Charakterystyka postaci Ebenezera Scrooge

Ebenezer Scrooge to główny bohater powieści Karola Dickensa, pt. "Opowieść wigilijna". Jest Anglikiem, mieszka w Londynie. Stanu wolnego, nie ożenił się, choć w książce wspominana jest jego narzeczona. Istnienie siostrzeńca pozwala nam domyślać się o istnieniu jego siostry. Prowadzi kantor, który współcześnie nazwalibyśmy lombardem. Udziela też pożyczek na wysoki procent, czyli trudni się tak zwaną lichwą. Jego wspólnik w interesach - Jakub Marley umarł niedawno, czyniąc Scrooge człowiekiem prawie całkowicie samotnym. W kantorze zatrudniał jednego pracownika - Boba Cratchita.

Wygląd zewnętrzny bohatera został przez autora dopasowany do jego charakteru. Dickens przedstawia Scrooge'a jako człowieka o odrażającym wyglądzie. Ze szczegółami opisuje jego kamienną, zawziętą w wyrazie ust i oczu twarz. Człowiek to wysoki, ale chudy i zgarbiony. Niechlujnie ubrany, gdyż żałuje pieniędzy na ubrania. Opis ten przypomina Molierowskiego Harpagona. To jednak chyba duże uproszczenie ze strony obu autorów. Czasem zło ma bowiem ujmującą powierzchowność, skoro ukrywa się pod pozorem brzydoty i szarości.

Główną cechą Scrooge'a jest jego skąpstwo. Pieniądze zastąpiły mu inne wartości i znów jak u Moliera, pieniądz nie służy Scrooge'owi do zaspokajania własnych potrzeb materialnych, ale do sprawowania okrutnej władzy nad innymi ludźmi. Cieszy się jak dziecko kiedy może swoich dłużników wyrzucać z domu na ulicę, zabierać im niezbędne do życia rzeczy. Bardzo lubi upokarzać ludzi, pokazywać im swoją wyższość. Wygania wolontariuszy, kolędników, kwestujących dla ubogich, wygłaszając przy okazji straszny wykład swojej filozofii życiowej. Jego zdaniem biedni zasłużyli na swój los. Sami są sobie winni, najwidoczniej nie chciało im się pracować. Każdy biedny to potencjalny złodziej i bandyta, którego zawczasu powinno zamknąć się we więzieniu.

Scrooge to typowy przedstawiciel XIX-wiecznego kapitalizmu. Jego dewiza: "po trupach iść do celu, liczy się tylko zysk". To typowy egoista, człowiek zapatrzony w siebie, gardzący innymi. Miał kiedyś narzeczoną, ale opuściła go, gdy zrozumiała, że pieniądze są dla niego ważniejsze od uczuć. Bezwzględnie też traktuje swojego jedynego pracownika. Płaci mu marne grosze i zabrania dokładania do pieca, pomimo przenikliwego zimna. To bohater dynamiczny, tj. taki, który zmienia się na przestrzeni utworu. Po wizycie duchów, jego charakter i postępowanie ulegają całkowitej zmianie. Trudno nam w to uwierzyć, ale Scrooge zaczyna nagle hojnie obdarowywać wszystkich dookoła, wraca też do ludzi, do rodziny. Jest jak syn marnotrawny, który zrozumiał, że w życiu liczą się inne wartości, niż pieniądze.