skłaniać chore zaciągania długów, kradzieży
- bulimiczki nie stronią od ludzi, są towarzyskie, dlatego tak trudno wykryć chorobę
Leczenie
- pomoc w wyrobieniu poczucia własnej wartości
- pomoc w ograniczeniu zainteresowania sprawami jedzenia
- pomoc w panowaniu nad huśtawką nastrojów
- pomoc w rozpoznaniu przyczyn napadów żarłoczności
- pomoc w utrzymaniu wagi w granicach normy
- pomoc w znalezieniu sposobu panowania nad emocjami
W przypadku bulimii nie trzeba kłaść chorego do szpitala (zdarza się to w skrajnych przypadkach).