Mikołaj Rej

Mikołaj Rej z Nagłowic – urodzony 4.II.1505 w Żurawinie pod Haliczem, zmarł ok. 4.X.1569 prawdopodobnie w Rejowcu, poeta, prozaik, tłumacz. Przez rok studiował w Akademii Krakowskiej (1518). Rzecznik reformacji w Polsce; od 1525 na dworze Tęczyńskich; wielokrotny poseł, właściciel wielu wsi i założyciel Rejowca i Okszy. Upowszechniał kalwinizm, fundując szkoły i zbory, a także jako autor kazań Postylla polska (1557, 5 wydań w XVI w.) komentarza do Apokalipsy (1565). Polemista, zwalczający wpływy kurii rzymskiej. W swojej twórczości literackiej czerpał zarówno ze wzorców średniowiecznych (misterium Żywot Józefa - 1545, moralitet Kupiec - 1549), jak i humanistycznej literatury łacińskiej, opowiadając się po stronie reform przekształcających państwo w szlachecką Rzeczpospolitą, poczynając od Krótkiej rozprawy (1543). Piewca ziemiaństwa w popularnym Żywocie człowieka poczciwego (1568), autor fraszek zebranych m.in. w tomie Zwierzyniec (1562). Już za życia uznany za twórcę wybitnego, później nazwany "ojcem piśmiennictwa polskiego", wszechstronnie utalentowany samouk, który stworzył w wielu gatunkach pierwsze wzorce literackie - np. Żywot człowieka poczciwego można traktować jako pierwszą powieść.

Jak pisał J. Kleiner: "Pionierem więc polszczyzny był z pełną świadomością i nauczycielem społeczeństwa nie z myślą o sławie, bo nawet nazwiska swego nigdy nie wymieniał na kartach tytułowych i bezimiennie tworzył na podobieństwo ludzi średniowiecza - lecz dla spełnienia służby publicznej i służby Bożej".