"Dżuma" - notatki

Kształt artystyczny

1. Parabolizm (jak w bajce) fabuły fabuła tylko pretekstem: miasto średnie, zwykły nadmorski port ubierają się, zachowują po europejsku Oran jest typowy akcja poza czasem historycznym autor napomyka jedynie o zmienności pór roku bohaterowie zostali wyłowieni z wielkomiejskiego tłumu prezentują różne postawy wobec świata i zagrożenia akcja - od pierwszych oznak do końca epidemii koło się zamyka, sytuacja może się powtórzyć dżuma - jeden z epitetów zła Rieux - centralna postać, odgrywa największą rolę na co dzień jednym z wielu lekarzy heroicznie walczy z dżumą kierują się strachem przed nieznanym lęk przed śmiercią i rozłąką działanie Granda nabiera ważności podczas dżumy na co dzień niedostrzegany - nie chce tego

Etapy akcji

1. Pojawienie się szczurów: do życia wkrada się zakłócenie są materialne dowody nienormalności pojawia się niepokój, ale każdy sam stara się siebie pocieszyć ludzie odsuwają od siebie widmo niebezpieczeństwa bo nie chcą, żeby zło ich dotknęło (por. "Pożegnanie z Marią" - zło daleko)uważają, że świat na tyle duży, by zło realizowało się gdzieś dalej my sami chcemy decydować o własnym losie

2. Organizowanie akcji władze w sposób administracyjny tworzą instytucje i wypracowują program przeciwdziałania, ale niewiele mogą zdziałać władze - czynnik anonimowy za realizację dekretów odpowiedzialni konkretni ludzie a każdy „tylko człowiekiem"

3. Dżuma zbiera śmiertelne żniwo ogół bierny, ma właściwości masy - dużą bezwładność administracja z trudem nakłania do działania przeciwdziałać nie można, wszyscy są bezsilni (jak Edyp) powinniśmy mieć poczucie ciągłego zagrożenia

4. Przełom - koniec zimy równie nieoczekiwany, zaskakujący jak fakt pojawienia się epidemii też tragizm, bo umierają ludzie, którzy przeżyli narażając się epidemia się cofa, ale niektóre zachorowania nadal śmiertelne nie pozostaje nic innego jak czekać na kolejną inwazję zła

Bernard Rieux
człowiek sam śmiertelny może bronić życia innych bezsilność bynajmniej nie warunkuje bezradności i bierności z wyglądu na wskroś wielkomiejski nie opuszczają go troski zwykłego człowieka (chora żona) ambitny i przeszkody wcale mu nie przeszkadzają zawód traktuje jak misję, stara się być tam, gdzie potrzebny niewiara w Boga powoduje u niego konieczność walki ze śmiercią przekonany: własny los brać w swoje ręce krewni nie chcieli rozstać się z chorymi, woleli razem umrzeć więc teraz nie lekarzem lecz egzekutorem ludźmi powoduje strach biorący się z niewiedzy, działają irracjonalnie potrzebuje wsparcia, bezsilność ujawnia się jako zmęczenie człowiek musi chcieć zło dostrzegać

Jean Tarrou
uciekł z domu, bo sprawiedliwość oparta na zgodzie na zło, przemoc śmierć największym złem, nie może być na niej zbudowany ład kara śmierci = najnikczemniejsze z morderstw organizuje ochotnicze oddziały sanitarne oddaje się w pełni walce z dżumą, bo ma poczucie wspólnoty, więzi w ten sposób spłaca dług ciąży na nim poczucie winy za to, co zrobił jego ojciec pełnia człowieczeństwa - umiejętność bezinteresownej pomocy drugiemu

Rambert
wyróżniał się - ubierał się na sportowo ujawnia się egoizm - nie myśli o innych, chce uciec nad wszystko przedkłada miłość każdy człowiek musi znaleźć sobie motywację, powód, dla którego wyzwoli swoje pokłady energii uważa, że człowiek sam powinien decydować, gdzie się znajduje, co robi złem jesteśmy zarażeni wszyscy nikt nie może poświadczyć, że ktoś nie jest zarażony złem wywnioskował, że jego sytuacja wcale nie jest specyficzna żyje cały czas ze świadomością człowieka wolnego cały czas szuka możliwości wyjazdu
nie wierzy w Boga, podporą, celem życia miłość człowiek musi mieć jakiś konkretny cel, do którego zmierza wiara w Boga osłabia lęk egzystencjalny pozwala mieć nadzieję na życie po śmierci przyłącza się, bo inaczej wyrzuty sumienia, nie mógłby jej kochać nie jest relatywistą (Ziembiewicz jest) zrozumiał, że liczy się szczęście ogółu i nie może myśleć tylko o sobie szczęście ogółu = szczęście wszystkich jednostek nie mógłby być szczęśliwy ze świadomością, że pozostawił taki bezmiar nieszczęścia miejsce człowieka między ludźmi bez nich nie da się normalnie funkcjonować kiedy człowiek znajdzie się w nowym środowisku czuje się obco i jest izolowany przez otoczenie

Cottard
jego postawa nabyta, nie od razu człowiek rodzi się zły

Sentencje
1. Przeszłość człowieka jego bazą, punktem wyjścia ale także domem, do którego może wrócić człowieka kształtuje przeszłość, żyje myśląc o przyszłości frustracja, gdy teraźniejszość nie prowadzi tam, gdzie powinna
2. Człowiek zauważa, jak kruche są wyobrażenia
3. Śmierć dotyka wszystkich wierzący pyta się Boga (ten milczy), bluźni, kara niewierzący nie pyta się tylko przestrzega praw natur.
4. Sokrates: „człowiek, który posiada wiedzę, odróżni dobro od zła i wybierze dobro"