Skały,góry

Minerał-pierwsiatki lub zwiazki chemiczne o okreslonych wlasciowosciach fiz i chem oraz krystalicznej strukturze powstajace w przyrodzie w wyniku natralnych procesów.
Skały to duże skupiska minerałów jednorodnych lub róznorodnych.
SK.magmowe:głebinowe(struktura jawnokrystaliczna)powstaja w wyniku powolnego stygniecia magmy w glebi ziemi np.granit,dioryt,noryt
Sk.wylewne:(str.skrytokrystaliczna) powstaja w wyniku szybkiego krzepniecia lawy na pow.ziemi lub tuz pod nia np.bazalt,andezyt,melafir
SK.o str.porfirowej (porfiry)np.diabazy,lamprofir
SK.osadowe: powstaja na powierzchni skorupy ziemniej w wyniku wietrzenia,sedymentacji i diagenezy:okruchowe-powst,w wyniku wietrzenia skal uprzednio istniejacych oraz diagenezy nawarstwiajacych sie zwietrzelin np.piaskowce,iłowce,lessy
SK.chemiczne powstajace wskutek wytracania sie mineralow z roztworow np.wapienie,skaly solne,gips,anhydryt
SK ogranogeniczne:tworzace sie w wyniku sedymentacji szczatkow organicznych w obnizeniach terenu lub na dnie zbiornikow wodnych np.wapienie numulitowe,muszlowe i rafowe, kreda
SK.metamorficzne powstaja w wyniku przeobrazania sie skal magmowych lub osadowych pod wplywem wysokiej temp. i zwiekszonego cisnienia badz jednego z tych czynnikow in.przeobrazone np.marmur,gnejs,granolitpodzial ze wzgl.na strukturewewn. fyllit,gnejs , pozbawione fol.granulit,marmur,granulit podzial .ze wzg.naprzeobrazenie:epizona,mezozona,katazona
Archaik dolny,gorny,orogeneza saamijska , proterozoik dolny,gorny, dalslandzka,gotyjska,karelska,paleozoik,kambr,ordowik,sylur,dewon,karbon,perm,kaledonska,hercynska, mezozoik trias,jura,kreda,alpejska, kenozoik trzeciorzed,czwartorzed , alpejska
Jednostki morfologiczne na pow.litosfery megaformy czyli wielkie baseny oceaniczne oraz bl.kont.
Makroformy:w bas.ocean. rowniny abisalne,rowy oceaniczne,grziety srodoceanizcne,ryfty, w blokach kont.stoki i szelfy kont.
Mezoformy np.niziny plaskie,faliste i pagorkowate Mikroformy np.formy erozji deszczowej ,eolicznej ryfty i grzbiety srodoce.strefy rozbieznych ruchow plyt strefa sundukcji w miejscach schodzenia sie plyt , uskoki transformacyjne wzajemne przesuniecia fragmentow plyt litosferycznych wzdluz powierzchni uskokowych powstajace na skuter roznych predkosci dryfu
Ruchy epejrogeniczneto dlugotrwale i powolne pionowe ruchy skorupy ziemskiej zwiazne procesami magmowymi zachodzacymi we wnetrzy ziemi.
Ruchy izostatyczne to ruchy o zasiegu regionalnym warunkowane przez procesy zewn i wewn
Ruchy orogeniczne to ruchy poziome powodujace faldowanie skal i tworzenie plaszczowin zasadniczo wzdluz linii kolizji plyt listosferycznych
Góry fałdowe np.Alpy,Himalaje,Andy , zrębowe:sudety,gory smocze,harz , wulkaniczne:góry na himalajach ,kibo Intruzje zgodn emagma wciska sie miedzy wartswy skalne ,int.niezgodne gdy je przecina Trzęsienia:tektoniczne-powstajace w glebokich wartwach skorupy ziem. i w gornym plaszczu ziemi na granicach plyt litosferycznych
wulkaniczne-zwiazne z wciskaniem lawy w skorupe ziemnska w strefach wulkanicznych zapadowe-towarzyszace zapadaniu sie stropow kawern lub lawinom skalnym w gorach, sa tez zwiazne z dzial.
czlo.antropogeniczne-zwiazne z dzial.czl. w litosferze Wietrzenie to przemiana litej skaly w luzny material:

FIZYCZNE polega na rozluznieniu polaczen krysztalow lub ziaren budujacych skale co prowadzi do odpadania blokow skalnych,powstawania zlomiskk skalnych i gruzu skalnego a w koncu materialu drobnoziarnistego :insolacyjne szczegolnie intensywne na pustyniach w warunkach duzego naslonecznienia , mrozowe:polega na rozdrabnianiu skal w wyniku zamarzania wody w ich porach i szczelinach
CHEMICZNE:polega na rozpiszczeniu w wodzie niektorych mineralow budujacych skale,odprowadzaniu powstajacych w wyniku tego roztworow i pozostawianiu w sferze wietrzenia skal okruchowych
Denudacja-to ogól zjawisk niszczacych polegajacych na powolnym lub gwaltownym zsuwaniu sie i znoszeniu zwietrzelin ze stokow i obnazaniu litych skal podloza
Ruchy masowe osuwanie,spelzywanie,odpadanie osiadanie splywanie zeslizgiwanie lawina

Akumulacja geologiczny proces gromadzenia się osadów na dnia zaglebien terenu w wyniku dzialania wody,wiatru,lodowca, ak.mat.skal zalezy od rzeby terenu,zmian wilgotnosci klimatu , roslinnosci na danym obszarze
Wydmy paraboliczna-szybciej przemieszcza sie grzbiet wydmy,wolniej ramiona, barcham-ramiona i grzbiet w stosunku do wiatru sa usytuowane odwrotnie,ramiona przemiszczaja sie szybciej,grzbiet wolniej. Obie zbudowane sa z ramion wydm y i grzbietow.
Ozy-podluzne walu ciagnace sie na dlugosc kilkunastu km ,usytuowane sa prostopadle do lini postoju ladolodu, pradoliny-rozlegle doliny powstale w wyniku dzialalnosci wod fluwioglacalnych