Zimbardo „Psychologia kluczowe koncepcję” – Podstawy psychologii -notatka

• Psychologia – nauka o zachowaniu i procesach umysłowych
• Psychiatria – dziedzina medycyny zajmująca się diagnozą i leczeniem zaburzeń psychicznych
• Myślenie krytyczne :
a). Jakie jest źródło informacji ? – czy osoba wygłaszająca jakieś tezy jest ekspertem tej dziedziny? Czy osoba stanowiąca źródło informacji może coś zyskać ?
b). Czy twierdzenie ma charakter kategoryczny, czy zwykły ? – sceptycyzm w stosunku do „przełomów” lub „rewolucji”
c). Jakie są dowody ?
d). Czy wnioski mogą być zniekształcone przez tendencyjność w myśleniu? – tendencyjność emocjonalna : skłonność do dokonywania sądów na podstawie postaw i uczuć, a nie na podstawie racjonalnej analizy dowodów oraz efekt potwierdzenia – tendencja do zwracania uwagi na dowody, które dopełniają i potwierdzają nasz przekonanie lub oczekiwania, przy jednoczesnym ignorowaniu pozostałych dowodów.
e). Czy rozumowanie jest wolne od typowych błędów logicznych ? –
f). Czy zagadnienie wymaga ujęcia z wielu perspektyw jednocześnie ? – badania z kilku perspektyw np. ekonomicznej, uczenia się, wpływ społeczny itd.
• Metoda naukowa – jest sposobem podawania hipotez obiektywnemu testowi zaliczony – odrzucony, zapewniający kontrole wpływu tendencyjności i subiektywności sądów
• Badanie empiryczne – zbiór obiektywnych informacji, które opiera się na wykorzystaniu doświadczeń zmysłowych i obserwacji jako danych źródłowych.
• Teoria – testowalne wyjaśnienie zbioru faktów lub obserwacji. Posiada dwie właściwości
a). posiada moc wyjaśniania faktów
b). istnieję możliwość poddania jej testowi
• 5 kroków metody naukowej :
1. Postawienie hipotezy. Hipoteza – twierdzenie zawierające przewidywania wyników badania naukowego; twierdzenie opisujące związki między zmiennymi uwzględnionymi w badaniu, aby była testowalna musi być falsyfikowalna – czyli wyrażona w takiej postaci, żeby można było wykazać jej prawdziwość lub nieprawdziwość. Następnie trzeba wyszczególnić wszystkie aspekty eksperymentu = definicje operacyjne – obiektywne opisy pojęć zaangażowanych w badanie naukowe, określają procedury używane do wprowadzenia i pomiaru ważnych zmiennych będących obiektem badania.
2. Przeprowadzenie testów w warunkach kontrolnych :
a). Grupa eksperymentalna – uczestnicy eksperymentu wystawieni na działanie czynnika, który jest przedmiotem badania.
b). Grupa kontrolna – uczestnicy eksperymentu służący jako porównanie do grupy eksperymentalnej. Nie jest poddana działaniu czynnika, który jest przedmiotem badania
c). Zmienna niezależna – warunek bodźcowy nazwany tak, ponieważ eksperymentator zmienia go niezależnie od wszystkich innych warunków eksperymentalnych.
d). Przydział losowy – procedura stosowana w celu przypisania jednostek do poszczególnych warunków eksperymentalnych, oparta wyłącznie na zasadzie przypadku.
3. Zebranie obiektywnych danych :
a). dane – pojedyncze informację, zwłaszcza te zebrane przez badacza w celu przetestowania hipotezy
b). Zmienna zależna – poddawany pomiarowi wynik badania : reakcje osób uczestniczące w badaniu.
4. Analiza wyników i akceptacja bądź odrzucenie hipotezy- sprawdzamy czy hipoteza przetrwała test.
5. Publikacja, krytyka i replikacja wyników
a). Replikacja – ponowne przeprowadzenie badania w celu sprawdzenia, czy uzyskane rezultaty będą takie same. W celu kontroli tendencyjności, replikacja jest często przeprowadzana przez inną osobę niż oryginalne badanie.
• Eksperyment– rodzaj badania, w którym badacz kontroluję wszystkie warunki, w tym zmienną niezależną i bezpośrednio nimi manipuluję.
• Badania korelacyjne – forma badania, w której sprawdzane są związki między zmiennymi, pozbawione jednak manipulacji zmienną niezależną. Na podstawie badań korelacyjnych nie jest możliwe określenie związku przyczyna – skutek.
• Współczynnik korelacji – symbolizowany w formułach statystycznych jako litera r
• Korelacja zerowa – jeśli między zmiennymi nie występuję żaden związek
• Korelacja dodatnia – korelacja o wartości współczynnika wskazującej, że zmienne zmieniają się równolegle w tym samym kierunku. Gdy poziom jednej z nich rośnie lub spada, poziom drugiej także podnosi się lub obniża.
• Korelacja ujemna - korelacja o wartości współczynnika wskazującej, że zmienne zmieniają się równolegle w przeciwnych kierunkach. Gdy poziom jednej rośnie, poziom drugiej się obniża.
WAŻNE JEST RÓWNIEŻ TO, ŻE KORELACJA MOŻE WSKAZYWAĆ NA ISTNIENIE SILNEGO ZWIĄZKU NAWET WÓWCZAS, GDY MA CHARAKTER UJEMNY !
• Sondaże – technika stosowana w badaniach opisowych, obejmująca zwykle zbieranie odpowiedzi ludzi ma przygotowany wcześniej zestaw pytań.
• Obserwacja w warunkach naturalnych – forma badań opisowych obejmująca ocenę zachowania ludzi lub zwierząt w ich naturalnych warunkach bytowania.
• Studium przypadku – badanie obejmujące przypadek pojedynczej jednostki. Jej minusem jest subiektywne podejście i braku kontroli nad zmiennymi.
• Kontrolowanie tendencyjności w badaniach psychologicznych :
a). efekt oczekiwania – wpływ osobistych przekonań badacza na wybór procedury badania doprowadzającej do spodziewanego końcowego wyniku.
b). placebo – substancja, która wydaję się być lekiem choć nim nie jest.
c), próba podwójnie ślepa – procedura eksperymentalna, w której badacze i badani pozostają niepoinformowani co do natury stosowanej zmiennej niezależnej.
• 6 podstawowych perspektyw :
1. Perspektywa biologiczna – (ciało można badać niezależnie od umysłu – Rene Descartes), która poszukuję przyczyn zachowania w funkcjonowaniu genów, mózgu i układu nerwowego lub wydzielniczego (hormonalnego)
a). nauka o układzie nerwowym – wielodyscyplinarne badania wyższych funkcji układu nerwowego, zwłaszcza mózgu, wyjaśniające w jaki sposób powstają myśli, uczucia, motywy, świadomość, wspomnienia i inne procesy psychiczne
b). psychologia ewolucyjna – specjalność psychologii, która głosi, że część zachowania człowieka i procesy wynikają z wrodzonych tendencji do przetwarzania i reprodukcji.
2. Perspektywa poznawcza – stanowisko w psychologii, które za jej główny przedmiot uważa procesy umysłowe, takie jak uczenie się, pamięć, spostrzeganie i myślenie, interpretując je jako formy przetwarzania informacji
a). Introspekcja – ( metody nauki można zastosować do badania umysłu – Wilhelm Wundt) proces zdawania relacji z własnych świadomych doświadczeń psychicznych.
b). Strukturalizm - (Edward Titchener) historyczna szkoła w psychologii poświęcona odkrywaniu podstawowych struktur, które składają się na psychikę i myślenie. Strukturaliści poszukiwali „elementów świadomego doświadczania)
c). Funkcjonalizm – (William James) historyczna szkoła w psychologii propagująca pogląd, że procesy psychiczne można najlepiej zrozumieć w kategoriach ich adaptacyjnego celu i funkcji.
d). Psychologia Gestalt – współczesna perspektywa poznawcza: „nazywanie figur” – sprawdzanie w jaki sposób konstruujemy ”kompletne całości percepcyjne”
3. Perspektywa behawiorystyczna – (behawioryzm powinien być nauką o zachowaniu i warunkach środowiska, które je kształtują – John Watson) perspektywa, która próbuję uczynić z psychologii obiektywną naukę skoncentrowaną wyłącznie na zachowaniu z wykluczeniem procesów umysłowych. Szuka przyczyn naszych działań upatruję w bodźcach środowiskowych, a nie w wewnętrznych procesach umysłowych.
4. Perspektywa holistyczna – grupa koncepcji psychologicznych, która przyjmuję całościowe spojrzenie na człowieka. Zaliczamy do niej :
a). Psychologia psychodynamiczna – (Zygmunt Freud) podejście kliniczne kładące nacisk na zrozumienie zaburzeń psychicznych w kategoriach nieświadomych potrzeb, pragnień i konfliktów czyli nieświadomość jest rezerwuarem energii (sił napędowych) osobowości. Psychoanaliza – określenie stosowane zarówno w odniesieniu do teorii Freuda jak i do jego metody terapeutycznej – opartej na pierwszoplanowej roli nieświadomości, psychoanaliza kładzie nacisk na sny, na tak zwane freudowskie pomyłki czyli przejęzyczenia.
b). Psychologia humanistyczna – (Abraham Maslow) podejście kliniczne, które kładzie nacisk na ludzkie zdolności, potencjał rozwojowy i wolną wolę. Zgodnie z podejściem humanistycznym twój obraz siebie, twoje fizyczne i emocjonalne potrzeby mają wielki wpływ na twoje myśli, emocje i działania
c). Psychologia cech i temperamentu – (Starożytni Grecy) perspektywa psychologiczna, która ujmuję zachowanie i osobowość jako produkty trwałych właściwości psychicznych. Grecy wyróżnili 4 humory : krew, flegmę, czarną żółć, i żółć; w zależności który humor dominuję może mieć osobowość sangiwstyczną (dominacja krwi), powolną i refleksyjną(flegma), melancholijną (czarna żółć) agresywną i pełną złość (żółć); (introwersja vs ekstrawersja)
5. Perspektywa rozwojowa – (wielu psychologów) jedno z 6 głównych stanowisk psychologii, wyróżniające się znaczeniem przypisywanym w naturze i wychowaniu oraz przewidywalności zmian ujawniających się w całym życiu czyli zmiana psychologiczna wynika z interakcji między dziedzicznością zapisaną w naszych genach, a wpływem środowiska.
6. Perspektywa socjokulturowa – (wielu psychologów) jednostka w kontekście społecznym. Stanowisko w psychologii podkreślające znaczenie interakcji społecznych, uczenia się społecznego i kultury.
• Kostka Neckera - dwuznaczna i dwuwymiarowa rycina sześciennej bryły, którą można zobaczyć z różnych perspektyw.