Jacek Soplica.

Główną postacią „Pana Tadeusza”, naszej epopei narodowej, jest ojciec tytułowego bohatera-Jacek Soplica. Człowiek, który w walce o wolność ojczyzny poświęcił cale swoje życie. Był on bratem Sędziego Soplicy. W trakcie czytania lektury, poznajemy go jako ks. Robaka, lecz jego blizny

„(...) Miał on nad prawym uchem, nieco powyżej skroni
Bliznę wyciętej skóry na szerokość dłoni
I w brodzie ślad niedawny lancy lub postrzału”.

i zachowanie wskazywały na to, że nie zawsze był mnichem i w przeszłości mógł służyć w szeregach wojskowych. Ze względu na to, że zmienia on całkowicie swoje życie, zaliczamy go do postaci dynamicznych.

Jacek Soplica pochodził z jednej z liczniejszych litewskich rodzin, był przedstawicielem średniozamożnej szlachty. Był znany również jako „wąsal”, ze względu na swoje długie, ogromne, sumiaste wąsy od ucha do ucha. Ze względu na swój bojowy charakter, został przywódcą drobnej szlachty litewskiej i zaskarbił sobie jej zaufanie. Jacek nie siedział samotnie, a poparcia swej idei niepodległościowej szukał wśród mas szlachty zaściankowej i chłopstwa, pobudzając w nich patriotyzm. Bohater potrafił łatwo zjednać sobie ludzi, bywał często na sejmikach, Stolnik Horeszko zabiegał o przyjaźń z Jackiem, zapraszał go na biesiady, mówił niejednokrotnie:” nie miałem przyjaciela nad Jacka Soplicę!”. Był on więc potrzebny Horeszce, ponieważ miał on możliwość dowolnego manipulowania na sejmikach głosami okolicznej szlachty. Liczył się z nim najzamożniejsze rody, ponieważ dysponował ponad trzystoma głosami na sejmikach i ponad trzystoma szablami w boju.

Jacek Soplica był z natury bardzo dumnym człowiekiem. Nie pozwalał nikomu tej dumy naruszyć- „ Alebym się pokrzywdzić nie dał i królowi(...)”. Dla niego honor był najwyższa wartością, jednak bohater rozumiał to w sposób szczególny. Myślał jedynie o sobie, dbał tylko o własne korzyści, był zadufany w sobie. Słowa okazują Jacka jako człowieka bardzo odważnego, pewnego siebie, zaciętego, a także osobę nie przejmującą się opinią innych, nie zwracającą na nią uwagi. W rzeczywistości był bowiem bardzo uparty, konsekwentny i skrupulatny w dążeniu do wyznaczonego celu. Nie dał sobą pomiatać, toteż wszyscy się go bali. Charakteryzowały go impulsywność, porywczość i brak opanowania. Był osobą bardzo gwałtowną, nieopanowaną i mściwą, dążąc do swej władzy i sławy. Był powszechnie znany jako zawadiaka, awanturnik, a także jako człowiek wyrachowany, by tylko osiągnąć wyznaczony cel. Cechowała go również arogancja i duża śmiałość, którą przejawiał w licznych potyczkach, porachunkach i pojedynkach ze szlachtą. Był świetnym strzelcem i szermierzem, najlepszym na Litwie. Pod względem usposobienia Jacek posiadał wiele osobistych zalet, do których można zaliczyć między innymi szczere oddanie ojczyźnie, co wskazuje na to, że był on zdolny do najwyższych poświęceń jako patriota. Najgorszą z jego wad obok pijaństwa, była niewątpliwie pycha. Z powodu tej cechy popełnił wiele błędów: pochopnie podjął decyzję o małżeństwie, skrzywdził matkę Tadeusza, popadł w nałóg pijaństwa i został uznany za zdrajcę.


Bohater w młodości, kochał się w Ewie, córce Stolnika Horeszki. Dumny magnat nie zgodził się oddać jej ręki ubogiemu szlachcicowi i wolał unieszczęśliwić oboje wydając Ewę z mąż za bogatego kasztelana.

„(...) I już miał się oświadczyć, lecz pomiarkowano
I czarną polewkę do stołu podano.
Podobno Stolnikównie wpadł Soplica w oko,
Ale przed rodzicami taiła głęboko”.

Tymczasem Jacek ożenił się z „pierwszą napotkaną na drodze kobietą”, która urodziła mu syna Tadeusza i po krótkim czasie zmarła. Podejmując tak poważną decyzję jak małżeństwo nie był kierowany tylko pychą ale także egoizmem. Urażona ambicja Jacka doprowadziła go do krwawej zemsty. Niejednokrotnie błąkał się w okolicy zamku Horeszków nie mogąc pogodzić się ze stratą Ewy. Pewnego razu był mimowolnie świadkiem triumfalnego odpierania przez Horeszkę ataku Moskali na zamek. Emocje spowodowane wyrządzoną przez szlachcica krzywdą zwyciężyły. Jacek kierowany poczuciem bezradności i bezsilności i jako człowiek bardzo wybuchowy, w porywie gniewu wymierzył, a oddany strzał niestety okazał się celny. Zabójstwo Stolnika Horeszki spowodowało przełom i głęboką przemianę w życiu Jacka, tym bardziej, że wzięto go za stronnika Moskali i posądzono o zdradę narodu. Następstwem tej wielkiej zmiany była ucieczka z kraju, udanie się do Legionów, postanowienie poprawy i wstąpienie do zakonu. Jacek od tego czasu na znak pokory, zwał się Robakiem- „ Że jako robak w prochu...”, by dobrymi przykładami i walką za ojczyznę odpokutować za grzechy swojej młodości, a także na znak wielkiej uniżoności i pokory. W tym okresie jego życia cechował go niezwykły hart ducha i pokora, aby dźwignąć się z upadku. W Legionach działał jako emisariusz, przenosząc wiadomości, co bywało nieraz bardzo niebezpieczne. Nie robił tego dla chwały i sławy, lecz po to aby odkupić dawną pychę i bezduszność. Był kilkakrotnie ranny, aż wreszcie w przebraniu księdza Robaka, wrócił na Litwę, gdzie ze specjalną misją miał organizować powstanie, którego wybuch był wyznaczony na moment wkroczenia wojsk napoleońskich. Jacek z narażeniem życia wędrował od dworu do dworu, w karczmach wiejskich agitował chłopów do powstania. Nawet własnemu synowi, Tadeuszowi, nie wyjawił kim jest, chociaż niejednokrotnie bardzo tego pragnął. Tułaczka po różnych krajach, stoczone bitwy i odniesione rany, a przede wszystkim udręka duchowa i wyrzuty sumienie odmieniły go do tego stopnia, że nie został rozpoznany przez najbliższe, znające go od lat osoby, także przez brata- Sędziego. Kiedyś był dumny-stał się pokorny. Dawniej on rozkazywał, nie uznawał żadnej władzy-teraz wypełnia rozkazy przełożonych. Przedtem, dla dokonania prywatnej zemsty, wykorzystał atak wrogów ojczyzny-obecnie walczy o jej wolność, przelewa krew, cierpi. Za młodu najważniejsze dla Jacka były jego sprawy- teraz podporządkował swoje życie sprawie narodowej, W miarę upływu lat przybyło mu doświadczenia. Stał się człowiekiem mądrym, wykształconym. Życie swoje zakończył po bitwie stoczonej u boku syna i Sędziego. Na łożu śmierci wyznał prawdę o swoim życiu i dowiedział się, że uzyskał przebaczenie od umierającego Stolnika Horeszki.

„(...) Kiedy nieboszczyk Pan upadł zraniony,
w stronę, gdzie stałeś, krzyż w powietrzu
zaznaczył”.

Jacek Soplica to postać ukazana przede wszystkim jako postać tajemnicza, nieodgadniona i skromna. Wiele wie, ale mówi tylko tyle, ile można i trzeba. Uświadomienie polityczne szlachty i przygotowanie do powstania jako ksiądz Robak prowadzi w sposób przemyślany i zaplanowany. Z
nieuczciwego awanturnika, człowieka porywczego i brutalnego przeradza się w postać o zupełnie przeciwstawnych cechach: staje się skromny, ambitny i wyciszony, ale jest aktywnym ofiarnym żołnierzem i emisariuszem. Jego postawa-bojownika o wolność ojczyzny-to wzór godny do naśladowania. Jest on tez symbolem przemiany stanu szlacheckiego: najpierw reprezentuje powszechny typ szlachcica zawadiaki i opoja, potem-gorącego, ofiarnego patrioty. Jest człowiekiem pełnym pokory, trzeźwo myślącym, odpowiedzialnym oraz niezwykle skutecznym w działaniu. Jest postacią dynamiczną, gdyż jego charakter kształtuje się w trakcie trwania akcji utworu.