Globalistyka

Pojęcie globalistyki znane od czterystu lat pochodzi od łacińskiego słowa "glob-are" oznaczającego: tworzyć kulę. Jest to nauka o globalnych problemach współczesnego świata i choć powstała już na początku dwudziestego wieku, główny jej rozwój przypada na lata nam współczesne. Łączy się ją z badaniem procesu i mechanizmów globalizacji jako najważniejszego megatrendu w świecie, utożsamiając ja z globalnością działań ludzkich w odniesieniu do globu ziemskiego, z dominacją społeczno-gospodarczą cywilizacji Zachodu nad resztą świata oraz z procesem obejmującym wszelką ludzką działalność o charakterze wszechstronnym.

Globalizm to za Piotrem Jaroszyńskim "światowizm" czyli tendencje do tego, aby na globie ziemskim utworzyć jedną społeczność ludzką, której nie dzielą żadne granice. Przy czym globalne społeczeństwo kształtowane jest na takich wartościach edukowanych jak: pokój, sprawiedliwość, równość i wolność.

Proces globalizacji oznacza dla jednych tworzenie wspólnego społeczeństwa lub wspólnego świata, dla drugich wiąże się z intensyfikacją stosunków społecznych ogólnoświatowych. Innym kojarzy się z tworzeniem sieci zależności i wzajemnych oddziaływań państw i społeczeństw.To zmiany o charakterze planetarnym obejmującym stopniowo wszystkie kraje i społeczeństwa, przy czym wspomnieć należy o globalnie pojętej komunikacji. Stała się ona możliwa dzięki zastosowaniu technologii elektronicznej oraz wprowadzeniu języka globalnego, którego status uzyskał język angielski. Nie sposób bez znajomości języka angielskiego porozumieć się w informatyce, bankowości, finansach, marketingu, nie można studiować za granicą, ani planować kariery w prestiżowych instytucjach finansowych. Nauka języka angielskiego staje się narodowym priorytetem, co oznacza, że jesteśmy skazani na jego naukę.

Dotychczasowa globalizacja nie doprowadziła do powstania jednorodnego świata, ale stworzyła światową sieć zależności zdecydowanie oddziaływującej na cały świat. Sieć, bowiem mówiąc o globalizacji rozpatrywać należy problem w aspekcie gospodarczym, informacyjnym, ekologicznym, kulturowym, edukacyjnym, demograficznym i innych.W rozwoju globalistyki wyróżniamy trzy etapy. Pierwszy etap związany jest z okresem kataklizmów wojennych: pierwsza i druga wojna światowa z włączeniem się wszystkich narodów i państw w ich przezwyciężenie. Drugi etap rozwoju globalistyki związany jest z okresem" zimnej wojny" i narastających napięć między blokami wojskowymi NATO oraz Układem Warszawskim.Trzeci etap wiąże się z otwarciem na różne nowe idee i możliwości związane również z odkryciem uniwersalnych praw i zasad funkcjonowania rzeczywistości.

Istotę pojmowania globalistyki nie sposób rozpatrywać bez analizy źródła problemów globalnych. W pierwszym okresie były to odkrycia naukowe wykorzystywane w celach militarnych: bomba atomowa, broń chemiczna, systemy rakietowe. W drugim i trzecim okresie obok "wyścigu zbrojeń" pojawił się wyścig technologiczny i naukowy oraz jego skutki na całą biosferę, gospodarkę, kulturę i ekonomię.

Otwartość na nowe idee w trzecim okresie rozwoju globalistyki zapoczątkowała możliwość rozwiązania problemów globalnych w oparciu o odkryte uniwersalne prawa i zasady, według których funkcjonuje cała rzeczywistość. Określenie poziomy globalizacji i rozwiązanie problemów globalnych jest możliwe dzięki zasadzie ambiwalencji zrównoważonej i zasadzie asymetrii uspójnienia oraz prawa transcendencji przyczynowej.

Istota globalistyki związana jest tu z rozpoznaniem problemów globalnych, rozumieniem ich sensu i znaczenia w globalnie pojmowanej rzeczywistości oraz ich rozwiązaniem w oparciu o uniwersalne prawa i zasady. Cała otaczająca nas rzeczywistość przyrodnicza, społeczna, kulturowa, gospodarcza i polityczna jest wewnętrznie sprzeczna i ambiwalentna. Sprzeczności tych nie likwiduje się na drodze porozumienia, negocjacji, traktatów czy umów, ale w wyniku zastosowania zasady ambiwalencji zrównoważonej. Aby rozwiązać jakiś problem globalny trzeba rozpoznać i zrozumieć naturę sprzeczności w jaki uwikłana jest otaczająca nas rzeczywistość.

Zasadniczym celem procesu globalizacji jako przedmiotu badań globalistyki jest rozwój wzwyż jednostek i grup społecznych w kierunku osiągnięcia głębszej syntezy sytuowanej na skrzyżowaniu stwórcy, kreacji i stworzenia.W klasyfikacji problemów globalnych można się oprzeć na kryterium sposobu ujmowania rzeczywistości oraz uniwersalnych praw i zasad, według których funkcjonuje rzeczywistość uniwersalistyczna, transcendentalna i transcendentalno-uniwersalistyczna.

W pierwszym przypadku można mówić o problemach globalnych ludzkiego biosu, agosu i losu, które mogą być komunikowane z punktu widzenia to, my i ja. Przy czym to odnosi się do płaszczyzny rzeczowej, my określa sferę stosunków międzyludzkich natomiast ja odnosi się do sfery przeżyć osobistych, subiektywnych i obiektywnych. Łatwo tu zauważyć że wyróżnione tu płaszczyzny komunikacji mają charakter ambiwalentny i przeciwstawny oraz wymagają odwołania się do zasady ambiwalencji zrównoważonej.

W drugim przypadku należy mówić o problemach globalnych transcendentalnej Prawdy, Dobra i Piękna. Zarówno Prawda, Dobro i Piękno mogą być komunikowane z punktu widzenia To, My, Ja. Przy czym To obejmuje sferę Przedmiotową oraz Unitarną o świecie rzeczy zwaną Logosem lub Prawdą Absolutną. My określa stosunki między Osobami oraz sposób ich Istnienia lub Nie-Istnienia zwany Rhemą lub Dobrem Wszechogarniającym. Natomiast Ja obejmuje równocześnie Sferę Rzeczoczową i Osobową oraz Wiedzę Uniwersalną zwana Logosem lub Prawdą Absolutną i sposób Istnienia lub Nie-Istnienia Osób zwany Rhemą lub Dobrem Wszechogarniającym. Ten typ komunikacji Ja określany jest też jako Dabar lub Piękno Nieskazitelne. Wyróżnione płaszczyzny komunikacji są wzajemnie asymetryczne i uspójnione. Oznacza to, że na Piękno Nieskazitelne składa się tu Prawda Absolutna i Dobro Wszechogarniające.

W trzecim przypadku trzeba ujmować problemy globalne ludzkiego biosu, etosu, agosu i losu w kontekście globalnych problemów transcendentalnej Prawdy, Dobra i Piękna. W obrębie ludzkiego biosu można wyróżnić problemy ekologiczne i biopsychiczne, w obrębie ludzkiego etosu - problemy społeczne i ekonomiczne, w obrębie ludzkiego agosu – problemy wzorców, norm kulturowych i modeli wychowawczych, a w obrębie ludzkiego losu – problemu możliwości i ograniczeń ludzkiej egzystencji.
Problemy transcendentalnej Prawdy odnoszą się do Tego Co Jest, Dobra – do Tego Co Się Staje, Piękna – do Tego Co Ma Być.

W tak głęboko pojmowanym problemie uświadamiamy sobie coraz wyraźniej konieczność odejścia od dotychczas pojmowanej edukacji i oparcia się na innej relacji: Ja – Świat, postrzegania człowieka jako mikrokosmosu w wielkim kosmosie. Poznanie nie polega na wdzieraniu się w obce światy, które niczym nie są związane z naszym własnym światem. Razem tworzą one jeden wspólny świat naszej świadomości gdzie człowiek staje się częścią tej rzeczywistości uznając Uniwersalne Prawa Kosmosu i respektując je.
Zniknięcie podziału na podmiot i przedmiot stawia ważne i trudne zadania przed nowo rozumianą edukacją. Otóż, zadaniem podstawowym edukacji jest uczynienie człowieka świadomym i odpowiedzialnym za słowo – Logos i czyn – Rhema, czyli łącznie za słowo – czyn Dabar. Do tego potrzebna jest człowiekowi znajomość Uniwersalnych Praw Kosmosu oraz ostatecznego celu jego edukacji, którym jest osiągnięcie Uniwersalnego Stanu Świadomości.

Człowiek otwarty na taką edukację charakteryzuje się uniwersalistyczną osobowością:
- respektuje idee pluralizmu kulturowego
- posługuje się dialogiem w relacjach społecznych
- zwalcza technokratyzm i konsumeryzm
- posiada zdolności antycypacyjne postrzegania rozwoju świata
- dysponuje umiejętnością alternatywnego prognozowania procesów globalnych
- posiada gotowość do działań dynamicznych i myślenia w konwencji systemowej
- potwierdza zgodność własnej tożsamości z problemami świata i posiadaniem autentycznych dyspozycji do współdziałania w jego doskonaleniu

Edukacji globalnej przypisuje się często głębszy sens edukacji do globalnego przetrwania i rozwoju, mówiąc o edukacji powszechnej, upełnomocniającej, holistycznej, wielokulturowej i prospektywnej. Tak pojmowana edukacja zajmuje miejsce pośrednie między megapedagogizmem a pedagogicznym redukcjonizmem. Megapedagogizmowi zarzuca się "brak rozpoznania przyczyn kryzysów i zagrożeń, oraz przypisywania edukacji wszechmocy sprawczej. Z kolei redukcjonizm pedagogiczny charakteryzuje się rezygnacją z "wszelkiej szerszej perspektywy wychowania niż osobista i dotycząca bezpośrednich kontaktów społecznych wychowanka, jest to rezygnacja z innej orientacji niż aktualistyczna. Tego typu sytuacja prowadzi do nastawienia na "szczęśliwość tu i teraz".

W polu badawczym między pedagogizmem a redukcjonizmem pedagogicznym mieści się upowszechnienie instytucji, procesów i środków uczenia się dla ludzi wszystkich środowisk i pokoleń, zmiana treści, charakteru i jakości kształcenia, otwieranie przed każdą jednostką drogi samorozwoju ku pełnej autonomii i pełnomocności, na szerszy wielokulturowy świat i jego przyrodę oraz na perspektywę naszego wspólnego świata. Sojusznikami takiej edukacji powszechnej są procesy socjalizacyjne i inkulturacyjne, które zachodzą poza instytucjami kształcenia, proces powszechnego i nieodwracalnego porzucenia tradycji oraz świadomość: jakiego świata już nie chcemy.

Problemy edukacji globalnej postrzegane są jako:
- kształtowanie przekonania o uniwersalnym charakterze osoby ludzkiej i konieczności odkrywania w procesie dydaktycznym powszechnych wartości ogólnoludzkiej kultury,
- uświadamianie poczucia przynależności każdej jednostki wraz z całą wspólnotą ludzka do ziemskiego ekosystemu
- potwierdzenie możliwości osobistego udziału i swojej grupy społecznej w życiu ponadnarodowym społeczności
- rozwijanie zdolności rozumienia cywilizacji i kultury jako wspólnego, ogólnoludzkiego wytworu
- ukazywanie odmiennych opcji rozumienia świata i jego problemów wartościowania w licznych kulturach świata

Edukacja zdefiniowana została jako wychowanie głównie pod względem umysłowym, wykształcenie, nauka. Współcześnie występują różnego typu przewartościowania we filozofii, nauce i edukacji prowadzi to do zmiany paradygmatów do tworzenia nowych kategorii i gatunków wiedzy w ogólnym zarysie zmiany te obejmują ściślejsze osadzenie nauki i wiedzy w kulturze, historii i filozofii oraz teorii i praktyce. Świat przeżywa procesy transformacji systemowej i integracji. Od ich rezultatów będzie zależała przyszłość państw. Dlatego komisja Unii Europejskiej w Białej Księdze Kształcenia i Doskonalenia. Nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa wskazuje na rozwój społeczeństwa informacyjnego, procesy globalizacji i przemiany cywilizacji naukowej. Stad naczelnym celem dążeń społecznych i edukacyjnych staje się tworzenie uczącego się ustawicznie społeczeństwa. Zakłada się, że będzie to także "społeczeństwo postępu, zdolne jednocześnie modyfikować naturę rzeczy na szczeblu planetarnym i zachować pełną świadomość samego siebie (...) Cel ten zostanie osiągnięty gdy stworzymy najszybciej jak to możliwe europejskie społeczeństwo uczące się oraz oprzemy edukację na podstawowych, trwałych, przenikających się filarach uczenia się, aby: wiedzieć, umieć, żyć wspólnie i być. Każda nauka to głębia tajemnicy i jednocześnie głębia możliwości działania. Trzeba "uczyć się aby być" – to hasło i jednocześnie przesłanie dzisiejszych czasów. Jego odrzucenie grozi człowiekowi alienacją i wyobcowaniem z nieznanego i obcego świata, a więc odczytywanego jako wrogiego. Wydaje się, ze tu właśnie pedagogika może w znacznym stopniu przygotować człowieka do odczytania znaków czasu, zrozumienia źródeł i warunków dokonujących się zmian ogarnięcia ich swoja świadomością oraz do aktywnego, odpowiedzialnego i twórczego włączenia się w ich program. W przeciwnym wypadku tracą sens wołania o wolność, podmiotowość i godność natury ludzkiej. Czy współczesna pedagogika jest przygotowana na tego typu refleksje naukową? Aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba sobie zdać sprawę z wielozadaniowości modelu nauk pedagogicznych, którym od zawsze towarzyszyły spory, dyskusje i wręcz zwalczanie się światopoglądów.
O ile pierwotnie pedagogika zajmowała się odpowiedzą na pytanie: kim jest człowiek w świecie, którym on żyje "tu i teraz" to w czasach późniejszych pojawiały się w jej obrębie pytania typu kim ma być człowiek i dalej: kim się człowiek staje. Współcześnie zarysowujący się spór o model nauk pedagogicznych daje się sprowadzić do wzajemnego przeciwstawienia sobie trzech modeli pedagogiki na naukę:
- scjentycznego,
- hermeneutycznego
- prakseologicznego.

Model scjentystyczny: zmierza do uściślenia pojęć pedagogicznych w celu nadania im wyraźnych, empirycznych kryteriów, stosowalności. Stąd wynika zalecenie badania przede wszystkim zachowań jednostek i grup społecznych w naturalnych i specjalnie organizowanych sytuacjach edukacyjnych. Można też powiedzieć, że zjawisko pedagogiczne zostało tu wprowadzone do obserwowalnego faktu naukowego. Scjentyzm postuluje usunięcie z języka nauk pedagogicznych wyrażeń oceniających. Obecność ocen utrudnia bowiem zajęcie bowiem wobec badanych zjawisk obiektywnej, bezstronnej postawy. W celu nadania ścisłości scjentyzm kładzie nacisk na matematyzację pomiaru pedagogicznego. Matematyzacja pozwala bowiem na formułowanie twierdzeń empirycznych o zależnościach ilościowych miedzy zjawiskami pedagogicznymi oraz dostarcza wiedzy umożliwiającej wyjaśnienie i optymalizowanie zmian dokonujących się w jednostce i grupie w procesach edukacyjnych i kierowanie tymi procesami. Pomiar umożliwia badanie natężenia i siły wzajemnego oddziaływania zjawisk pedagogicznych.

Dla scjentyzmu konstytuowane są trzy następujące poglądy:
- miedzy sądem dotyczącym danego stany rzeczy a tymże stanem rzeczy może zachodzić stosunek dwojaki: albo ów sąd jest zgodny z owym stanem rzeczy, albo jest z nim niezgodny
- uzyskiwanie sądów prawdziwych, czyli pozytywne poznanie pojęciowe jest jedyna prawdziwą formą poznania.
- Poznanie pojęciowe jest wartością podstawową.

W silnym sojuszu z modelem scjentystycznym nauk pedagogicznych pozostaje naturalizm. Do nauk pedagogicznych przeniknął najsilniej w odmianie behawiorystycznej, ujmującej jednostkę człowieka jako byt zdeterminowany przez środowisko zewnętrzne i przyjmującej podstawową tezę o zewnątrzsterowności człowieka. Ma to określone konsekwencje epistemologiczne. Koncepcja człowieka zewnątrzsterownego, nieautonomicznego, niezbędna była behawioryzmowi do obiektywnego poznania czyli zgodnego z wymogami naukowości narzuconej przez empiryzm logiczny.

Model hermeneutyczny: w naukach pedagogicznych zmierza do uchwycenia tego wszystkiego, co tkwi w doświadczeniu wewnętrznym jednostki: postaw, motywów, intencji, przekonań, możliwości, celów i wartości. Bada co kieruje jej zachowaniem w różnych sytuacjach edukacyjnych stąd wynika zalecenie badania przejawów doświadczenia wewnętrznego jednostki poprzez odwoływanie się do metod introspekcji, empatii i interpretacji humanistycznej oraz prób rozumienia czyichś intencji, celów i dążeń. Można też powiedzieć, że zjawisko pedagogiczne zostało to sprowadzone do doświadczenia jednostki jako pewnej reprezentacji symbolicznej świata.

Model hermeneutyczny nauk pedagogicznych przeciwstawia się matematyzacji badań. Twierdzi bowiem iż matematyzacja badań prowadzi do utraty wartościowej wiedzy o jednostce i grupie społecznej, zwłaszcza tej, której nie da się ująć w prawa ilościowe. Ponadto podkreśla, że myśl wypowiedziana w sposób ścisły, za pomocą pojęć metrycznych jest często banalna i nieużyteczna, a jednocześnie zwraca uwagę, że wiele twierdzeń dalekich od matematycznej ścisłości, często wręcz niejasnych, wzbudza – mimo to – żywe zainteresowanie, ponieważ dotyczy ważnych spraw związanych z sytuacją człowieka w świecie i w społeczeństwie.

Z modelem hermeneutycznym nauk pedagogicznych silny związek wykazują antyscjentyzm i antynaturalizm.

Wśród antyscjentystów wymienia się nurt związany ze szkoła frankfurcką i nurt Gadamerowski. Oba nurty konsekwentnie oddalają się od antyscjentyzmu w tzw. postaci naiwnej.
Z kolei nurt antynaturalistyczny zaznacza swoja obecność w naukach pedagogicznych głównie po przez odwołanie się do tez psychologii humanistycznej i psychologii twórczej.
Spór o model nauk pedagogicznych można przenieść ze strony rozważań empirycznych i hermeneutycznych na grunt działania praktycznego, co prowadzi do trzeciego spojrzenia na model nauk pedagogicznych. Jest nim model prakseologiczny. Głównym jego przesłaniem jest dążenie do zwiększenia skuteczności działań pedagogicznych. Z kolei zwiększenie skuteczności działań pedagogicznych jest możliwe w warunkach zwiększenia stopnia określoności trzech podstawowych kategorii pedagogiki praktycznie zorientowanej, a mianowicie: celów, działań i warunków. Stąd też w obrębie pedagogiki praktycznej wydziela się:
- dział refleksji teleologii edukacyjnej
- dział refleksji poświęcony dziedzinom działalności edukacyjnej
- dział refleksji dotyczący warunków skuteczności działań pedagogicznych.

Wychodząc z tych założeń, pedagogika praktyczna zmierza do opracowania dyrektyw prakseologicznych czyli wskazówek kierowanych pod adresem praktyki edukacyjnej. Dyrektywy te mają różny stopień ogólności. Niektóre z nich dotyczą konkretnych sytuacji dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Inne mają charakter bardziej ogólny. Są też takie, które obejmują najbardziej ogólne strategie i taktyki działania. Trzeba jednak zdać sobie sprawę, iż dyrektywy pedagogiczne nie są twierdzeniami w sensie logicznym, lecz wskazówkami kierowanymi pod adresem praktyki edukacyjnej.

Wzajemne przeciwstawienie sobie modelu scjentystycznego, hermeneutycznego i prakseologicznego nie pozostaje bez wpływu na sposób ujmowania istoty pedagogiki. Spór ten jest jednak pozorny. Dotyczy bowiem innego ujęcia przedmiotu i metody badań pedagogicznych.

Słuszne jest przeciwstawienie się tradycyjnym tezom wedle których człowiek i przyroda, kultura i natura są w opozycji. Z wzajemnego przeciwstawienia sobie wspomnianych modeli nauk pedagogicznych wyłaniają się jednak kontrasty w ujmowaniu istoty nauk pedagogicznych. Prowadzi to do wydzielenia jednak trzech różnic w sposobie pojmowania zmiany jako kategorii badawczej współczesnej pedagogiki.

O ile pedagogika empiryczna zajmuje się wyjaśnianiem zmiany w jednostce, pedagogika hermeneutyczna interpretowaniem tej zmiany w kategoriach wartości nadających jej sens, to pedagogika prakseologiczna poszukuje skutecznych sposobów osiągania zmiany w jednostce.

Wynika z tego odmienne spojrzenie na przedmiot badań w pedagogice empirycznej, prakseologicznej i hermeneutycznej. Otóż przedmiotem badań w pedagogice empirycznej jest zjawisko pedagogiczne sprowadzone do obserwowalnego faktu, w pedagogice hermeneutycznej jest to zjawisko rozpatrywane w kategoriach wartości nadających sens ludzkiemu życiu, z kolei przedmiotem rozważań pedagogiki prakseologicznej jest działanie celowe podejmowane w pewnych ściśle określonych warunkach.

Wraz z postępującym procesem globalizacji współczesnej edukacji następują zmiany paradygmatów współczesnej pedagogiki ogólnej:
- przejście do racjonalności ogólnej epistemologicznej
- do racjonalności emancypacyjno-komunikacyjnej
- do wtopienia się przedmiotu badanego w przedmiot badający
- do rozwoju wizji humanistycznej
- do próby łączenia przedmiotu i metod badań
- do próby łączenia refleksji wyróżnionych pedagogik i wprowadzenia metarefleksji ujmującej scalony obraz refleksji empirycznej, prakseologicznej i hermeneutycznej
- do wprowadzenia w pełni teoretycznych konstruktów na terenie pedagogiki ogólnej
- do wprowadzenia metateorii na terenie pedagogiki ogólnej
- do ujmowania dziedziny pedagogicznej jako działalności intencjonalno-nieintencjonalnej
- do prób wprowadzenia celów edukacji w oparciu o perspektywę hermeneutyczno-fenomenologiczną
- do uzyskania i wyboru celów w konkretnych sytuacjach edukacyjnych
- do ujmowania celu jako zmiany standardowo-niestandardowej
- do ujmowania celów w kategoriach wynikowych, potencjalnych, działaniowych i funkcjonalnych
- do zmian w jednostce pojmowanych w sensie subiektywno-obiektywnym
- do kreowania myśli pedagogicznej przez idee filozoficzne, "czystą" pedagogikę, zrównoważenie: Biosu, Etosu, Agosu i Losu, do rozwoju pedagogiki opartej na uniwersalnym stanie świadomości i uniwersalnych prawach kosmosu.
- do ujęcia kultury autentycznej i funkcjonalnej
- do prób oparcia refleksji na kulturze prawdziwej, głębokiej, obiektywnej, wysokiej, autentycznej.
- Do metarefleksji pedagogicznej ujmującej odpowiedź na pytanie: kim jest człowiek, kim ma być ze względu na wartości nadające sens jego życiu, kim się staje i kim ma być
- Do prób równoczesnego ujmowania w pedagogice ogólnej zjawisk pedagogicznych w sferze faktów, działania i wartości
- Do prób oparcia metarefleksji i metateorii na metajęzyku
- Do wyboru najbardziej sensownego metajęzyka w metarefleksji pedagogicznej
Wyróżnione zmiany paradygmatów pedagogiki ogólnej są częścią zmian sensu znaczenia edukacji, strategicznych celów i wartości, ku którym winna ona zmierzać.

Nowy ład edukacyjny w świetle raportów o stanie oświaty stanowi poważne wyzwanie dla pedagogiki ogólnej czyli wyjaśniającej, interpretacyjnej i badającej skuteczność dokonywania zmian w jednostce. Na poszukiwanie nowych wzorców racjonalności edukacji i pedagogiki w odniesieniu do globalizacji obejmującej wszystkie dziedziny życia wpływ mają: nowa ontologia i aksjologia poszukujące celu i sensu życia, uniwersalizm i pluralizm w hermeneutycznym rozumieniu, pojęcie edukacji poszerzonej o kategorie czasu i przestrzeni, interpretacja sensu i znaczenia wielowymiarowych zjawisk w kontekście społeczno kulturowym.

Edukacja w perspektywie rozwojowej musi być traktowana jako proces rozwoju człowieka w ciągu całego życia w oparciu o wiedzę edukacyjną funkcjonującą na zasadzie zrównoważenia, asymetrycznego uspójnienia, opartej na transferze i partycypacji.

W ujęciu globalnym mówi się o strategiach edukacji i pedagogiki dla przyszłości świata. Strategię wprowadzania reform wewnętrznych i zewnętrznych ilustrują przemiany szkolnictwa nie zawsze przynoszące oczekiwane efekty. W tym kontekście szczególnie interesujące są próby różnego spojrzenia na zjawisko autonomii szkoły i reform oświatowych z europejskiej perspektywy.

Zasadnicze myśli, idee przewodnie, teoretyczne wizje wychowania w duchu ocalenia świata i człowieka, obrona pokoju i upodmiotowienie człowieka to humanistyczna wizja w edukacji i naukach w kontekście takich trendów jak procesy globalizacji ekonomicznej i kulturowej, rewolucji mikro i makroelektronicznej, tworzenia się społeczeństw informatycznych.

Zadaniem edukacji jest nie tylko dostosowanie się do przemian cywilizacyjnych. Ma ona w nich partycypować i je wyprzedzać. Dlatego trzeba nieustannie rozpoznawać świat, rozumieć świat-kierować sobą, rozumieć siebie i innych, uczyć się aby działać- te idee zawarte są w aksjologicznych, antropologicznych, teologicznych i społecznych założeniach reform edukacyjnych państw.