Adam Mickiewicz.

Urodził się 24 grudnia 1798 roku w Zosiu w skromnej rodzinie drobnoszlacheckiej. Ojciec jego Mikołaj, z zawodu prawnik, prowadził w Nowogródku kancelarię adwokacką. W dziecięcych i młodzieńczych latach wyobraźnia poety kształtowała się pod wpływem pięknego krajobrazu ziemi nowogródzkiej, pełnej „pagórków leśnych”, „łąk zielonych”, „pól malowanych zbożem rozmaitym”, nade wszystko zaś lasów, które po latach poeta będzie wspominał z zachwytem i tęsknotą. Wrażenia z tego okresu nasyciły całą twórczość Mickiewicza czarem przyrody ojczystej. Drugim ważnym czynnikiem, który znalazł odbicie w wierszach poety, był jego kontakt z ludem. Od dzieciństwa Mickiewicz słuchał pieśni ludu białoruskiego, poznawał jego malownicze obrzędy.
W roku 1812 widział idące przez Litwę wojska Napoleona. Przeżycie to skojarzyło się w nim na zawsze z poczuciem wolności. Po latach napisał w Panu Tadeuszu:
„Urodzony w niewoli, okuty w powiciu,
Ja tylko jedną wiosnę miałem w życiu.”

Gdy skończył nowogródzką szkołę powiatową zapisał się na Uniwersytet Wileński i po roku studiów na wydziale matematyczno-przyrodniczym przeniósł się na wydział literatury i sztuk wyzwolonych. Największy wpływ na Mickiewicza wywarli trzej wykładowcy: Ernest Groddeck, Leon Borowski i Joachim Lelewel.
Pierwszą studencką organizacją założoną w roku 1817 przy współudziale Mickiewicza przez jego najbliższych przyjaciół i kolegów było Towarzystwo Filomatów (miłośników nauki)
Czynnego udziału w pracach Towarzystwa Mickiewicz nie przerwał w roku 1819, kiedy po ukończeniu studiów wyjechał do Kowna, aby podjąć pracę nauczyciela w szkole średniej. Kowieński okres życia poety był wypełniony pracą w szkole, studiami nad literaturą angielską i niemiecką, a przede wszystkim własną twórczością. Latem 1819 roku w bogatym szlacheckim dworze Wereszczaków Mickiewicz poznał młodą, oczytaną i rozmiłowaną w poezji Marylę Wereszczakównę. W czasie następnych wakacji znajomość zamieniła się w gorącą miłość. Maryla była jednak zaręczona już z bogatym sąsiadem Wawrzyńcem Puttkamerem, o małżeństwie, więc z ubogim nauczycielem kowieńskim nie było nawet mowy. Ślub Maryli był dotkliwym ciosem dla Mickiewicza. Jednocześnie stracił gorąco kochaną matkę. Dla znękanego poety przyjaciele wystarali się wówczas całoroczny urlop. Mickiewicz spędził go w Wilnie pisząc i przygotowując do druku swe poezje. W roku 1822 wyszedł pierwszy tomik zawierający „Ballady i romanse”. Drugi, obejmujący „Grażynę” i „Dziady” (cz. II i IV), ukazał się rok później.

W październiku 1823 roku rozpoczął się w Wilnie proces filomatów. Liczni członkowie stowarzyszenia, wśród nich Mickiewicz, zostali aresztowani i osadzeni w więzieniu przerobionym z klasztoru bazylianów. Bezpośredni powód aresztowania był raczej błahy. Jeden z uczniów szkoły średniej napisał na tablicy w dniu 3 maja: „Niech Żyje Konstytucja”. Władze carskie dopatrzyły się w tym postępku działalności spiskowej. Śledztwo prowadził zacięty wróg młodzieży, senator Nawosilocow. Filomatów przez rok trzymano w więzieniu. Całą winę wziął na siebie Tomasz Zan, który otrzymał najsurowszy wymiar kary: zamknięcie w twierdzy i zesłanie. Inni, w tym Mickiewicz, zostali skazani na przymusowy pobyt w głębi Rosji.
Po latach przyjaciele filomaci i więzienne rozmowy w celi brazylijskiej zostaną na zawsze utrwalone w III części Dziadów.
W październiku 1824 roku Mickiewicz opuścił Litwę, do której już nigdy nie miał powrócić. Pobyt w Rosji trwał pięć lat, od roku 1824-1829r. Mickiewicz przebywał kolejno w Petersburgu, Odessie, Moskwie i znów w Petersburgu. Był to dla poety okres wspaniałego rozwoju twórczości (Sonety Krymskie, Konrad Wallenrod). Mickiewicz znalazł się w ośrodkach żywego ruchu literackiego, poznawał wielu wykształconych ludzi, poetów i pisarzy, odbywał liczne podróże, oglądał wspaniałe krajobrazy.
Po upływie pięciu lat, dzięki poparciu kilku przyjaciół, uzyskał paszport zagraniczny i w roku 1829 opuścił Rosję kierując się w stronę Niemiec. Miał za sobą dwa arcydzieła: „Sonety krymskie” i „Konrada Wallenroda”.
W Szwajcarii, na przełęczy alpejskiej Splugen, napisał prześliczny wiersz: Do*** Na Alpach w Splugen, ostatnie wspomnienie poświęcone Maryli Wereszczakównie. Ze Szwajcarii udał się do Włoch.
W grudniu 1830 roku Mickiewicz dowiaduje się o wybuchu powstania i wyrusza do Paryża, a stamtąd przez Lipsk w Poznańskie. Zaczął się okres wielkiej emigracji. Mickiewicz zamieszkał w Dreźnie, stykał się z uczestnikami powstania i słuchał ich opowieści. Na podstawie relacji naocznego świadka napisał „Redutę Ordona”, wspaniały opis obrony i zagłady jednego z frontów na Woli. Przez marzec i kwiecień Mickiewicz nie wypuszczał pióra z ręki. W roku 1832 napisał „Dziadów” część III (tzw. Dziady drezdeńskie).
W sierpniu 1832 roku Mickiewicz przybył do Paryża. W bujnym życiu ścierających się ze sobą obozów emigracyjnych Mickiewicz wziął czynny udział. Od jesieni 1832 roku pisywał do czasopisma „Pielgrzym Polski”, w następnym roku objął jego redakcję, ujawniając talent znakomitego publicysty.

Pobyt we Francji połączony był dla Mickiewicza z wieloma trudnościami materialnymi. Poeta miał rodzinę, z trudem zdobywał środki na jej utrzymanie. Nękała go tęsknota za krajem. W roku 1839 uniwersytet w Luzannie zaproponował Mickiewiczowi objęcie wykładów literatury łacińskiej. Poeta przyjął propozycję i przeniósł się do Szwajcarii, gdzie powstało m.in. arcydzieło „Polały się łzy”. Poeta objął kadrę literatur słowiańskich w Paryżu, w College de France.
Zaczął się wtedy najtrudniejszy okres życia Mickiewicza, epoka wahań i trudności.
Mickiewicz został zawieszony w swoich obowiązkach przez rząd francuski, ponieważ zajął się uzasadnianiem idei Towiańskiego.
Wiosną 1848 roku Mickiewicz podążył do Włoch, gdzie chciał stwożyć legion polski,który pomagałby Włochom w walce z Austrią. Usiłował pozyskać popieża Piusa IX. Było to jednak całkowite nieporozumienie stanowiska głowy państwa kościelnego, bowiem papież przeciwstawił się idei zjednoczenia Włoch.
Latem Mickiewicz powrócił do Paryża i wtedy został założony dziennik francuski „Trybuna Ludów”, którego naczelnym redaktorem obrano Mickiewicza.
Lata 1848-1855 nie szczędziły ciosów poecie. Pracował jako bibliotekarz w Bibliotece Arsenału utrzymując ze skromnej pensji żonę i sześcioro dzieci.

We wrześniu 1855 roku Mickiewicz wyjechał do Konstantynopola, aby pomóc w organizowaniu polskiego legionu demokratycznego i tam umarł nagle (prawdopodobnie na cholerę) 26 listopada 1855roku.
Zwłoki Mickiewicza zostały przewiezione do Paryża. W roku 1890 prochy Mickiewicza przewieziono do kraju i złożono w dowód najwyższej czci narodu na Wawelu.