Ściąga z zarządzania

1. W jakim zasadniczym znaczeniu można zrozumieć termin: organizacja, organizacji – wyjaśni te pojęcia
Termin organizacja jest pojęciem wieloznacznym. Organizacja może być społeczna, gospodarcza lub polityczna. Możemy określić podstawowe własności każdej organizacji
- Celowość – istnienie celu ogólnego oraz dążenie części do realizacji celu lub celów ważnych dla całości.
- Złożoność – wielość różnorodnych części składających się na całość
- Odrębność – wyodrębnienie celów i struktury całości z otoczenia
Termin organizację możemy rozumieć w trzech zasadniczych znaczeniach :
- rzeczowym–(instytucjonalnym)jako całość złożoną z ludzi wyposażonych w środki rzeczowe których łączą określone więzi.
- czynnościowym – stanowiącym rodzaj działania zorganizowanego, skierowanego na osiągnięcie określonych celów np. zorganizowanie czegoś wycieczki, wyjazdu.
- Atrybutowym ( strukturalnym ) – oznaczającym cechę przedmiotów złożonych, która nazywa się sposobem wewnętrznego zorganizowania.
2. Wyjaśnij pojęcie efektu organizacyjnego – podaj przykład
Wyjaśnienie przyczyn powstawania w zorganizowanym działaniu zespołowym efektu organizacyjnego wskazał A. Smith i pojawia się on głównie w wyniku :
- osiągnięcia wprawy ( rutyny ) w wykonywaniu pracy wynikającej z podziału pracy, specjalizacji i koncentracji działań
- zwiększenia ciągłości pracy, dzięki eliminacji strat czasu występujących przy zmianach rodzajów wykonywanych czynności
- umożliwienia skoncentrowania i zharmonizowania sił i środków w przestrzeni i czasie ( przykład podnoszonego ciężaru )
- wzajemnego oddziaływania motywacyjnego zwiększającego wydajność pracy współdziałających ludzi ( człowiek lubi pracować w towarzystwie i współzawodniczyć, by wypaść jak najlepiej w oczach kolegów i kierownika )
- możliwość korzystania z bardziej wydajnych narzędzi.
Efekt organizacyjny albo 2+2=5 lub efekt synergiczny jest to efekt zorganizowanej pracy zespołowej, jest wyższy niż suma efektów działań indywidualnych. W wyniku synergii powstaje efekt org. będący przeciętną nadwyżką korzyści przypadającą na członka zespołu współdziałającego z pozostałymi osobami, w porównaniu z korzyścią możliwą do osiągnięcia w działaniu indywidualnym.
3. Na czym opierał się system Taylora ( 4 zasady) Zdaniem F.W. Taylora jego system opierał się na czterech zasadach:
Homo oeconomicus - model człowiek zaczerpnięty z ekonomii klasycznej; na modelu tym opierał się model Taylora. Homo oeconomicus to człowiek, który kalkuluje korzyści i zawsze wybiera tę alternatywę, która przyniesie mu największe korzyści materialne. Człowiek ekonomiczny jest doskonale poinformowany i doskonale mobilny. Jego jedyną motywacją jest motywacja ekonomiczna.

a) opracowaniu założeń naukowej organizacji pracy, która pozwala ustalić racjonalną metodę wykonywania każdego zadania zastępując dotychczas stonowane podejście zdrowo rozsądkowe, zwyczajowe i intuicyjne
b) naukowego doboru pracowników do określonych prac oraz ich uprzedniego przyuczenia i doskonalenia
c) wpajania wiedzy naukowo dobranym robotnikom, aby nie wracali do starych metod pracy ( działania te mają podejmować i inspirować kierownicy )
d) współdziałania kierowników z robotnikami w wykonywaniu zadań celem likwidacji napięć i konfliktów.
Główną jego zasługą było opracowanie :
a) motywacyjnego systemu płac o charakterze czasowo – premiowym, zwanym także systemem bonusowym lub dniówką zadaniową
b) koncepcji współdziałania robotników z kierownictwem w szkoleniu, ocenie i kształtowaniu klimatu współpracy w realizacji zadań
c) słynnych wykresów Gantta służących planowaniu zadań i kontroli wykonawstwa produkcji
4. Wyjaśnij funkcję przedsiębiorstwa i funkcję zarządzania, którego twórcą był Fayol
Funkcje zarządzania w szerokim znaczeniu, które H. Fayol określił jako wszystkie czynności związane z życiem przedsiębiorstwa obejmują czynności :
1) techniczne ( produkcja, fabrykacja, przeróbka )
2) handlowe ( kupno, sprzedaż, wymiana )
3) finansowe ( poszukiwanie kapitałów, obroty nimi )
4) ubezpieczeniowe (ochrona majątku, osób}
5) rachunkowościowe(inwentaryzacja, bilans, ustalanie cen, statystyka itd. )
6) administracyjne
Natomiast funkcje zarządzania wyróżnił :
- przewidywanie – badanie przyszłości i ustalenie stosownie do niej programu ( planu działania )
- organizowanie – zmierzające do utworzenia struktury materialnej i społecznej przedsięb.
- Rozkazywanie – powodowanie funkcjonowania personelu
- Koordynowanie – łączenie jednocześnie i harmonizowanie wszystkich czynności i wysiłków
- Kontrolowanie – czuwanie nad tym, aby wszystko odbywało się zgodnie z ustalonymi przepisami i wydawanymi rozkazami
5. Wyjaśnij pojęcie kładki organizacyjnej i podaj przykład
Fayola jako jeden z pierwszych zajmował się problemem zarządzania organizacją, wymyślił 14 zasad, był on również twórcą teorii komunikowania się w organizacji tzw. Kładki organizacyjnej która skraca proces administrowania do planowania, organizowania, koordynowania i kontroli ściśle powiązanej z planowaniem ( kontroling )
14 zasad sformułowanych przez Fayola, którymi sam skutecznie posługiwał się w praktyce kierowniczej :
1. podział pracy 2.autorytet i poczucie odpowiedzialności
dyscyplina , 3. jedność rozkazodawstwa 4. jednolitość kierownictwa 5. podporządkowanie interesów osobistych interesowi ogółu 6. wynagrodzenie personelu
7. centralizacja , 8. Hierarchia 9. ład ,10. ludzkie traktowanie pracowników 11. stabilizacja personelu , 12. inicjatywa ,13. zgranie personelu
6. Jakie typy prawomocnej władzy były podstawą koncepcji idealnej czyli idealnej organizacji biurokratycznej – Weber
Koncepcja systemu idealnego, tzw. typu idealnego organizacji biurokratycznej tworzyła abstrakcyjny model organizacji. Jego podstawą konstrukcyjną było oparcie go na trzech typach prawomocnej władzy :
a) legalnej, która opiera się na przesłankach racjonalnych oraz przekonaniu o legalności norm prawnych i uprawnieniach osób, którzy tę władzą sprawują na mocy tych norm
b) tradycjonalnej, opartej na trwałym przekonaniu ukształtowanym przez tradycję, zwyczaje i obyczaje, które są jej podstawą
c) charyzmatycznej, opartej na przekonaniu o wyjątkowej świętości, heroizmie lub wzorcowym charakterze osoby która ją sprawuje oraz na prawomocności norm czy porządku objawianego przez tę osobę.
7. Co przyniosły badania E.Mayo „ jakiego człowieka odkryły” – wyjaśnij i podaj przykłady
Szkoła stosunków międzyludzkich E. Mayo E. Mayo i jego współpracownicy z Uniw. Harwarda prowadzili serię eksperymentów z małą grupą pracowników chcąc wyeliminować negatywne objawy zmęczenia fizjologicznego i zmęczenia psychologicznego (które spowodowane było monotonią pracy przy taśmie produkcyjnej) wprowadził 4 przerwy wypoczynkowe po 10 minut. Wynikiem tego był wzrost wydajności pracy!
Zatem na efekty pracy ma bardzo duży wpływ monotonia
Elton Mayo Doszedł do wniosku, że największe znaczenie ma to, jak kształtowane są stosunki w czasie pracy. Stwierdził również, że organizacja to człowiek, jego problemy i to one są najważniejsze. Doszedł do wniosku, że wydajność pracowników można zwiększyć dzięki odpowiedniej motywacji, którą można osiągnąć przez większe troszczenie się kadry kierowniczej o ich dobrobyt oraz poświęcenie im szczególnej uwagi.
Zjawisko to z czasem nazwano Efektem Hawthorna.
Badania zespołu E.Mayo udowodniły że :
1. praca ludzka jest działalnością zespołową i człowiek który ją wykonuje należy w swej organizacji do różnych grup społecznych ( formalnych i nieformalnych )
2. ludzie pracy przywiązują większą wagę do stosunków międzyludzkich aniżeli do rodzaju wykonywanej pracy
3. dobre, przyjacielskie stosunki z innymi ludźmi ( kolegami, przełożonymi ) powodują psychiczne stany zadowolenia, które w istotnym stopniu wpływają na wydajność pracy









8. Wyjaśnij teorię „X” i „Y” Mc Gregory
Założenia teorii X oraz Y Douglas'a McGregor'a:
Teoria X
 człowiek nie lubi pracować i unika pracy
 aby ludzie robili co do nich należy w organizacji trzeba ich zmuszać, kontrolować, karać
 człowiek jest leniwy, woli by nim kierowano, unika odpowiedzialności, ma niewielkie ambicje.
Teoria Y
 wysiłek fizyczny i umysłowy w pracy jest równie naturalny jak w zabawie
 ludzie się sami kontrolują, są zaangażowani w cele
 przeciętny człowiek dąży do odpowiedzialności i ją przyjmuje
 wyobraźnia, twórczość i pomysłowość są powszechne wśród pracowników
 w obecnych czasach nie wykorzystuje się w pełni intelektualnych możliwości ludzi.
Zarz. Przez cele ZPC stara się wykorzystać chęć do pracy ludzi opierając się na teorii Y. Kierownicy ustalają wraz z podwładnymi wspólne cele. Główne obszary odpowiedzialności pracownika są ściśle określone w postaci wymiernych oczekiwanych wyników. Cele te są wykorzystywane do planowania własnej pracy i śledzenia jej wyników. Zbiór zintegrowanych celów stanowi ogniskową wszystkich czynności kierowniczych. Drucker przeciwstawia ZPC zarządzaniu przez akcje (reagowaniu na pojedyncze naciski finansowe lub rynkowe), które przynoszą krótkotrwałą poprawę, lecz prowadzą do destabilizacji. W ZPC bardzo ważny jest związek celów poszczególnych pracowników z celem ogólnym. McGregor zachęca, by kierownicy sami ustalali sobie cele i omawiali ich realizację przed przełożonymi.

Prawdopodobieństwo powodzenia ZPC zależy od postawy zachowania podwładnych i założeń kierowników dotyczących podwładnych. Jeżeli w obu przypadkach mamy do czynienia z teorią X istnieje wysokie prawdopodobieństwo niepowodzenia, jeżeli występuje kombinacja teorii X i Y powodzenie zależy od tego kto się zmieni (kierownicy czy podwładni), zaś gdy dominuje teoria Y jest duże prawdopodobieństwo powodzenia.


9. Wyjaśnij pojęcie prakseologii i jego twórca
Prakseologia - to dziedzina badawcza, która rozwinęła się w XIX w. we Francji i związana jest z zarządzaniem i organizowaniem. Mówi nam jak powinien działać człowiek, żeby jego praca była skuteczna, wydajna, ekonomiczna. Polskim wybitnym przedstawicielem tej dziedziny był Tadeusz Kotarbiński, logik, filozof i prakseolog, prof. U.W. i pierwszy rektor Uniwersytetu Łódzkiego. Napisał on " Traktat o dobrej robocie" w 1955r. "Dobra robota" to robota skuteczna, wydajna i ekonomiczna.
Jednym z twórców i czołowych przedstawicieli prakseologii był T. Kotarbiński,; PRAKSEOLOGIA to teoria sprawnego działania, dziedzina badań naukowych dotycząca wszelkiego celowego działania ludzkiego ( zwłaszcza racjonalności i skuteczności, efektywności jego metod ); do rozwoju prakseologii przyczyniają się badania operacyjne i teoria programowania, postępy cybernetyki i teorii gier.
Prakseologia - to dziedzina badawcza, która rozwinęła się w XIX w. we Francji i związana jest z zarządzaniem i organizowaniem. Mówi nam jak powinien działać człowiek, żeby jego praca była skuteczna, wydajna, ekonomiczna. Polskim wybitnym przedstawicielem tej dziedziny był Tadeusz Kotarbiński, logik, filozof i prakseolog, prof. U.W. i pierwszy rektor Uniwersytetu Łódzkiego. Napisał on " Traktat o dobrej robocie" w 1955r. "Dobra robota" to robota skuteczna, wydajna i ekonomiczna.

10. Opisz podstawowe elementy procesu planowania.
Planowanie samo w sobie, bez działania jest nic nie warte. Ważnym elementem planowania jest podejmowanie decyzji, czyli wybór odpowiedniego działania dla rozwiązania określonego problemu. Elastyczność organizacji jest ważna dla skutecznego wprowadzania zmian. Podstawowe elementy procesu planowania to :
- diagnoza teraźniejszości ( gdzie jesteśmy )
- projekt i wybór celów ( gdzie chcemy być )
- projekt i wybór środków ( jak osiągnąć cel )
Możemy wyróżnić pewne typowe, wspólne dla większości przedsiębiorstw elementy charakteryzujące proces planowania :
- sformalizowanie ( zasady, warunki, biznes plan )
- zorientowanie na otoczenie ( związane z planowaniem strategicznym )
- heurystyczność ( odkrywczość )
- adaptacyjność
- złożoność i kosztowność
11. Opisz system planowania przedsiębiorstwa
Wśród planów sporządzanych w przedsiębiorstwie wyróżniamy :
1. Plany strategiczne – zakreślają ogólne ramy zasadniczych decyzji i działań przedsięb. W przypadku dużego przedsięb. mogą wystąpić trzy rodzaje planów strategicznych :
- plan strat, wyznaczający ogólną strategię przedsięb.
- plan strat. obejmujący strategie poszczególnych jednostek gospodarczych
- plany strat. Wyznaczające strategie funkcjonalne
2. Biznes plan, oficjalny dokument zawierający określenie misji, opis wyrobów lub usług firmy, analizę rynku, prognozy finansowe oraz opis strategii zarządzania prowadzących do osiągnięcia celów, zwany też planem zamierzenia. Powinien on określać: zasoby rzeczowe – śr. trwałe, towar, zezwolenia, lokal
- zasoby finansowe – kapitał własny, kredyty, zyski
- zasoby ludzkie
- zasoby informacyjne – konkurencja, lokalizacja, badania rynku, sytu społeczeństwa, ustawodawstwo, sytuacja ekonomiczna
- pozostałe – planowanie, motywacja ludzi, kontrola, reklama
3. Plany operatywne bieżące są, w przeciwieństwie do planów strategicznych bardziej szczegółowe i nie mają charakteru jakościowych ustaleń, lecz postać decyzji określających konkretne ilości i wartości. Plany te możemy podzielić na : - rzeczowe, finansowe ( procesów finansowych ), preliminarze finansowe ( budżety )
4. Plany trwale obowiązujące.
Ich treścią są znormalizowane, względnie stałe sposoby postępowania w powtarzających się i przewidywalnych sytuacjach. Głównymi ich rodzajami są :
- wytyczne polityki ( ogólne zasady postępowania pracowników w pewnych sytuacjach )
- procedury
- reguły ( normy )
12. Wyjaśnij misję przedsiębiorstwa + przykład
Obejmuje zazwyczaj określenie filozofii działania i podstawowych zamierzeń, bywa utożsamiana z generalnym celem ( celami długo i krótko okresowymi ) przedsiębiorstwa wyznaczającym kierunek działania ( najczęściej na dłuższy okres ) na który zorientowane są wszystkie działania organizacji. Misja sprowadza się do odpowiedzi na pytania :
1. po co przedsiębiorstwo działa
2. do czego dąży
3. co ma osiągnąć
4. jakie potrzeby, jakiej grupy lientów zaspokaja
13. Opisz odmianę analizy strategicznej – metody SWOT
Analiza SWOT jest efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji ( analiza wewnętrzna ) oraz badania szans i zagrożeń jakie tkwią w jego otoczeniu ( analiza zewnętrzna ), aby na tych informacjach budować strategię. Analizę SWOT można z równym powodzeniem zastosować do dowolnego przedsięwzięcia inwestycyjnego. SWOT oparta jest na schemacie klasyfikacji dzielącym wszystkie czynniki mające wpływ na bieżącą i przyszłą pozycję organizacji na :
- zewnętrzne w stosunku do organizacji i mające charakter uwarunkowań wewnętrznych
- wywierające negatywny wpływ na organizację i mające wpływ pozytywny
Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery kategorie czynników :
1. zewnętrzne pozytywne – szanse
2. zewnętrzne negatywne – zagrożenia
3. wewnętrzne pozytywne – mocne strony czyli atuty organizacji
4. wewnętrzne negatywne – słabe strony organizacji
Analiza SWOT jest najpopularniejszą i jednocześnie prostą odmianą analizy strategicznej.
14. Przedstaw z jakich elementów składa się struktura organizacyjna przy spojrzeniu analitycznym.
1. Struktury organizacyjne to ogół relacji wewnętrznych zachodzących między poszczególnymi elementami lub między elementami i całością. Struktura organizacyjna scala, porządkuje i normuje funkcjonowanie wielu elementów ( form ) organizacyjnych, sekcji, pionów, działów, w taki sposób ( podział pracy, władzy, odpowiedzialności ) aby jak najlepiej realizować cele całej inwestycji.
2. Analityczne spojrzenie na strukturę organizacji pozwala wyróżnić statyczne i dynamiczne jej cechy.
3.Do elementów statycznych struktury organizacyjnej zaliczamy :
- zbiór i układ jednostek organizacyjnych o różnym stopniu złożoności, od podsystemów ( służb, pionów ) poprzez różnego rodzaju komórki organizacyjne do jednoosobowych stanowisk organizacyjnych
- podział funkcji, zadań, obowiązków i odpowiedzialności
- podział uprawnień decyzyjnych ( podział władzy organizacyjnej )
- podział odpowiedzialności
- więzi liniowe ( służbowe, hierarchiczne )
5.Do elementów dynamicznej struktury organizacyjnej zaliczamy :
- więzi funkcjonalne
- więzi informacyjne
- procedury realizacji zadań







15. Opisz zależność pomiędzy rozpiętością kierowania a konfiguracją struktury organizacyjnej.
Rozpiętość kierowania jest to liczba podwładnych bezpośrednio podporządkowana danemu kierownikowi. Struktury organizacyjne w zależności od „ rozpiętości kierowania” :
a) struktury smukłe b) struktury płaskie
Wpływ na liczbę podwładnych bezpośrednio podporządkowanych danemu kierownikowi :
a) zbyt mała rozpiętość kierowania prowadzi do smukłych struktur org. w których jest wiele szczebli pośrednich, które dają możliwość rozdziału obowiązków pomiędzy kierowników poszczególnych stopni zarządzania
b) zbyt duża rozpiętość przy tej samej liczbie pracowników powoduje że istnieje mniej szczebli pomiędzy dołem a górą, a każda z tych struktur może wpływać na skuteczność kierowania co podporządkowuje jednemu kierownikowi wszystkich zatrudnionych w przedsiębiorstwie pracowników.
16. Przedstaw i opisz trzy klasyczne typy struktury organizacyjnej
Ze względu na podstawowe rodzaje zależności organizacyjnych a w szczególności więzi hierarchiczne ( służbowe ) i funkcjonalne ( specjalistyczne ) można wyróżnić trzy klasyczne typy struktur organizacyjnych :
a) linowe ( o przewadze zależności liniowych)- cecha tego systemu: każdy ma jednego szefa.
Zalety : wyraźne, ścisłe rozgraniczenie zadań i odpowiedzialności. Przełożony jest doradcą, specjalista o charakterze uniwersalnym. Pełne przestrzeganie zasady jednoosobowego kierownictwa.
Wady : - skupienie w rękach poszczególnych zwierzchników zbyt wielu zadań, co wymaga od nich wszechstronnego opanowania szerokiego wachlarza zagadnień, dotycząctch danego odcinka pracy.
b) funkcjonalne ( o dominacji zależności funkcjonalnych )
Zalety: - specjalizacja pracy kierowniczej, która przejawia się w fachowości podejmowania decyzji.
Wady : - rozbudowany aparat zarządzający. Pracownicy mają wielu szefów, rodzi sytuacje konfliktowe, może rozmywać odpowiedzialność poszczególnych kierowników. Zdarza się wydawanie sprzecznych poleceń, co osłabia dyscyplinę i odpowiedzialność pracowników.
c) mieszane, zwane też sztabowo-liniowymi lub sztabowymi ( o równowadze więzi hierarchicznych i funkcjonalnych )
Zalety : - istnienie dobrze przygotowanej kadry specjalistycznej służące wiedzą komórkom stabilnym. Zespół doradców dostarczających fachowych informacji na różne tematy.
Wady: - przerost pozycji sztabowych nad kierownictwem poszczególnych komórek niższego szczebla. Centralizacja władzy i rozbudowany aparat funkcjonalny.
Inne bardziej „elastyczne” struktury organizacyjne to :
- zadaniowe , - macierzowe
- organiczne , - dywizjonalne
17. Opisz strukturę zasadniczą i podaj przykłady jej zastosowania
Struktury zadaniowe polegają na doraźnym tworzeniu na kanwie struktury sztabowo-liniowej, konkretnych zespołów zadaniowych, zwanych też projektowymi, powoływanych do realizacji określonych zadań wielowymiarowych. Strukturę zadaniową stosujemy w przypadku realizacji specjalnego zadania ( konkretna osoba jest odpowiedzialna za wykonanie zadania )
18. Podejmowanie decyzji to :
1. Rozeznanie i zdefiniowanie sytuacji , powstanie sytuacji ( bodźca ) wymagającej podjęcia decyzji. Bodziec może być pozytywny lub negatywny
2. Identyfikacja alternatywnych możliwości - określenie możliwości oczywistych jak i twórczych, im ważniejsza decyzja tym więcej wariantów należy rozważyć.
3. Ocena wariantów - każdy wariant podlega ocenie z punktu widzenia wykonalności, wystarczalności i następstw.
4.Wybór najlepszego wariantu - należy ocenić wszystkie elementy sytuacji i wybrać wariant, który najlepiejpasuje do sytuacji.
5. Wdrożenie wybranego wariantu - wybrany wariant zostaje wdrożony w systemie organizacji
6. Obserwacja wyników i ocen -ocena zakresu w jakim wariant wybrany w etapie 4 a wdrożony w 5 sprawdza się w praktyce.