Marne są ludzkie nadzieje wobec porządku świata - na przykładzie wybranych bohaterów „Lalki” wykaż, że tego doświadczają.

„Marne są ludzkie nadzieje wobec porządku świata” – stwierdzenie to jest bardzo prawdziwe w odniesieniu do losów większości bohaterów powieści Bolesława Prusa pt. „Lalka”. Na podstawie dziejów życia kilku postaci z tej lektury można to udowodnić.

Pierwszym z wielkich idealistów wykreowanych przez pisarza jest Ignacy Rzecki. Śledząc jego dzieje można stwierdzić, iż jest to człowiek reprezentujący pokolenie romantyków, którzy widzieli szansę na uszczęśliwienie ludzkości poprzez ideę walki narodowowyzwoleńczej, zgodnie z hasłem „za wolność naszą i waszą”. Stary subiekt nie chce wiedzieć, że jego koncepcje są nierealne i nie mają szans powodzenia.

Propagując swe ideały; patrzy na życie poprzez ich pryzmat. Wierzy głęboko w powrót i zwycięstwo Napoleona. Widząc w tym nadzieję na niepodległość Polski, wypatruje zdarzeń, które go utwierdzają w błędnych przekonaniach.

Rzecki brał udział w Wiośnie Ludów na Węgrzech w 1848 r. Pomimo tamtej porażki wierzył w zwycięstwo powstania styczniowego. Po kolejnej klęsce pozostało mu ufać tylko w odrodzenie potęgi Napoleona. Rzecki nie był w stanie znieść warunków kapitalistycznego, bezdusznego świata. Jego wszelkie nadzieje spełzły na niczym. Umiera, stając się symbolem upadku romantycznych idei. Tylko jego przyjaciel Ochocki widział w życiu Ignacego sens, dlatego żegna go słowami „non omnis moriar (nie wszystek umrę).

Ochocki jest najmłodszym idealistą w „Lalce” i reprezentuje pokolenie pozytywistów. Całkowicie oddany nauce, wierzy, że wielkie odkrycia i wynalazki zrewolucjonizują cywilizację i dadzą początek nowemu, lepszemu światu.. Jego pasja nie spotyka się jednak z uznaniem arystokracji, a także reszty społeczeństwa. Mimo wielkiego poświęcenia i nadziei nie znalazł się nikt (prócz Wokulskiego) kto chciałby wspomóc finansowo pracę nad urzeczywistnieniem jego projektu „maszyny latającej”. Świat w jakim żył Ochocki był dla niego kompletnie niezrozumiały. Nie odnalazł się w środowisku z którego się wywodził. Obcy był mu styl bycia arystokracji. Nie myślał o kobietach, małżeństwie. Otoczenie widziało w nim dziwaka. Rozczarowanie powoduje, że wyjeżdża do Francji, mając nadzieję, że tam zrealizuje swoje zamierzenia.

Kolejną postacią, którą niszczy idealistyczny stosunek do świata jest Wokulski, człowiek z pogranicza dwóch epok: romantyzmu i pozytywizmu. Reprezentant pokolenia przejściowego, wyrósł w atmosferze romantycznych aspiracji wolnościowych. Uczestniczył w powstaniu styczniowym. Po jego upadku został zmuszony dostosować się do nowej sytuacji. Wierzył w ideę, iż nauka i jej wynalazki zmienią oblicze świata, a praca i działalność gospodarcza pomogą w dążeniu ludzkości do lepszego jutra. Niestety, wszystkie te wartości stały się dla Wokulskiego sprawą drugorzędną, gdy poznał Izabelę Łęcką. Miłość i podniesiona do rangi bóstwa kobieta, przysłoniła mu świat. Podobnie jak Rzecki, żyje w świecie złudzeń, nie chce dostrzec realiów. Ukochana jawi mu się jako postać idealna. W rzeczywistości jest kobietą pustą i zepsutą. Bohater doświadcza wielu rozterek, wątpliwości, a w końcu wielkiego rozczarowania, które jest przyczyną jego klęski. Łęcka nie zamierzała poślubić Wokulskiego, ponieważ nie należał do arystokracji. Bawiła się tylko jego miłością i przywiązaniem.

Wokulski wiązał wielkie nadzieje na przekształcenie ogarniętego nędzą Powiśla. Niestety ślepa miłość do kobiety, osunęła te marzenia na dalszy plan. Prezesowa Zasławska okazywała zrozumienie Wokulskiemu, ponieważ sama za młodu przeżyła nieszczęśliwą miłość, zniszczoną przez konwenanse. Była to miłość do stryjecznego dziadka głównego bohatera.

Natomiast Iza to kobieta która żyła złudzeniami.. Od zawsze pewna tego ,że w końcu znajdzie miłość idealną, przelotne miłostki traktowała jako flirt towarzyski. Nie umiała docenić głębokiego uczucia Wokulskiego.

Dla w.w postaci nie ma miejsca w społeczeństwie, mimo, że właśnie jemu chcieli poświęcić swoje życie. Ludzie oddani ideom romantycznym są niezrozumiali dla pragmatycznego środowiska, wyobcowani i odrzuceni, z góry skazani na porażkę.

W powieści „Lalka” światem rządzi arystokracja, która wywiera największy wpływ na społeczeństwo, przez co wiele jednostek wybitnych i twórczych cierpi, gdyż ich marzenia, plany i nadzieje nie mają żadnego znaczenia bez odpowiedniego pochodzenia, herbu, tytułu i majątku.
W dzisiejszych czasach sytuacja nie uległa radykalnym zmianom i w większości przypadków o powodzeniu jakiejś idei decyduje poparcie możnych tego świata. Nikt nie jest w stanie obliczyć ilu ludzi zmarnowało swe talenty i jakie wynalazki zginęły z powodu prozaicznych braków finansowych.